Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường THPT huyện Tuy An tỉnh Phú Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông
1. Lý do chọn đề tài
Hoạt động trải nghiệm là hoạt động bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông, có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành các kỹ năng cần thiết, hướng nghiệp cho học sinh (HS). Hoạt động trải nghiệm đối với học sinh trung học phổ thông (THPT) có nhiều thú vị nhưng cũng không ít phức tạp, đòi hỏi phải có sự khéo léo, kịp thời, đúng đắn, lôi cuốn các em hoạt động, nhằm phát huy khuynh hướng tự lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật. Vì vậy, có thể nói hoạt động trải nghiệm giữ vi ̣trí đăc̣ biêṭ quan trọng trong quá trình rèn luyêṇ nhân cách, hình thành phẩm chất, năng lực cho hoc̣ sinh; hoạt động trải nghiệm góp phần định hướng, điều chỉnh hoạt động giáo dục đạt hiệu quả cao.
Thực tế cho thấy, hoạt động ngoài giờ lên lớp đã được thực hiện không đúng mục đích, đôi đã khi biến thành giờ chơi của học sinh hay giờ hoạt động tập thể. Giáo viên tổ chức hoạt động cho học sinh nhưng không rõ hoạt động đó sẽ hướng tới hình thành những năng lực gì cho các em, các hình thức tổ chức còn chưa phong phú. Bên cạnh đó việc kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động ngoài giờ lên lớp cũng không được tiến hành thường xuyên, không phục vụ để đánh giá kỹ năng, năng lực và phẩm chất cá nhân học sinh. Điều đó không phù hợp với một chương trình định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, cần phải thay đổi.
Nhận thức được những hạn chế, bất cập của hoạt động ngoài giờ lên lớp hiện tại và hiểu được ý nghĩa, vai trò của hoạt động trải nghiệm trong chương trình giáo dục phổ thông mới, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường THPT huyện Tuy An tỉnh Phú Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông” nhằm đề ra một số biện pháp quản lý tổ chức hoạt động trải nghiệm hợp lý và hiệu quả ở các trường THPT.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm (HĐTN) của HS ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên nhằm đề xuất các biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý HĐTN của HS ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý của Hiệu trưởng về HĐTN của HS thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp tại 04 trường THPT ở huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, đó là:
– Trường THPT Trần Phú;
– Trường THPT Lê Thành Phương;
– Trường THCS và THPT Võ Thị Sáu;.
– Trường THCS và THPT Nguyễn Viết Xuân;
Khảo sát các hoạt động giáo dục từ 2017 đến nay và định hướng ứng dụng các biện pháp đến năm 2025
5. Giả thuyết khoa học
Hoạt động trải nghiệm của học sinh thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên đã được quan tâm, tuy nhiên chưa thực sự đáp ứng yêu cầu. Mục tiêu hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh còn nhiều bất cập, hạn chế về nội dung và phương pháp, hình thức cũng như các điều kiện tổ chức.
Nếu nghiên cứu xác đáng khung lý luận cho vấn đề nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng quản lý HĐTN của học sinh tại các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên thì có thể đề xuất được các biện pháp có tính cấp thiết và khả thi cao, từ đó góp phần giáo dục toàn diện, giúp học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất, năng lực của người công dân.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý HĐTN của HS ở trường THPT đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực cho học sinh.
– Đánh giá thực trạng HĐTN và quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
– Đề xuất các biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực cho HS.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung nghiên cứu gồm 3 chương:
– Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông.
– Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
– Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài
1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước
1.2. Các khái niệm chính của đề tài
1.2.1. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng giáo dục nhằm đẩy mạnh công tác giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội.
1.2.2. Hoạt động trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục, có mục đích, nội dung, phương pháp tổ chức khoa học để thông qua đó hình thành các năng lực kiến thức, kỹ năng và thái độ sống tích cực đối với bản thân, gia đình và cộng đồng xã hội.
1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh
Quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm là sự tác động liên tục, có kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra của chủ thể quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm bằng một hệ thống các tiêu chí, tiêu chuẩn, chính sách, nguyên tắc, phương pháp cụ thể nhằm đạt mục tiêu giáo dục đề ra.
1.3. Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 và các yêu cầu đổi mới về hoạt động trải nghiệm trong nhà trường phổ thông
1.3.1. Khái quát về mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực cho học sinh của Chương trình giáo dục phổ thông.
Chương trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân; khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời; khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động; khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới.
1.3.2. Các yêu cầu đổi mới về hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông
Chương trình Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp quán triệt quan điểm, mục tiêu, yêu cầu cần đạt, kế hoạch giáo dục, nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục, đánh giá kết quả giáo dục, điều kiện thực hiện và phát triển chương trình giáo dục phổ thông nêu tại Chương trình tổng thể.
1.4. Lý luận về hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.4.1. Mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Hoạt động ở trường THPT có ba mục tiêu chính sau: Mục tiêu nhận thức; Mục tiêu kỹ năng; Mục tiêu thái độ
1.4.2. Nội dung hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
(1) Hoạt động hướng vào bản thân
(2) Hoạt động hướng đến xã hội
(3) Hoạt động hướng đến tự nhiên
(4) Hoạt động hướng nghiệp
1.4.3. Hình thức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
(1) Câu lạc bộ;
(2) Trò chơi;
(3) Diễn đàn;
(4) Giao lưu;
(5) Tham quan dã ngoại;
(6) Tổ chức hội thi, cuộc thi;
(7) Tổ chức sự kiện;
(8) Sinh hoạt tập thể;
(9) Hoạt động nhân đạo;
(10) Hoạt động tình nguyện;
(11) Lao động công ích;
(12) Nghiên cứu khoa học;
(13) Hoạt động ngoại khóa;
(14) Hoạt động chính trị – xã hội
1.4.4. Phương thức tổ chức hoạt động trải nghiệm ở trường trung học phổ thông
– Các phương thức chủ yếu tổ chức hoạt động trải nghiệm: khám phá, thể nghiệm, cống hiến, nghiên cứu.
– Các phương pháp tổ chức HĐTN thường xuyên: Tuyên truyền, trò chơi, sắm vai, hoạt động nhóm …
1.4.5. Lực lượng và sự phối hợp các lực lượng tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên môn học, cán bộ tư vấn tâm lý học đường, cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, cán bộ Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, cán bộ quản lý nhà trường, cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân trong xã hội.
1.4.6. Điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trường trung học phổ thông
(1) Nguồn nhân lực; (2) Cơ sở vật chất và phương tiện HĐTN; (3) Tài chính; (4) Thời gian.
1.4.7. Công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
– Mục đích đánh giá; – Nội dung đánh giá; – Phương pháp đánh giá
1.5. Lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.1. Quản lý mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.2. Quản lý nội dung hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.3. Quản lý hình thức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.4. Quản lý phương pháp hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.5. Quản lý lực lượng và sự phối hợp các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.6. Quản lý điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.5.7. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
1.6. Các yếu tố tác động đến công tác quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học phổ thông
1.6.1. Yếu tố khách quan
– Chính sách đối với ngành GD-ĐT;
– Chương trình hoạt động trải nghiệm của Bộ GD-ĐT;
– Sự phát triển khoa học và công nghệ;
– Môi trường kinh tế-xã hội địa phương
1.6.2. Yếu tố chủ quan
– Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
– Học sinh nhà trường
– Cơ sở vật chất và thiết bị giáo dục
– Xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài nhà trường
Tiểu kết Chương 1
Trong chương 1, luận văn đã trình bày khái quát tổng quan vấn đề nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm trong nhà trường phổ thông tiêu biểu ngoài nước và trong nước; hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT. Trong đó, luận văn đã trình bày các khái niệm cơ bản về: Quản lý giáo dục; Hoạt động trải nghiệm; Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh các trường THPT.
Cơ sở lý luận về hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT mà tác giả luận văn trình bày trong chương này có vai trò quan trọng, làm cơ sở nghiên cứu, khảo sát thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT nhằm bảo đảm chất lượng, hiệu quả hoạt động trải nghiệm, giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp sau THPT, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu mục tiêu chương trình GDPT cho học sinh cấp THPT.
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN TUY AN, TỈNH PHÚ YÊN
2.1. Khái quát về quá trình khảo sát
Khảo sát thực trạng nhằm mục đích tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng HĐTN, quản lý HĐTN của Hiệu trưởng và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý HĐTN.
Thực trạng HĐTN, quản lý HĐTN và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐTN ở các trường THPT thuộc huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
2.1.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát
Gồm 364 đối tượng là CBQL, GV và HS tại 4 trường THPT ở huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
– Khảo sát thông qua phiếu hỏi dành cho 364 đối tượng.
– Phỏng vấn một số CBQL và GV.
2.1.5. Cách thức xử lý kết quả nghiên cứu
– Xử lý Phiếu khảo sát ý kiến bằng SPSS.
– Phân tích, so sánh kết quả phỏng vấn
2.2. Khái quát về đặc điểm địa lý, dân cư, kinh tế – xã hội, tình hình giáo dục huyện Tuy An tỉnh Phú Yên
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội
2.2.2. Tình hình giáo dục và giáo dục trung học phổ thông ở huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
– Về quy mô: Có 4 trường THPT; tổng số CBQL, GV và NV là 309 người, 125 lớp với 5086 HS
– Điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện phục vụ hoạt động trải nghiệm: Đáp ứng mức cơ bản.
– Chất lượng hoạt động trải nghiệm: chưa cao.
2.3. Thực trạng hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An tỉnh Phú Yên
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về hoạt động trải nghiệm
2.2.1.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của HĐTN
Đa số CBQL, GV, HS nhận thức được tầm quan trọng của HĐTN.
2.2.1.2. Thực trạng nhận thức sự cần thiết của HĐTN
Đa số CBQL, GV, HS nhận thức được sự cần thiết của HĐTN
2.3.2. Thực trạng nội dung hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung các nội dung HĐTN của nhà trường được thực hiện thỉnh thoảng và đạt hiệu quả .
2.3.3. Thực trạng hình thức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung các hình thức HĐTN của nhà trường ít khi thực hiện và đạt hiệu quả.
2.3.4. Thực trạng phương pháp hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trung học phổ thông
Đánh giá chung các phương pháp HĐTN của nhà trường được thực hiện thỉnh thoảng và đạt hiệu quả
2.3.5. Thực trạng các lực lượng và sự phối hợp các lực lượng tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung sự phối hợp các lực lượng tổ chức HĐTN ở mức khá.
2.3.6. Thực trạng điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung các điều kiện tổ chức HĐTN đạt mức đáp ứng.
2.3.7. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung công tác kiểm tra, đánh giá HĐTN đạt mức khá.
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT huyện Tuy An tỉnh Phú Yên
2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng quản lý mục tiêu HĐTN đạt mức khá.
2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng quản lý mục tiêu HĐTN đạt mức khá.
2.4.3. Thực trạng quản lý hình thức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng quản lý hình thức HĐTN đạt mức khá.
2.4.4. Thực trạng quản lý phương pháp hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng quản lý phương pháp HĐTN đạt mức khá.
2.4.5. Thực trạng quản lý lực lượng và sự phối hợp các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng quản lý lực lượng và sự phối hợp các lực lượng tham gia tổ chức HĐTN đạt mức khá.
2.4.6. Thực trạng quản lý điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng QL điều kiện tổ chức HĐTN đạt mức khá.
2.4.7. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
Đánh giá chung thực trạng QL kiểm tra, đánh giá HĐTN đạt mức khá.
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông
2.5.1. Thực trạng các yếu tố chủ quan
Đánh giá chung các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến công tác quản lý HĐTN ở các trường THPT.
2.5.2. Thực trạng các yếu tố khách quan
Đánh giá chung các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác quản lý HĐTN ở các trường THPT.
2.6. Đánh giá chung về thực trạng
– Đa số cán CBQL, GV và HS nhận thức được tầm quan trọng, sự cần thiết của HĐTN đối với hoạt động giáo dục của nhà trường.
– Hoạt động trải nghiệm đã được triển khai tổ chức ở các trường THPT và đạt hiệu quả, từng bước góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường. Nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức HĐTN tương đối phù hợp với điều kiện của từng nhà trường.
– Sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài trường trong tổ chức HĐTN cho HS đã được thiết lập, thực hiện thường xuyên và hiệu quả, góp phần cho sự thành công của các HĐTN.
– Tất cả các nội dung quản lý HĐTN của HS cho đều được đánh được đánh giá đạt mức khá.
– Các yếu tố chủ quan, khách quan đều có ảnh hưởng tích cực đến công tác quản lý HĐTN của HS ở các trường THPT.
– Một số CBQL và GV nhận thức chưa sâu sắc về tầm quan trọng và sự cần thiết của HĐTN dẫn đến tình trạng chưa coi trọng HĐTN, tổ chức HĐTN sơ sài, mang tính đối phó, kém hiệu quả.
– Các nội dung HĐTN thực hiện chưa đồng bộ; hình thức, phương pháp tổ chức HĐTN còn đơn điệu, chưa phong phú đa dạng, chưa thu hút được HS. Các lực lượng trong và ngoài trường đã có sự phối hợp trong tổ chức HĐTN cho HS nhưng hiệu quả chưa thật tốt. Các điều kiện tổ chức HĐTN chưa đáp ứng một cách tốt nhất.
– Các nội dung quản lý HĐTN cho HS được đánh giá đạt mức khá, không có nội dung nào đạt mức tốt, một số nội dung tiệm cận mức trung bình. Một số CBQL chưa đầu quan tâm đúng mức đến công tác quản lý HĐTN cho HS.
– Công tác bồi dưỡng nâng cao nhận thức về HĐTN cho HS chưa được chú trọng đúng mức.
– Công tác chỉ đạo xác định nội dung HĐTN chưa được thực hiện một cách hiệu quả trong bối cảnh chuẩn bị thực hiện Chương trình GDPT năm 2018.
– Công tác tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên về đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm chưa được quan tâm đúng mức.
– Hiệu trưởng nhà trường chưa có phương án để bảo đảm các điều kiện tổ chức HĐTN trong tình hình thiếu nhân lực do tinh giản biên chế và hạn chế nguồn tài chính do ngân sách cấp không đủ chi cho CSVC và phương tiện phục vụ HĐTN.
– Hiệu trưởng nhà trường chưa phát huy hết khả năng của các lực lượng và phối hợp các lực lượng, đặc biệt là lực lượng ngoài trường trong tổ chức HĐTN cho HS.
– Công tác tổ chức HĐTN chưa được kiểm tra, đánh giá thường xuyên và định kỳ để kịp thời điều chỉnh những tồn tại, hạn chế.
2.6.4. Các vấn đề cần giải quyết
Thứ nhất, cần tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho GV, NV, HS và các lực lượng giáo dục về HĐTN cho HS.
Thứ hai, chỉ đạo xây dựng nội dung, chương trình HĐTN cho HS bám sát Chương trình GDPT năm 2018.
Thứ ba, tổ chức tập huấn cho giáo viên về đổi mới các phương pháp, hình thức tổ chức HĐTN của HS đảm bảo thực hiện Chương trình GDPT năm 2018, phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội của huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT Việt Nam.
Thứ tư, xây dựng mối quan hệ, phối hợp bền vững giữa các lực lượng trong và ngoài trường để tổ chức HĐTN cho HS hiệu quả.
Thứ năm, huy động nhiều nguồn lực để đảm bảo các điều kiện tổ chức HĐTN cho HS hiệu quả.
Thứ sáu, đổi mới kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTN cho HS.
Chương 2 trình bày phương pháp và kết quả khảo sát thực trạng quản lý HĐTN cho học sinh ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên thông qua phiếu hỏi ý kiến 364 cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phỏng vấn một số cán bộ quản lý, giáo viên. Đánh giá chung HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên đều được triển khai thực hiện thường xuyên và đạt hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như hình thức, phương pháp tổ chức HĐTN cho HS còn đơn điệu, kém hiệu quả; các điều kiện tổ chức HĐTN cho HS chỉ đảm bảo ở mức cơ bản; sự phối hợp của các lực lượng trong tổ chức HĐTN cho HS còn hạn chế; công tác kiểm tra, đánh giá chưa được chú trọng. Quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên được đánh giá đạt mức khá nhưng còn một số khâu, một số nội dung hiệu quả chưa cao.
CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN TUY AN, TỈNH PHÚ YÊN
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của hoạt động trải nghiệm
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học của hoạt động trải nghiệm
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ của hoạt động trải nghiệm
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của hoạt động trải nghiệm
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động trải nghiệm
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và các lực lượng giáo dục về hoạt động trải nghiệm đáp ứng với đổi mới giáo dục hiện nay
3.2.1.1. Mục tiêu
Mục tiêu biện pháp nhằm giúp cho các thành viên trong và ngoài trường nắm vững những vấn đề cơ bản của chương trình hoạt động trải nghiệm cấp THPT.
3.2.1.2. Nội dung
Quán triệt cho đội ngũ CBQL, GV nắm vững kiến thức và kỹ năng những vấn đề cơ bản của chương trình HĐTN; Phổ biến đến toàn thể HS và các lực lượng giáo dục hiểu biết những vấn đề cơ bản, tầm quan trọng của chương trình HĐTN cấp THPT.
3.2.1.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Tổ chức hội nghị; Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho CBGV về HĐTN; ban hành quy định tiêu chí HĐTN là một trong những nội dung thi đua; theo dõi, nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng của CBGV, HS về quá trình tổ chức HĐTN.
3.2.1.4. Điều kiện thực hiện
3.2.2. Chỉ đạo xây dựng nội dung, chương trình hoạt động trải nghiệm của học sinh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018
3.2.2.1. Mục tiêu
Mục tiêu biện pháp nhằm bảo đảm cho HS có đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết thông qua các hoạt động chủ đề đáp ứng yêu cầu của mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh THPT.
3.2.2.2. Nội dung
Tổ chức bồi dưỡng cho đội ngũ nắm vững nội dung HĐTN; Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Kiểm tra, đánh giá, sơ tổng kết việc xây dựng nội dung, chương trình , kế hoạch HĐTN.
3.2.2.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Thành lập Ban HĐTN; Lập kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ CBGV tham gia HĐTN; Chỉ đạo xây dựng và phê duyệt kế hoạch hoạt động trải nghiệm cấp trường, cấp tổ và của đội ngũ GV; Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá việc xây dựng nội dung, chương trình kế hoạch HĐTN và thiết kế các chủ đề HĐTN; Chỉ đạo sơ kết, tổng kết.
3.2.2.4. Điều kiện thực hiện
3.2.3. Tổ chức tập huấn cho giáo viên về đổi mới các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên phù hợp với đổi mới giáo dục
3.2.3.1. Mục tiêu
Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức HĐTN của HS nhằm tạo sự hứng thú, cảm xúc tích cực, phát huy vai trò chủ động, năng động, kích thích sự sáng tạo cho HS trong quá trình tham gia HĐTN, góp phần nâng cao chất lượng HĐTN.
3.2.3.2. Nội dung
Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng sử dụng các phương thức, phương pháp và hình thức HĐTN; Tổ chức sinh hoạt chuyên môn, hội thảo chuyên đề, tham quan học tập kinh nghiệm về đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức HĐTN.
3.2.3.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Chỉ đạo xây dựng kế hoạch tập huấn và triển khai tập huấn cho CBGV về phương pháp, hình thức tổ chức HĐTN. Chỉ đạo kiểm tra, xem xét việc áp dụng các phương pháp, hình thức tổ chức HĐTN; Tổ chức Hội thảo chuyên đề; Chỉ đạo xây dựng kế hoạch và triển khai kế hoạch kiểm tra dự giờ, kiểm tra đánh giá định kỳ, sơ tổng kết chuyên đề đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐTN của HS.
3.2.3.4. Điều kiện thực hiện
3.2.4. Xây dựng sự phối hợp các lực lượng giáo dục trong tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên đáp ứng đổi mới giáo dục
3.2.4.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm huy động nguồn lực, phát huy thế mạnh của trường THPT và các lực lượng giáo dục, tạo môi trường tổ chức HĐTN đồng bộ và thuận lợi. Nhờ đó sẽ giúp cho HĐTN của HS bảo đảm chất lượng, đáp ứng yêu cầu mục tiêu chủ để HĐTN nói riêng và chương trình HĐTN cấp THPT.
3.2.4.2. Nội dung
Thành lập Ban chỉ đạo HĐTN, hướng nghiệp; Ban hành quy chế, kế hoạch HĐTN; Thành lập Ban phụ trách hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Tổ chức bồi dưỡng cho các thành viên ban chỉ đạo và ban phụ trách HĐTN về những yêu cầu, nội dung cơ bản cần phối hợp của các lực lượng tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh hiệu quả.
3.2.4.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Thành lập Ban chỉ đạo HĐTN; Thành lập Ban phụ trách HĐTN, hướng nghiệp của nhà trường; Tổ chức bồi dưỡng cho các thành viên Ban chỉ đạo và Ban phụ trách HĐTN; Chỉ đạo tổ chức đánh giá, sơ tổng kết hoạt động của các Ban.
3.2.4.4. Điều kiện thực hiện
3.2.5. Đảm bảo các điều kiện, phương tiện thực hiện hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
3.2.5.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp quản lý này nhằm góp phần bảo đảm chất lượng, hiệu quả HĐTN đáp ứng yêu cầu mục tiêu chương trình HĐTN cấp THPT ở các trường THPT.
3.2.5.2. Nội dung
– Tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và trang bị thiết bị dạy học, bao gồm CSVC và các thiết bị cơ bản phục vụ HĐTN.
– Có kế hoạch bảo quản, tu bổ CSVC và phương tiện dạy học và phương tiện HĐTN.
– Huy động nguồn lực bên ngoài nhà trường tham gia tổ chức HĐTN, hướng nghiệp cho HS.
3.2.5.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Thành lập Ban CSVC của trường; Ban hành văn bản quy định công tác bảo quản, sử dụng CSVC, phương tiện dạy học và phương tiện hoạt động trải nghiệm; Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục vận động nguồn lực xã hội để tăng cường CSVC và phương tiện HĐTN; Thành lập Tổ kiểm tra chuyên đề để theo dõi, kiểm tra tình hình thực hiện việc xây dựng CSVC, mua sắm, trang bị các thiết bị dạy học, phương tiện hoạt động trải nghiệm.
3.2.5.4. Điều kiện thực hiện
3.2.6. Đổi mới kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
3.2.6.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm đảm bảo các hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT được thực hiện đầy đủ và đúng chương trình, nội dung, kế hoạch HĐTN của nhà trường.
3.2.6.2. Nội dung
– Quán triệt cho CBGV về sự cần thiết của việc đổi mới kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTN; Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTN; Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá định kỳ và đột xuất; sơ tổng kết hoạt động kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTN.
3.2.6.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng chỉ đạo: Xây dựng kế hoạch tổ chức nâng cao nhận thức về vai trò của kiểm tra đánh giá công tác tổ chức HĐTN; Xây dựng Kế hoạch kiểm tra đánh giá công tác tổ chức HĐTN; Triển khai kế hoạch KT-ĐG công tác tổ chức; Sơ, tổng kết hoạt động kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTN.
3.2.6.4. Điều kiện thực hiện
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Trong hệ thống các biện pháp quản lý HĐTN của học sinh ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên được luận văn trình bày, mỗi biện pháp quản lý đều có vai trò quan trọng nhất định và có tác động qua lại giữa các biện pháp quản lý trong mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ với nhau.
3.4. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
Luận văn thực hiện khảo nghiệm nhằm mục đích thập thông tin đánh giá về tính cấp thiết và tính khả thi của hệ thống các biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
Khảo nghiệm tất cả 6 biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên được luận văn đề xuất.
Gồm 125 đối tượng là cán bộ quản lý, giáo viên của 04 trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm
Sử dụng phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi.
Thang đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất theo 4 mức, cụ thể như sau:
– Tính cấp thiết : “không cấp thiết”, “ít cấp thiết”, “cấp thiết” và “rất cấp thiết” tương ứng với các giá trị 1, 2, 3 và 4.
– Tính khả thi : “không khả thi”, “ít khả thi”, “khả thi” và “rất khả thi” tương ứng với các giá trị 1, 2, 3 và 4.
Điểm trung bình càng cao mức độ cấp thiết (khả thi) càng cao
3.4.5.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp
Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp rất cấp thiết.
3.4.5.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi
Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp rất khả thi.
3.4.5.3. Nhận xét chung về kết quả khảo nghiệm
Các biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên mà tác giả luận văn đề xuất là hoàn toàn hợp lý.
Tiểu kết Chương 3
Trong Chương 3, luận văn đã đề xuất hệ thống 6 biện pháp quản lý HĐTN phù hợp và đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển nhà trường THPT ở huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Mỗi biện pháp đều có vai trò quan trọng nhất định và có tác động qua lại trong mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ với nhau. Các biện này đã được khảo nghiệm tại 4 trường THPT của huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp đã đề xuất là hợp lý, có độ tin cậy cao, có thể áp dụng được tại các trường THPT của huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Hoạt động trải nghiệm là hoạt động bắt buộc trong chương trình GDPT, có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành các kỹ năng cần thiết, hướng nghiệp cho HS. Trong những năm qua, HĐTN đã được các trường THPT thực hiện lồng ghép với chương trình hoạt động của Đoàn Thanh niên, thực hành, thực tế của các môn học. Chương trình GDPT ban hành 2018, đổi mới cách tiếp cận, nội dung, phương pháp thực hiện chương trình ở các bậc học phổ thông, đặc biệt là hoạt động trải nghiệm ở bậc THPT. Vấn đề đặt ra cho các Hiệu trưởng các trường THPT là làm thế nào để tổ chức HĐTN cho HS đạt chất lượng theo đúng yêu cầu của Chương trình GDPT năm 2018.
Với nhận thức đó, luận văn đi sâu nghiên cứu các vấn đề về lý luận và thực tiễn nhằm đề xuất các biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên có tính khả thi đáp ứng yêu cầu quản lý trường THPT trong bối cảnh áp dụng chương trình GDPT năm 2018. Kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn này phù hợp với mục đích nghiên cứu đã đề ra, các nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn đã được triển khai một cách đầy đủ và hoàn thành trọn vẹn.
1.1. Về lý luận
Luận văn đã hệ thống những vấn đề cơ bản nhất của lý luận về quản lý HĐTN các trường THPT, bao gồm các nội dung: Tổng quan nghiên cứu vấn đề; các khái niệm chính về HĐTN, quản lý HĐTN ở trường THPT và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý HĐTN ở trường THPT.
Xác định được chủ thể quản lý HĐTN ở trường THPT là hiệu trưởng. Quản lý HĐTN ở trường THPT là quá trình tác động có định hướng, có mục đích, có hệ thống thông tin của Hiệu trưởng đến GV, NV và HS nhằm đạt mục tiêu giáo dục đề ra.
Kết quả nghiên cứu lý luận có ý nghĩa quan trọng, làm nền tảng cho việc khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý HĐTN ở trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
1.2. Về thực tiễn
Luận văn đã thực hiện khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý HĐTN ở trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Kết hợp phương pháp điều tra, phân tích xử lý số liệu thông qua phiếu hỏi ý kiến và phỏng vấn sâu một số CBQL và GV, luận văn đã phân tích rõ thực trạng HĐTN, quản lý HĐTN và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Kết quả khảo sát đã phản ảnh được những kết quả đạt được và những tồn tại, bất cập trong quản lý HĐTN tại các trường được khảo sát cần có những biện pháp khắc phục thích hợp.
Đánh giá chung HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên triển khai thực hiện thường xuyên nhưng hiệu quả đạt được chưa cao. Tương tự, quản lý HĐTN ở các trường này được đánh giá chung là tốt nhưng còn một số nội dung chỉ ở mức trung bình. Các yếu tố chủ quan, khách quan đều có ảnh hưởng nhiều đến công tác quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Luận văn đã đề xuất các biện pháp quản lý HĐTN phù hợp và đồng bộ trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Đó là: (1) Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và các lực lượng giáo dục về hoạt động trải nghiệm đáp ứng với đổi mới giáo dục hiện nay; (2) Chỉ đạo xây dựng nội dung, chương trình hoạt động trải nghiệm của học sinh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018; (3) Tổ chức tập huấn cho giáo viên về đổi mới các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên phù hợp với đổi mới giáo dục;(4) Xây dựng sự phối hợp các lực lượng giáo dục trong tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên đáp ứng đổi mới giáo dục; (5) Đảm bảo các điều kiện, phương tiện thực hiện hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên; (6) Đổi mới kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTN của học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Hệ thống các biện pháp bảo đảm mục đích HĐTN, tính khoa học, tính đồng bộ, tính hiệu quả và tính khả thi. Việc thực hiện đồng bộ hệ thống các biện pháp này sẽ tạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
Luận văn đã vận dụng được những lý luận cơ bản về quản lý giáo dục trong nghiên cứu thực trạng và xây dựng hệ thống biện pháp quản lý HĐTN ở các trường THPT huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Hệ thống các biện pháp này hoàn toàn có thể vận dụng tại các trường THPT ở các địa phương khác có đặc giống như các trường ở huyện huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Đây có thể xem là một tài liệu tham khảo có giá trị đối với Hiệu trưởng của các trường THPT trong quản lý HĐTN.
2. Khuyến nghị
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo
2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Yên
2.3. Đối với các trường trung học phổ thông huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\DAI HOC DA NANG\GIAO DUC HOC\K37 PHU YEN\NGUYEN TAN HIEN (R)\SAU BAO VE\TOM TAT
