Quản lý thiết bị dạy học tại các trường trung học cơ sở huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum
1. Lý do chọn đề tài
Ở cấp Trung học cơ sở, học sinh được tiếp xúc với nhiều môn học khác nhau, mỗi môn học bao gồm hệ thống tri thức và những khái niệm trừu tượng, khái quát nên việc sử dụng thiết bị dạy học có hiệu quả sẽ góp phần quan trọng trong việc nâng cáo chất lượng học tập của học sinh nói riêng và chất lượng dạy học nói chung ở nhà trường THCS. Trong đổi mới giáo dục và đào tạo, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học có vị trí vô cùng quan trọng. Thực hiện có hiệu quả, thành công về phương pháp dạy học sẽ đem lại những thay đổi tích cực trong giáo dục với xu thế thời đại hiện nay. TBDH là thành tố cơ bản của QTDH, góp phần giúp GV thực hiện QTDH đạt kết quả cao, TBDH là điểm tựa cho học sinh hình thành tri thức lý thuyết và kỹ năng thực hành đạt hiệu quả cao trong hoạt động học tập. Chúng ta có thể khẳng định rằng, việc sử dụng có hiệu quả TBDH sẽ góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục.
Thiết bị dạy học là một trong những thành tố cơ bản hỗ trợ tối đa cho hoạt động dạy học. Yêu cầu đổi mới nội dung và phương pháp dạy học tất yếu kéo theo việc đổi mới cơ sở vật chất nói chung và thiết bị dạy học nói riêng, đặc biệt là hoạt động quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học, quá trình có tác động trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả của hoạt động dạy và học, thể hiện cụ thể nội dung dạy học và hỗ trợ thực hiện các phương pháp dạy học tích cực… Chính vì lý do đó, việc tìm hiểu về thiết bị dạy học cũng được nhiều nhà nghiên cứu khoa học, nhà quản lý giáo dục trong và ngoài nước quan tâm đến trong quá trình xây dựng và đổi mới dạy học cũng như giáo dục.
Để đổi mới trong giáo dục hiện nay là phát triển đội ngũ nhà giáo có chất lượng và đổi mới phương pháp dạy học. Một trong những điều kiện để đổi mới phương pháp dạy học là cơ sở vật chất và thiết bị dạy học. Định hướng cơ bản của công cuộc đổi mới GD còn được Hội nghị lần thứ hai BCH Trung ương Đảng khoá VIII chỉ rõ: “… Đổi mới mạnh mẽ phương pháp GD&ĐT, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện dạy học vào Nghị quyết số 40/2000/QH ngày 09/12/2000 của Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X đã ban hành về đổi mới chương trình, phương pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ thông, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tiễn và truyền thống của Việt Nam; tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới: ” Đổi mới nội dung chương trình SGK, phương pháp dạy và học phải được thực hiện đồng bộ với việc nâng cấp và đổi mới trang thiết bị dạy học, tổ chức đánh giá, thi cử, chuẩn bị trường sở, đào tạo, bồi dưỡng giáo viên và công tác quản lý giáo dục”.
Như vậy, TBDH đầy đủ là một trong những điều kiện quyết định thành công việc đổi mới PPDH. TBDH là một trong những điều kiện cần thiết để GV thực hiện các nội dung giáo dục, phát triển trí tuệ, khơi dậy tố chất thông minh của HS. Trong quá trình dạy học, TBDH vừa là công cụ giúp giáo viên chuyển tải thông tin, điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh, vừa là nguồn tri thức phong phú và đa dạng. Vì thế, trong quá trình đổi mới PPDH ở các trường THCS hiện nay, việc nghiên cứu việc chỉ đạo sử dụng và quản lí TBDH là vấn đề cần thiết cần được nghiên cứu.
Qua khảo sát thực trạng QL, sử dụng thiết bị dạy học tại các trường THCS ở huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum, tôi nhận thấy đa số các trường đã được quan tâm đầu tư về CSVC, trang thiết bị nhưng vẫn còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu dạy và học. Hiện nay, công tác QL, bảo quản và sử dụng TBDH tại các trường sau khi được đầu tư còn nhiều hạn chế, việc sử dụng không mang lại hiệu quả, công tác bảo quản, bảo trì và cải tạo, sửa chữa ít được quan tâm. Đặc biệt, một số trường phòng học, phòng bộ môn, qua nhiều năm khai thác sử dụng đã không được duy tu, bảo dưỡng theo định kỳ nên xuống cấp nhanh; hầu hết các trường chưa có cán bộ thiết bị chuyên trách nên việc quản lý thiết bị còn gặp nhiều khó khăn; thiếu CSVC cần thiết để bảo quản TBDH, việc đầu tư mua sắm bổ sung các TBDH chưa được quan tâm đúng mức; các TBDH như tranh ảnh rách và cũ kỹ; năng lực sử dụng TBDH của CB, GV còn hạn chế chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn đó, tôi chọn đề tài: “Quản lý thiết bị dạy học tại các trường trung học cơ sở huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum “ để nghiên cứu.
Đề xuất các biện pháp quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum nhằm góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo của nhà trường.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Thiết bị, đồ dung dạy học tại trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum.
Trong những năm qua công tác quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum còn nhiều hạn chế đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy học. Nếu nghiên cứu đề xuất được những biện pháp QL việc trang bị, sử dụng và bảo quản TBDH phù hợp với yêu cầu đổi mới GD thì sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH và góp phần nâng cao chất lượng dạy học tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum.
5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lý việc TBDH ở trường THCS.
5.2. Khảo sát thực trạng về công tác quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
6. Phạm vi nghiên cứu
– Đề tài tiến hành nghiên cứu tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
– Chủ thể hoạt động nghiên cứu: Biện pháp quản lý của Hiệu trưởng
– Thời gian nghiên cứu: Thực hiện khảo sát giai đoạn 2018 – 2020 để đề xuất biện pháp cho giai đoạn 2021 – 2025.
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu lý luận bao gồm: trên cơ sở chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước ta hiện nay, qua nghiên cứu tài liệu, các văn bản liên quan đến hoạt động quản lý TBDH tại các trường THCS, phân tích và tổng hợp để xác định cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
– Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin thực tiễn mang tính tích cực về công tác quản lý TBDH tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum.
– Phương pháp điều tra:
+ Để điều tra thực trạng việc quản lý sử dụng thiết bị dạy học trong trường THCS, đề tài sử dụng một số mẫu phiếu hỏi dành cho cán bộ quản lý, giáo viên bộ môn, cán bộ phụ trách thiết bị và học sinh tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum.
+ Phiếu hỏi cũng được sử dụng khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp mà đề tài đưa ra khi nghiên cứu.
– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm (quản lý và sử dụng TBDH tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum).
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng các biểu, bảng và phép toán thống kê để phân tích, xử lý kết quả nghiên cứu.
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, Luận văn có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý TBDH tại các trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum.
Chương 3: Biện pháp quản lý TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Lịch sử các vấn đề nghiên cứu
1.2. Các khái niệm liên quan đến đề tài
1.2.1. Khái niệm quản lý
Quản lý là quá trình tác động có định hướng, có tổ chức của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý thông qua các cơ chế quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn lực trong điều kiện môi trường biến động để hệ thống ổn định phát triển, đạt được những mục tiêu đã định.
1.2.2. Khái niệm thiết bị dạy học
Theo quan điểm người viết, cách hiểu đơn giản, ngắn gọn và cơ bản nhất về TBDH như sau:” TBDH là bộ phận của CSVC nhà trường, bao gồm toàn bộ những dụng cụ, phương tiện được GV và HS dùng để tham khảo, hướng dẫn, mô tả, quan sát, thí nghiệm nhằm đạt được mục đích cuối cùng là hỗ trợ giúp học sinh phát hiện và tiếp thu những tri thức cần thiết theo nội dung bài học trong chương trình”.
1.2.3. Khái niệm quản lý thiết bị dạy học
Quản lý TBDH là tác động có mục đích của người QL lên hệ thống TBDH nhằm thực hiện tốt các khâu trang bị, sử dụng và bảo quản TBDH.
1.3. Thiết bị dạy học ở trường Trung học cơ sở trong bối cảnh đổ mới giáo dục hiện nay.
1.3.1. Đổi mới giáo dục phổ thông và công tác thiết bị dạy học
1.3.1.1. Chức năng nhiệm vụ của hiệu trưởng trường Trung học cơ sở trong quản lý thiết bị dạy học
Như vậy, có thể nói quản lý TBDH là một trong những công việc rất quan trọng của Hiệu trưởng hay người cán bộ quản lý, là đối tượng quản lý trong nhà trường.
1.3.1.2. Đổi mới giáo dục hiện nay đang đặt ra cho quản lý TBDH
Đổi mới căn bản, toàn diện là tiếp tục đổi mới tư duy, đổi mới từ nhận thức đến hành động trong mọi hoạt động giáo dục, mà trước hết cần đổi mới TBDH, về phương tiện vật chất, các trang thiết bị cho đội ngũ GV là khâu then chốt mà còn là giải pháp mang tính đột phá chiến lược trong giai đoạn mới.
1.3.2. Vai trò, tầm quan trọng của thiết bị dạy học.
TBDH là một trong những điều kiện vật chất của nhà trường. TBDH có ý nghĩa to lớn trong việc thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục của Đảng và Nhà nước: “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội ˝
1.3.2.1. Tính khoa học sư phạm
TBDH phải đảm bảo học sinh tiếp thu được kiến thức, kỹ năng, thái độ tương ứng nội dung chương trình học, giúp giáo viên truyền đạt cho học sinh những kiến thức cần thiết phù hợp với nội dung, chương trình học, nội dung sách giáo khoa, đảm bảo đúng đặc trưng của từng môn học, tâm lý lứa tuổi của học sinh; giúp học sinh phát triển khả năng nhận thức và tư duy logic.
1.3.2.2. Tính trực quan
TBDH dùng biểu diễn trước học sinh phải đủ lớn để học sinh ở xa và gần đều nhìn thấy được. Thiết bị dạy học dùng cho cá nhân phải phù hợp vị trí, tính chất thực hành.
1.3.2.4. Tính thẩm mỹ
TBDH thể hiện được bố cục hợp lý, trình bày đẹp.
1.3.2.5. Tính khoa học kỹ thuật
Thiết bị dạy học đảm bảo tính chính xác của cơ sở toán học, khoa học kỹ thuật, số liệu phải phù hợp với thực tiễn.
1.3.2.6. Tính kinh tế
Nội dung và đặc tính kết cấu của TBDH sao cho chi phí thấp nhất mà hiệu quả sử dụng cao nhất.
1.3.3. Phân loại thiết bị dạy học
1.3.3.1. Thiết bị kỹ thuật
Các thiết bị kỹ thuật dạy học bao gồm các phương tiện nghe nhìn và các máy móc dạy học. Trong đó các phương tiện nghe nhìn chiếm vị trí quan trọng nhất.
1.3.3.2. Hệ thống đồ dùng trực quan
Các hình vẽ, sơ đồ, bản đồ, tranh, ảnh, mẫu vật, mô hình ma két.
1.3.3.3. Thiết bị và đồ dùng thí nghiệm nhà trường
Các loại thí nghiệm có thể được tiến hành trên lớp học, trong phòng học bộ môn, phòng thí nghiệm, xưởng trường, vườn trường.
1.3.3.4. Mối quan hệ giữa thiết bị kỹ thuật, đồ dùng dạy học với thí nghiệm
Khi điều kiện không cho phép tiến hành thí nghiệm thì các phương tiện kỹ thuật và ĐDDH có thể giúp làm sáng tỏ một số công đoạn của tiến trình thí nghiệm, một sản phẩm trung gian hay một sản phẩm cuối cùng của thí nghiệm.
1.4. Quản lý thiết bị dạy học tại các trường trung học cơ sở.
1.4.1. Quản lý xây dựng kế hoạch đầu tư thiết bị dạy học
Quản lý trang bị hiệu quả TBDH là quản lý về vốn đầu tư, cách thức, hiệu quả, kế hoạch đầu tư, mua sắm TBDH của nhà trường. Ở các trường THCS, các TBDH thực hành đặc biệt đóng vai trò quan trọng. Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, nhà trường phải được trang bị các TBDH theo công nghệ sản xuất mới mà các nước tiên tiến đã có, đồng thời phải có đầy đủ tài liệu mới, cập nhật về công nghệ sản xuất và sử dụng, vận hành và bảo dưỡng các máy móc hiện đại.
1.4.2. Quản lý việc mua sắm và tự làm thiết bị dạy học
Quản lý TBDH trong đó việc trang bị TBDH phù hợp với điều kiện CSVC hiện có của nhà trường về chủng loại, tính đồng bộ, về số lượng, chất lượng TBDH là rất cần thiết. Quản lý các hoạt động, phong trào tự làm ĐDDH: Tự làm ĐDDH đảm bảo sử dụng hiệu quả và tiết kiệm; hoạt động tự làm ĐDDH từ phong trào chuyển thành nhiệm vụ hàng năm của bộ môn.
1.4.3.Quản lý việc sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học
1.4.3.1. Sử dụng TBDH
Xây dựng và ban hành các quy định về sử dụng TBDH: Ở các trường THCS, TBDH được trang bị theo chương trình SGK mới nên tương đối đầy đủ. Với quy định tất cả các tiết học có TBDH thì GV phải sử dụng TBDH vào giờ dạy. Trên cơ sở đó các trường có thể xây dựng các quy định riêng, cụ thể hơn và phù hợp cho từng trường để yêu cầu GV sử dụng TBDH thường xuyên và có hiệu quả, tránh dạy “chay”, dạy “suông”
1.4.3.2. Bảo quản TBDH
Để bảo quản tốt TBDH trong nhà trường thì Hiệu trưởng, hiệu phó, cán bộ (GV) phụ trách công tác TBDH phải nắm vững các quy định, yêu cầu, chế độ… bảo quản TBDH, cần có phòng kho, tủ, giá để sắp xếp TBDH. Việc bảo quản TBDH phải được thực hiện đúng quy trình và phương pháp bảo quản TBDH
1.4.4. Quản lý công tác kiểm kê, thanh lý thiết bị dạy học
Để thực hiện tốt công tác này Hiệu trưởng cần thực hiện có hiệu quả việc lập kế hoạch; tổ chức thực hiện kế hoạch; chỉ đạo thực hiện kế hoạch; kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch kiểm kê, thanh lý thiết bị dạy học.
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý TBDH trong trường THCS
1.5.1. Yếu tố khách quan.
Báo cáo của Ban chấp hành trung ương Đảng khóa VIII tại đại hội toàn quốc lần thứ IX có đoạn: “Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hóa nhà trường (lớp học, sân chơi, bãi tập, máy tính nối mạng internet, thiết bị học tập và giảng dạy hiện đại…)”, “Đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khóa..” và “Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hoá nhà trường (lớp học, sân chơi, bãi tập, máy tính nối mạng Internet, thiết bị học tập và giảng dạy hiện đại, thư viện… và đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay” [4]
1.5.2. Yếu tố chủ quan.
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc Quản lý TBDH bao gồm cơ sở vật chất; số lượng TBDH; chất lượng TBDH; chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý và nhân viên làm công tác sử dụng TBDH tạicác trường THCS; nhận thức của cán bộ quản lý; giáo viên về tác dụng của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học; quản lý việc đầu tư mua sắm tái trang bị TBDH; quản lý bảo quản TBDH; quản lý sử dụng TBDH.
1.5.3. Nội dung quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học cơ sở
1.5.3.1. Quản lý việc đầu tư mua sắm, trang bị các thiết bị dạy học
Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, nhà trường phải được trang bị các TBDH theo công nghệ sản xuất mới, đồng thời phải có đầy đủ tài liệu mới, cập nhật về công nghệ sản xuất và sử dụng, vận hành và bảo dưỡng các máy móc hiện đại.
1.5.3.2. Quản lý việc tự làm thiết bị dạy học
Quản lý việc tự làm TBDH là một trong những nội dung của công tác QL TBDH trong nhà trường. Bên cạnh việc đầu tư mua sắm, trang bị những TBDH hiện đại, đắt tiền, việc tự làm TBDH với sự tham gia của GV và HS là một hoạt động quan trọng không những để bổ sung những TBDH còn thiếu, mà còn có ý nghĩa giáo dục và ý nghĩa kinh tế rất cao.
1.5.3.3. Quản lý việc khai thác sử dụng các thiết bị dạy học
Quản lý sử dụng TBDH là quản lý mục đích, hình thức, cách thức tổ chức và sử dụng TBDH của cán bộ GV ở các trường THCS.
1.5.3.4. Quản lý việc bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa các thiết bị dạy học
Cùng với việc đầu tư mua sắm mới các TBDH, các trường phải chú ý thực hiện tốt việc bảo dưỡng, sửa chữa thường xuyên các phương tiện, thiết bị dạy học hiện có của nhà trường và không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng vừa tiết kiệm được kinh phí.
Tiểu kết Chương 1
TBDH là điều kiện quan trọng không thể thiếu của quá trình dạy học. Vai trò và những khả năng sư phạm của nó đã được lý luận dạy học khẳng định. Do vậy việc đầu tư mọi nguồn lực để xây dựng một hệ thống TBDH là việc làm cần thiết và cấp bách. Bên cạnh đó việc sử dụng và quản lí việc sử dụng TBDH được xem là một trong những nhiệm vụ quan trọng của công tác quản lí hoạt động dạy học. Đối với người làm công tác quản lí TBDH cũng cần phải nhận thức sâu sắc cơ sở lí luận việc sử dụng TBDH để làm cơ sở cho công tác quản lí, chỉ đạo và đề ra các quyết định quản lí cho sát với tình hình thực tế và phù hợp với các cơ sở lí luận nhằm quản lí TBDH có hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THCS. Qua những phân tích cơ sở lí luận và những vấn đề chúng tôi trình bày ở chương 1 cho thấy cơ sở lí luận nên trên là cần thiết song nếu chúng ta đánh giá đúng thực trạng, xác định đúng nguyên nhân việc quản lí TBDH tại các trường THCS trên một địa bàn ở một địa phương cụ thể. Chúng tôi coi đây là cơ sở lí luận để khảo sát thực trạng ở chương 2 và đề xuất biện pháp QL TBDH cho các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum ở chương 3.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SA THẦY,
TỈNH KON TUM
2.1. Khái quát về quá trình khảo sát
2.1.1. Mục đích khảo sát
Tìm hiểu được thực trạng về các mức độ đủ về số lượng, sự đồng bộ về cơ cấu, đạt chuẩn về chất lượng, phù hợp với chuyên ngành đào tạo và mức độ phát triển của TBDH nhằm đáp ứng nhu cầu và yêu cầu sử dụng của đội ngũ người dạy và người học.
2.1.2. Đối tượng khảo sát
Cán bộ quản lí, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên dạy các môn Vật lý, Hóa học, Sinh vật, tiếng Anh, Địa lý cùng học sinh của 15 trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum
2.1.3. Thời gian khảo sát
Trong hai năm học 2019-2020 và năm học 2020-2021.
2.1.4. Nội dung khảo sát
– Các mức độ đánh giá về quản lý trang bị TBDH, các mức độ đánh giá về quản lý sử dụng TBDH; các mức độ đánh giá về quản lý bảo quản TBDH; các mức độ đánh giá về quản lý phát triển TBDH; các mức độ đánh giá về mức độ các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý
2.1.5. Phương pháp khảo sát
Với mẫu đại diện chọn theo phương pháp khách quan ngẫu nhiên và số phiếu trưng cầu ý kiến dành cho các đơn vị có liên quan đến khảo sát thực trạng công tác QL TBDH tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
2.1.6. Xử lý số liệu khảo sát
Sau khi thu hồi phiếu về, tác giả kiểm tra từng phiếu xem các phiếu trả lời có hợp lệ, không hợp lệ. Sau kiểm tra, tác giả sắp xếp phân loại các câu hỏi theo mục đích và nội dung nghiên cứu từng phần.
Tính tỉ lệ % cho từng mức độ, theo từng tiêu chí. Sau đó tổng hợp số liệu, đưa kết quả bằng bảng biểu, tổng hợp, phân tích, đánh giá thực trạng về nội dung QL TBDH.
2.2. Khái quát về KT-XH và Gáo dục và Đào tạo huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
2.2.1. Tình hình kinh tế – xã hội của huyện Sa Thầy
2.2.2. Tình hình Giáo dục và Đào tạo huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
2.2.3. Đối với cấp THCS
2.3. Thực trạng thiết bị dạy học tại các trường THCS huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, giáo viên về vai trò của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học
2.3.2. Thực trạng về mua sắm, trang bị TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
2.3.2.1. Về thực trạng thiết bị phục vụ dạy học
2.3.2.2 Thực trạng về trang bị thiết bị dạy học được cấp
2.3.2.3. Thực trạng về việc tái trang bị thiết bị dạy học
2.3.2.4. Thực trạng về chất lượng thiết bị dạy học
2.3.2.5. Thực trạng về sự đồng bộ của thiết bị dạy học
2.3.3. Thực trạng về sử dụng, bảo quản TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
2.3.3.1. Việc xây dựng kế hoạch bảo quản thiết bị dạy học
2.3.3.2. Việc tổ chức thực hiện công tác bảo quản thiết bị dạy học
2.3.3.3. Việc trang bị các điều kiện bảo quản thiết bị dạy học
2.3.3.4. Về mức độ hư hỏng thiết bị dạy học
2.4. Thực trạng việc quản lý thiết bị dạy học tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
2.4.1. Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch đầu tư thiết bị dạy học
2.4.2. Thực trạng quản lý việc mua sắm mới và tự làm thiết bị dạy học
2.4.3. Thực trạng quản lý việc sử dụng, bảo quản thiết bị dạy học
2.4.4. Thực trạng quản lý công tác kiểm kê, thanh lý thiết bị dạy học
2.5. Đánh giá chung thực trạng
2.5.1. Mặt mạnh
– Hầu hết các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy đã được đầu tư trang bị đảm bảo yêu cầu về TBDH tối thiểu theo của Bộ GD&ĐT. Về nhận thức của CBQL, GV đều có nhận thức đúng đắn về vại trò của TBDH đối với quá trình dạy học; các trường đã chú ý, quan tâm đến công tác quản lý TBDH, đến việc tự làm TBDH …
2.5.2. Mặt yếu
– Công tác tuyên truyền của nhà trường về quản lý và sử dụng TBDH còn hạn chế, chưa thật sự đi vào chiều sâu, còn mang tính hình thức. Một số thiết bị dạy học hiện nay còn thiếu, chất lượng chưa tốt, chưa đồng bộ với sách giáo khoa, chưa đáp ứng nhu cầu sử dụng đối với giáo viên. Nguồn kinh phí đầu tư cho TBDH còn hạn hẹp; việc quản lý thiết bị dạy học hầu hết tại các nhà trường chưa thật sự đạt hiệu quả, chưa đáp ứng được với nhu cầu đổi mới trong dạy học hiện nay…
2.5.3. Nguyên nhân
– Các cấp chưa quan tâm đúng mực đến công tác khai thác và sử dụngTBDH, chưa thấy hết vị trí, vai trò của TBDH trong quá trình dạy học; mạng lưới cán bộ phụ trách công tác TBDH chưa được coi trọng. Việc cung cấp thiết bị thiếu định hướng, chưa phù hợp với nhu cầu thiết thực của hoạt động dạy học. Đầu tư tài chính cho thiết bị còn hạn chế, chi phí cho TBDH hàng năm tại các trường THCS khoảng dưới 2% tổng ngân sách trường…
Tiểu kết chương 2
Chương 2 chúng tôi đã trình bày khái quát tình hình kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục của huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum. Tình hình giáo dục của các trường THCS trong những năm gần đây đồng thời chúng tôi đã nghiên cứu thực trạng TBDH, thực trang sử dụng, bảo quản, mua sắm và quản lý TBDH tại trường THCS huyện Sa Thầy. Kết quả nghiên cứu đã cho thấy:
Các nhà trường đã cố gắng nỗ lực nhiều trong quản lý TBDH ở những năm gần đây, công tác quản lý TBDH đã đạt được một số thành công nhất định.
Tuy nhiên trên thực tế quản lý TBDH chưa thật sự trở thành nhiệm vụ chung của mọi thành viên trong nhà trường. Công tác Quản lý TBDH chưa thực hiện tốt theo quy trình quản lý: Việc xây dựng kế hoạch còn đơn giản, sơ sài, chưa có kế hoạch dài hạn; chưa đôn đốc thực hiện và đặc biệt khâu kiểm tra chưa được quan tâm. Hiệu trưởng các nhà trường chưa phát huy, cố gắng hết sức trong công tác quản lý TBDH.
Từ những thực trạng nêu trên, chúng tôi đưa ra một số biện pháp QL TBDH cho các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum ở chương 3.
CHƯƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG THCS TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SA THẦY TỈNH KON TUM
3.1. Các nguyên tăc đề xuất biện pháp
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học
3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống, toàn diện
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn, khả thi
3.2. Biện pháp quản lý thiết bị dạy học tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò và tác dụng của thiết bị dạy học trong việc đổi mới phương pháp dạy học
a) Mục đích của biện pháp
- Nội dung của biện pháp
- Cách thức tiến hành:
3.2.2. Xây kế hoạch, quy chế sử dụng, bảo quản và tăng cường kỹ năng sử dụng thiết bị dạy học cho giáo viên
a) Mục đích của biện pháp
b) Nội dung của biện pháp
c) Cách thức tiến hành:
d) Điều kiện thực hiện biện pháp
3.2.3. Bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho cán bộ chuyên trách thiết bị trường học
3.2.3.1. Mục đích của biện pháp
3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
3.2.4. Tăng cường ứng ựng CNTT trong quản lý TBDH
3.2.4.1. Mục đích của biện pháp
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
3.2.4.3. 3.2.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc trang bị, bảo quản và sử dụng thiết bị dạy học trong nhà trường
3.2.5.1. Mục đích của biện pháp
3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
Các giải pháp đề xuất được đưa ra thăm dò nhằm xác định tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp. Trên cơ sở đó, áp dụng có hiệu quả vào thực tế quản lý giáo dục.
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm
Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên thiết bị tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm
Sự cần thiết và khả thi của 5 giải pháp Quản lý thiết bị dạy học tại các trường trung học cơ sở huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông đã được trình bày trong luận văn.
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm
Gởi phiếu thăm dò đến Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên thiết bị tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum; Lấy số liệu thống kê từ Phòng Giáo dục huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum.
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm
Tiểu kết chương 3
Những biện pháp quản lý mà chúng tôi đề xuất ở trên được đưa ra trên cơ sở nghiên cứu nội dung và đặc điểm hoạt động trong quản TBDH ở các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum với điều kiện hiện nay; nghiên cứu cơ sở lý luận của công tác QLGD nói chung, quản lý TBDH ở các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum nói riêng và việc vận dụng trong điều kiện thực tiễn huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum.
Quá trình đề xuất đã đảm bảo tính pháp lý, tính đồng bộ, tính hiệu quả và tính thực tiễn của các giải pháp. Việc khảo nghiệm cho thấy tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp. Các biện pháp được đề xuất khi triển khai áp dụng một mặt phải được triển khai một cách kịp thời, đồng bộ, thường xuyên trong quá trình xây dựng và triển khai thực hiện các nhiệm vụ mỗi giai đoạn, mỗi năm học.
Tuy vậy, các biện pháp đề xuất mới chỉ được khẳng định qua khảo nghiệm nên được triển khai áp dụng cần thực hiện linh hoạt, sáng tạo và có những điều chỉnh thích hợp nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong quản lý.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
1.1.Về lý luận
- TBDH là một trong những thành tố của quá trình dạy học, hỗ trợ đắc lực cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông và là một trong những điều kiện cơ bản không thể thiếu của giáo viên, học sinh nhằm thực hiện mục tiêu dạy học. Hơn nữa, TBDH còn tạo điều kiện trực tiếp cho học sinh huy động mọi năng lực nhận thức, nâng cao khả năng tự học, rèn luyện kỹ năng học tập và thực hành. Dưới sự điều khiển của giáo viên, TBDH thể hiện khả năng sư phạm của nó: làm tăng tốc độ truyền thông tin, tạo ra sự lôi cuốn, hấp dẫn, làm cho giờ học sinh động, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, điều đó chỉ xảy ra nếu TBDH được khai thác và sử dụng và sử dụng tốt. Việc khai thác và sử dụng TBDH tốt sẽ giúp phát huy tối đa vai trò và tác dụng của TBDH trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo học sinh ở trường THCS.
- Nội dung cơ bản của công tác quản lý TBDH trong các trường THCS: Là quản lý công tác xây dựng hệ thống TBDH; quản lý công tác bảo quản TBDH và công tác sử dụng TBDH.
1.2.Về thực tiễn
– Trong những năm qua công tác QL TBDH tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum đã đạt được những kết quả nhất định song ý thức và trách nhiệm nhằm tạo ra sự chuyển biến thật sự ở công tác này còn hạn chế:
- Về đội ngũ cán bộ (GV) phụ trách TBDH thiếu về số lượng, chưa đạt chuẩn về trình độ chuyên môn, yếu về năng lực khai thác và sử dụng.
- Công tác xây dựng kế hoạch hoạt động còn chưa được chú trọng, đặc biệt là kế hoạch xây dựng, bổ sung, mua sắm TBDH. Công tác bảo quản TBDH chưa được quan tâm ở nhiều trường. Năng lực sử dụng TBDH của phần lớn GV bộ môn chưa tốt nên chất lượng nhiều loại TBDH chưa đảm bảo, việc bổ sung TBDH chưa kịp thời; Đầu tư tài chính cho thiết bị còn hạn chế; Công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn về công tác bảo quản cho cán bộ (GV) phụ trách TBDH chưa đạt được hiệu quả;
Căn cứ vào lý luận và thực tiễn, chúng tôi đề xuất 6 biện pháp cơ bản để nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng TBDH ở các trường THCS huyện tại các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum, đó là:
Biện pháp thứ nhất: Tuyển chọn đủ đội ngũ đảm bảo đúng trình độ chuyên môn về TBDH.
Biện pháp thứ hai: Bồi dưỡng nhận thức, nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ phụ trách TBDH
Biện pháp thứ ba: Đổi mới công tác xây dựng kế hoạch, Tổ chức thực hiện kế hoạch, Chỉ đạo thực hiện kế hoạch, Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện mua sắm, bổ sungTBDH.
Biện pháp thứ tư: Đổi mới công tác bảo quản, sửa chữa TBDH.
Biện pháp thứ năm: Nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH.
Biện pháp thứ sáu: Làm tốt công tác thi đua khen thưởng trong khai thác và sử dụng TBDH.
Đề tài cũng đã phân tích mối liên hệ giữa các biện pháp, khảo nghiệm về mặt nhận thức tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp.
2. Khuyến nghị
2.1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Kon Tum
Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng dài hạn, ngắn hạn cho đội ngũ giáo viên nhằm không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm, tạo khả năng tiếp cận với phương pháp dạy học mới và khai thác sử dụng được những TBDH tiên tiến, hiện đại phù hợp với nội dung chương trình SGK.
Hàng năm nên tổ chức tổng kết công tác TBDH về tình hình đầu tư, khai thác sử dụng, bảo quản, sửa chữa ở các cấp, từ cấp nhà trường đến cấp Phòng GD&ĐT, làm cho TBDH ngày càng phục vụ có hiệu quả cho quá trình dạy học, chất lượng đào tạo không ngừng được nâng cao.
Tham mưu với UBND tỉnh và Sở Tài chính tăng tỷ lệ phần trăm ngân sách cho mua sắm trang thiết bị của trường theo quy định.
2.2. Với Phòng GD&ĐT huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
Tham mưu với UBND huyện chỉ đạo các địa phương bổ sung CSVC, phòng thiết bị, phòng học bộ môn và các trang thiết bị khác cho nhà trường.
Hàng năm mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ TBDH cho nhân viên (GV) phụ trách thiết bị để nâng cao nghiệp vụ khai thác và sử dụng thiết bị.
Chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch hợp đồng và tuyển viên chức nhân viên thiết bị đảm bảo đúng trình độ và chuyên môn đào tạo.
Chỉ đạo các trường rà soát số lượng, chất lượng thiết bị để có kế hoạch mua sắm bổ sung kịp thời.
Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động của công tác thiết bị đối với các trường THCS trong huyện.
2.3. Với các trường THCS huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum
Lãnh đạo các nhà trường cho bổ sung kịp thời các trang bị, dụng cụ cho một số môn học đang còn thiếu. Với sự quan tâm đó sẽ là cơ sở khuyến khích các thầy, cô giáo sử dụng TBDH vào giảng dạy.
Lãnh đạo các nhà trường có cơ chế khuyến khích, bồi dưỡng khen thưởng kịp thời cho những thầy, cô đã làm tốt công tác này. Đồng thời tăng cường bổ sung trang thiết bị mới, TBDH hiện đại để thầy và trò được tiếp cận và có thể đáp ứng với nhu cầu phát triển của khoa học và công nghệ hiện đại.
Nên trang bị một số phòng chuyên môn hoá để thể hiện phương pháp dạy học mới với sự hỗ trợ đắc lực của trang thiết bị, phương tiện dạy học.
Khuyến khích, động viên phong trào tự chế tạo thiết bị, đồ dùng dạy học để đáp ứng thiết thực nhất cho dạy- học tại trường.
Khuyến khích sự nỗ lực của cá nhân mỗi thầy giáo, cô giáo tích cực chủ động xây dựng nội dung bài giảng, các kiểu bài tập, các bài kiểm tra, đánh giá trên cơ sở trang thiết bị hiện có. Đặc biệt đối với những môn có trang thiết bị ổn định.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\DAI HOC DA NANG\GIAO DUC HOC\THAY PHU\A WU
