Quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê thành phố Đà Nẵng
Dạy học Toán ở các trường TH hiện nay đã chú trọng đến việc đổi mới PPDH theo định hướng PTNL của HS. Tuy nhiên, việc đổi mới này bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn bộc lộ rất nhiều hạn chế. Đội ngũ CBQL và giáo viên còn lúng túng trong việc tiếp cận xu hướng đổi mới. Giáo viên chưa mạnh dạn đổi mới PPDH theo định hướng PTNL. Sự phân hóa năng lực HS trong các tiết dạy chưa thể hiện rõ. Giáo viên vẫn chưa nắm được lí luận cũng như phương pháp tổ chức một tiết học theo định hướng PTNL HS. Vì vậy việc quản lí tốt các HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS ở các trường TH hiện nay sẽ góp phần rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn nêu trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê thành phố Đà Nẵng”.
Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn để đề xuất các biện pháp quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Toán ở nhà trường TH.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
HĐDH môn Toán ở các trường TH.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
Công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS còn bộc lộ nhiều hạn chế. Nếu thực hiện các biện pháp quản lý tác động đồng bộ đến các thành tố cấu trúc của HĐDH thì sẽ nâng cao được hiệu quả HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục TH.
– Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS TH.
– Đánh giá thực trạng công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
– Đề xuất các biện pháp quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích và tổng hợp lý thuyết, hệ thống hoá lý thuyết trong xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi để khảo sát thực trạng công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS trên địa bàn quận Thanh Khê thành phố Đà Nẵng;
Thu thập số liệu về HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH để nghiên cứu;
Phương pháp quan sát: quan sát hoạt động của giáo viên và HS trong giờ dạy học Toán; xem giáo án,…
Phương pháp thống kê toán học:
Sử dụng để phân tích và xử lý số liệu nhằm định lượng kết quả nghiên cứu.
7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung khảo sát thực trạng công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS của các trường TH trên địa bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng. từ đó đề xuất biện pháp cho Hiệu trưởng nhằm quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS ở trường TH.
8. Cấu trúc nội dung của đề tài
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, đề tài có các nội dung chính như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS TH.
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
Chương 3: Biện pháp quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HĐDH MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PTNL HỌC SINH TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước
1.2. Các khái niệm chính của đề tài
a) Quản lý
Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và các biện pháp cụ thể nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt tới mục tiêu quản lý.
b) Quản lý giáo dục
QLGD là quản lý hệ thống giáo dục bằng sự tác động có mục đích, có kế hoạch, có ý thức và tuân thủ các quy luật khách quan của chủ thể QLGD lên toàn bộ các mắt xích của hệ thống giáo dục nhằm đưa hoạt động giáo dục của cả hệ thống đạt tới mục tiêu giáo dục.
Hoạt động dạy học là hoạt động phối hợp tương tác và thống nhất giữa hoạt động chủ đạo của giáo viên và hoạt động tự giác tích cực, chủ động của HS nhắm thực hiện mục tiêu dạy học.
1.2.3. HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS
a) Năng lực
Năng lực là khả năng của chủ thể kết hợp một cách linh hoạt, có tổ chức hợp lí các kiến thức, kĩ năng với thái độ, giá trị, động cơ, nhằm đáp ứng những yêu cầu phức hợp của một hoạt động, bảo đảm cho hoạt động đó đạt kết quả tốt đẹp trong một bối cảnh nhất định.
b) Dạy học Toán theo định hướng PTNL HS
HĐDH môn Toán là hoạt động GV tổ chức, hướng dẫn, điều khiển HS tự mình chiếm lĩnh những kiến thức, kĩ năng cơ bản của Toán học và hình thành các năng lực và phẩm chất ở HS.
Dạy học theo quan điểm PTNL chú trọng rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống.
1.2.4. Quản lý HĐDH theo định hướng PTNL HS
a) Quản lý HĐDH
Quản lý HĐDH chính là tập hợp những tác động tối ưu của chủ thể quản lý đến tập thể GV, HS… nhằm huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vốn có, tạo động lực đẩy mạnh quá trình dạy học của nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng, mục tiêu và chất lượng đào tạo, đưa nhà trường tiến lên trạng thái mới.
b) Quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS
Quản lý HĐDH môn Toán không chỉ đơn thuần là quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ của đội ngũ GV dạy toán mà còn là những công việc cụ thể như:
+ Xây dựng, chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán theo định hướng PTNL.
+ Hướng dẫn, triển khai về mục tiêu, nội dung, phương pháp, PTDH, đánh giá kết quả dạy học môn Toán theo định hướng PTNLHS.
+ Chuẩn bị CSVC, trang thiết bị phục vụ cho việc đổi mới PPDH theo định hướng PTNLHS.
+ Tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Toán
1.3. HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS
1.3.1. Yêu cầu về đổi mới giáo dục TH hiện nay
Giáo dục TH cần đạt tới mục tiêu cụ thể là tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực học sinh.
Yêu cầu về đổi mới giáo dục TH hiện nay là quản lí, tổ chức dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng và định hướng PTNL HS; đổi mới phương pháp dạy, phương pháp học và thực hiện tốt đổi mới đánh giá HSTH; Khuyến khích sự sáng tạo và đề cao trách nhiệm của GV và CBQL giáo dục.
1.3.2. Mục tiêu dạy học môn Toán theo định hướng PTNLHS
Góp phần hình thành và PTNL toán học ; có những kiến thức và kĩ năng toán học cơ bản ban đầu, thiết yếu; giúp HS sử dụng các kiến thức và kĩ năng này trong học tập và giải quyết các vấn đề gần gũi trong cuộc sống thực tiễn hằng ngày, đồng thời làm nền tảng cho việc PTNL và phẩm chất của HS. Hình thành và phát triển các đức tính kiên trì, kỉ luật, trung thực, hứng thú và niềm tin trong học Toán; các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo.
1.3.3. Nội dung dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS
Chương trình toán ở TH thống nhất với 4 mạch nội dung: Số học, đại lượng và đo đại lượng, hình học, giải toán có lời văn, xen kẽ với các nội dung trên còn một số yếu tố thống kê.
Chương trình dạy học định hướng PTNL không quy định những nội dung dạy học chi tiết mà quy định những kết quả đầu ra mong muốn; kết quả học tập mong muốn thường được mô tả thông qua hệ thống các năng lực.
Nội dung ưu tiên những kiến thức cơ bản, hiện đại nhưng gắn bó, thiết thực với những đòi hỏi của cuộc sống hàng ngày, ưu tiên thực hành, vận dụng, tăng cường hứng thú.
1.3.4. Phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS
Đổi mới PPDH theo hướng dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất.
Vận dụng các PPDH tích cực, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, chú ý nhu cầu, năng lực nhận thức, cách thức học tập khác nhau của từng cá nhân HS, khai thác vốn kinh nghiệm và sự trải nghiệm của HS.
Cần tổ chức quá trình dạy học theo hướng kiến tạo.Tăng cường phối hợp học tập cá thể với học tập hợp tác, lớp học trở thành môi trường giao tiếp GV – HS và HS – HS.
1.3.5. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Toán theo định hướng PTNL HS
Thực hiện việc đánh giá theo Thông tư 22. Việc đánh giá năng lực người học thông qua các bằng chứng biểu hiện kết quả đạt được trong quá trình thực hiện các hành động của người học.
1.3.6. Các điều kiện phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS
Hệ thống CSVC – PTKTDH:
– Phòng thư viện – TBDH phải đủ rộng, đảm bảo đủ ánh sáng, có đủ trang thiết bị, SGK, tài liệu tham khảo, PTDH dạy học hiện đại.
– Lớp học không quá 35 HS, bàn ghế thiết kế linh hoạt.
1.4. Quản lý HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS
– Quán triệt chủ trương đổi mới dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS.
– Chỉ đạo dạy học vừa đảm bảo chuẩn kiến thức kĩ năng vừa PTNL từng cá nhân HS.
Chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn và giáo viên lập kế hoạch dạy học môn Toán, thực hiện điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học phù hợp với mục tiêu PTNL HS.
1.4.3. Quản lý đổi mới PP, hình thức tổ chức dạy học
– Quản lí Việc vận dụng các PPDH môn Toán thông qua tổ chức chuyên đề, các đợt kiểm tra, thao giảng của giáo viên.
– Chỉ đạo Tổ CM, GV chủ động chuẩn bị bài, lên lớp, đổi mới việc lập kế hoạch, thiết kế bài dạy; sử dụng kết hợp các PPDH dạy học tích cực, vận dụng CNTT, đổi mới kiểm tra và đánh giá.
1.4.4. Quản lý các điều kiện phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS
– Tăng cường, khai thác, quản lí và sử dụng có hiệu quả CSVC, thiết bị dạy học hiện có của trường.
– Huy động nguồn lực tài chính trang bị trang thiết bị phục vụ cho HĐDH môn Toán theo hướng đổi mới.
– Phối hợp và tạo điều kiện cho các lực lượng giáo dục tham gia hỗ trợ, thúc đẩy HĐDH môn Toán.
– Cung cấp đủ tài liệu, văn bản hướng dẫn sử dụng thiết bị cho cán bộ thiết bị và thư viện để mọi người cùng sử dụng.
– Kiểm tra, đôn đốc và thường xuyên đánh giá hiệu quả việc triển khai sử dụng thiết bị dạy học môn Toán trong toàn thể GV.
Từ việc tổng hợp những vấn đề cơ bản về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS; công tác Quản lý HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS, chúng tôi nhận thấy việc Quản lý HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HĐDH MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PTNL HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN THANH KHÊ THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
2.1. Khái quát về quá trình khảo sát thực trạng
2.2. Tình hình phát triển kinh tế – xã hội và GD&ĐTquận Thanh Khê, thành phố Đà nẵng
2.2.1. Dân số và sự phân bố dân cư
Thanh Khê là một quận nằm ở vị trí trung tâm của thành phố Đà Nẵng, được thành lập vào ngày 01 tháng 01 năm 1997. Là quận có diện tích nhỏ nhất (9,47km2) nhưng có số dân đông nhất thành phố Đà Nẵng. Tính đến năm 2018, Thanh Khê có số dân 191541 người, với mật độ dân số 20226 người/km2.
Thanh Khê có nhiều lợi thế trong phát triển thương mại, dịch vụ, giao thông vận tải và kinh tế biển. Cơ cấu kinh tế của quận Thanh Khê chuyển dịch theo đúng định hướng: Dịch vụ – công nghiệp – nông nghiệp; trong đó, dịch vụ chiếm 60,49%, công nghiệp chiếm 31,51%, nông nghiệp chiếm 8%. Thương mại – dịch vụ ở quận Thanh Khê phát triển theo hướng hiện đại, văn minh, tốc độ tăng trưởng bình quân 8,77%/năm.
2.2.3. Đặc điểm về văn hóa, giáo dục quận Thanh Khê
Thanh Khê đã có nhiều chủ trương mang tính đột phá nhằm tạo sự chuyển biến tích cực hơn về lĩnh vực văn hóa – xã hội; Thực hiện khá tốt công tác an sinh xã hội, nhất là công tác giảm nghèo.
Quận Thanh Khê được công nhận hoàn thành xóa mù chữ và 10/10 phường được công nhận hoàn thành phổ cập.
Ngành GD&ĐT đã phối hợp với các phường xây dựng và đang thực hiện xây dựng xã hội học tập, thực hiện thí điểm mô hình đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập, đơn vị học tập đến năm 2020.
2.2.4. Tình hình giáo dục TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng
Tổng số trường: 16 trường, với 417 lớp, 15 634 học sinh.
Các trường TH trên địa bàn quận Thanh Khê đều có cơ cấu, tổ chức bộ máy đảm bảo quy định. 100% đội ngũ cán bộ, giáo viên đạt trình độ chuẩn. CBQL có tinh thần đoàn kết, có năng lực chuyên môn và năng lực quản lí.
Công tác quản lý ngày càng chặt chẽ, hiệu quả; công tác kiểm tra, đánh giá HS đảm bảo tính chính xác, công bằng, khách quan.Tỉ lệ GVDG, tỉ lệ HS đạt giải HS giỏi, HS năng khiếu ngày càng cao.
Cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài chính đáp ứng yêu cầu cơ bản, bước đầu đã đáp ứng được yêu cầu dạy và học trong giai đoạn hiện tại. Môi trường giáo dục thân thiện, lành mạnh; cảnh quan, môi trường luôn sạch sẽ và an toàn.
2.3. Thực trạng HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng
2.3.1. Thực trạng về nhận thức, năng lực của CBQL, GV về dạy học Toán theo định hướng PTNL
CBQL, GV đã nhận thức được một cách đúng đắn về tầm quan trọng của việc đổi mới dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS ở trường TH. Tuy nhiên vẫn còn phần lớn giáo viên chưa thấy được việc đổi mới dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS là rất quan trọng. CBQL, GV chưa nắm chắc về mục tiêu, nội dung, phương pháp, và các văn bản hướng dẫn về HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL.
2.3.2. Thực trạng về việc thực hiện kế hoạch, nội dung chương trình môn Toán theo định hướng PTNL HS
Mức độ thực hiện nội dung, chương trình dạy học Toán theo định hướng PTNL là chưa thường xuyên và kết quả thực hiện các nội dung ở mức thấp.
2.3.3. Thực trạng về việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Toán theo định hướng PTNL HS
– Kết quả việc thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức DH môn Toán theo định hướng PTNL HS còn rất hạn chế. Nhiều nội dung thực hiện chưa thường xuyên (chiếm 69.2%), và kết quả đạt mức thấp (= 2.53; 2.25; 2.16).
– Việc đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả dạy học môn Toán theo định hướng PTNLHS được thực hiện không thường xuyên (68.7%). Kết quả của việc thực hiện nội dung này ở mức thấp. Đa số CBQL, GV chưa nắm chắc về mục tiêu, nội dung, phương pháp, công cụ đánh giá HS theo hướng tiếp cận năng lực.
2.3.4. Kết quả HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng
Các trường đều đã triển khai HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL, tuy nhiên việc làm này là chưa thường xuyên, khi triển khai thực hiện vẫn còn đa số GV chưa thực hiện tốt, dẫn đến kết quả chưa cao.
2.4. Thực trạng quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng
2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu dạy học môn Toán theo định hướng PTNL
Việc quản lý mục tiêu dạy học môn Toán theo định hướng PTNL đã được các trường thực hiện tương đối thường xuyên ( = 3.05; 2.94; 3.01). Tuy nhiên kết quả thực hiện tất cả các nội dung chỉ ở mức trung bình. Điều này cho thấy CBQL vẫn còn lúng túng trong công tác quản lý chỉ đạo giáo viên thực hiện mục tiêu hình thành và PTNLHS.
2.4.2. Thực trạng quản lý kế hoạch, nội dung dạy học môn Toán theo định hướng PTNLHS
Mức độ thực hiện các nội dung quản lý kế hoạch, nội dung dạy học môn Toán theo định hướng PTNL là thường xuyên và kết quả thực hiện ở mức trung bình. Nguyên nhân chính là CBQL cũng chưa nắm chắc kế hoạch, nội dung cần điều chỉnh cho phù hợp định hướng PTNL.
2.4.3. Thực trạng quản lý việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Toán theo định hướng PTNLHS
Các trường đã thực hiện việc triển khai, quán triệt cho GV để GV nắm vững những định hướng đổi mới PPDH môn Toán theo hướng PTNL, thực hiện thường xuyên việc quản lý khâu soạn bài, chuẩn bị bài lên lớp của giáo viên, tuy nhiên kết quả thực hiện chỉ ở mức trung bình, chưa thể nâng cao chất lượng dạy học môn Toán. Công tác quản lý các giờ dạy học Toán theo hướng PTNL còn khá lỏng lẻo và chưa hiệu quả.
Công tác quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Toán của HS theo định hướng PTNL ở các trường thực hiện 100%, kết quả thực hiện khá tốt nhưng chưa đều. CBQL và GV các trường TH đã nắm được và thực hiện khá tốt Thông tư 22 về đánh giá HS TH. Tuy nhiên công tác quản lý về đánh giá HS theo hướng PTNL thì vẫn còn một số hạn chế nhất định.
CBQL các trường đã làm tốt công tác quản lý về xây dựng nền nếp học tập ở các lớp nhưng đang lúng túng trong việc hướng dẫn chỉ đạo giáo viên về bồi dưỡng kĩ năng tự học cho HS, cũng như như việc phối hợp cùng phụ huynh tổ chức các hoạt động trải nghiệm nhằm tăng cường khả năng vận dụng.
2.4.4. Thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng phát PTNL
Các trường đã thường xuyên tổ chức, hướng dẫn GV học tập, bồi dưỡng nâng cao năng lực về dạy học PTNL môn Toán, có nhiều nội dung đạt được kết quả khá tốt. Tuy nhiên còn một số được thực hiện thường xuyên nhưng kết quả lại ở mức thấp. Việc tổ chức triển khai dạy học PTNL mới chỉ tập trung chú trọng ở các hội giảng, hội thi GVDG hoặc các tiết dạy minh họa chuyên đề. Còn thực tế việc triển khai thực hiện cũng như hiệu quả đạt được là chưa cao, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần phải khắc phục.
Công tác quản lý các điều kiện phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL đã được CBQL các trường chú trọng và thường xuyên thực hiện, tuy nhiên kết quả đạt được chỉ ở mức trung bình, thậm chí có nội dung đạt kết quả rất thấp. Công tác này đang gặp rất nhiều khó khăn, bất cập.
– Các trường đã quan tâm đến việc nâng cao nhận thức cho GV về tầm quan trọng của dạy học Toán theo định hướng PTNL, và có sự quán triệt trong CBQL, GV về mục tiêu, nội dung, phương pháp, cách đánh giá HS phù hợp với mục tiêu hình thành và PTNL.
– Các trường tự chủ trong việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, chủ động xây dựng thời khoá biểu; tổ chức các lớp tập huấn, sinh hoạt chuyên môn cho giáo viên; tổ chức Hội thi giáo viên dạy giỏi, chuyên đề dạy học PTNL.
– Một số giáo viên vẫn chưa nắm vững về mục tiêu, nội dung, phương pháp, cách đánh giá HS đối với môn Toán theo định hướng PTNL. Nhiều giáo viên vẫn giữ tư duy kiểu cũ với quan niệm chỉ cần dạy học đảm bảo chuẩn kiến thức, kĩ năng.
– Công tác quản lý HĐDH học Toán theo định hướng PTNL còn buông lỏng, phần lớn khoán trắng cho TTCM và GV.
– Việc đổi mới PPDH được thực hiện tích cực ở một số tiết học, ở một số giáo viên tích cực, vào một số thời điểm, mà chưa được thường xuyên liên tục.
– Công tác quản lý HĐDH Toán ở các trường còn lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng một số giáo viên chưa tích cực, tự giác đổi mới PPDH, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy học môn Toán. Nội dung một số tiết chưa gắn với đời sống thực tế của HS; ít chú ý đến việc dạy học phân hóa đối tượng. Giáo viên tổ chức hoạt động nhóm còn hình thức, chưa phát huy tính năng động sáng tạo của HS; HS ít có cơ hội tương tác với giáo viên, với HS.
– Hoạt động thực hành trải nghiệm vẫn chưa được CBQL quan tâm chỉ đạo thực hiện, ở nhiều trường hoạt động này còn mang tính hình thức.
– Công tác quản lý các điều kiện phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL đang còn nhiều khó khăn, bất cập.
– Một số CBQL, giáo viên có tâm lí ngại khó, ngại thay đổi, chưa sẵn sàng đón nhận cái mới. CBQL thiếu kiên quyết, một số buông lỏng quản lý, ngược lại có một số lại quá cứng nhắc không tạo điều kiện cho GV có cơ hội sáng tạo, đổi mới PPDH.
– Chưa có những biện pháp quản lý, chỉ đạo một cách quyết liệt, hiệu quả HĐDH Toán theo định hướng PTNL ở các trường TH.
– CSVC không đáp ứng được yêu cầu đổi mới dạy học Toán theo định hướng PTNL ở trường TH.
Trong chương 2, chúng tôi đã tiến hành điều tra thực trạng về công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL của 32 CBQL và 150 GV, TTCM đang dạy học môn Toán ở 16 trường TH thuộc quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
Qua điều tra chúng tôi nhận thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế về công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS, trong đó nguyên nhân cơ bản và quan trọng nhất là CBQL chưa có được những biện pháp thích hợp, hữu hiệu để quản lý tốt HĐDH Toán theo định hướng PTNL. Với mục đích khắc phục những hạn chế nêu trên, chúng tôi đề xuất một số biện pháp quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH.
CHƯƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN THANH KHÊ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.2. Các biện pháp quản lý HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo viên về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL
3.2.1.1. Mục tiêu
Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, HS về tầm quan trọng của việc đổi mới dạy học Toán theo định hướng PTNL HS. Từ đó xác định rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.
3.2.1.2. Nội dung
Hiệu trưởng tổ chức tập huấn, hội thảo chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn, nâng cao nhận thức cho GV, CBQL về các nội dung :
– Tính tất yếu phải đổi mới PPDH theo hướng tiếp cận PTNL.
– Những bất cập về mục tiêu, chương trình, PPDH môn Toán TH hiện hành.
Từ đó CBQL, GV nhận ra sự cần thiết phải chú trọng phát triển phẩm chất và năng lực HS trong hoạt động DH Toán.
3.2.1.3. Điều kiện thực hiện
Hiệu trưởng tạo điều kiện về CSVC, trang thiết bị phục vụ các buổi tập huấn, hội thảo chuyên đề. Chuẩn bị tốt về nội dung, các số liệu minh họa mang tính thuyết phục.
Nhà trường cần quán triệt các Công văn chỉ đạo của Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo về việc tổ chức dạy học PTNL HS đến tận từng CBQL, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên.
3.2.2. Bồi dưỡng năng lực cho CBQL, giáo viên về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL
3.2.2.1. Mục tiêu
Trang bị những kiến thức, kĩ năng cần thiết để GV có thể lựa chọn nội dung, tự thiết kế và tổ chức HĐDH Toán theo định hướng PTNL HS. Nâng cao năng lực về việc tổ chức dạy học Toán theo định hướng PTNL, tạo một đội ngũ giỏi về chuyên môn, nhiệt tình, sáng tạo đi đầu trong công tác đổi mới giáo dục.
3.2.2.2. Nội dung
a. Quán triệt mục tiêu dạy học môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL.
– Hiệu trưởng tổ chức tập huấn, hội thảo, chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn giúp CBQL, GV tiếp cận với mục tiêu, nội dung, PPDH toán theo định hướng PTNL HS, tạo tiền đề tiếp cận chương trình của môn Toán giáo dục phổ thông mới.
– Chỉ đạo GV thực hiện bổ sung mục tiêu về các năng lực cần hình thành cho HS vào bài soạn, thảo luận thống nhất trong tổ chuyên môn.
– Chỉ đạo Phó HT thường xuyên kiểm tra giáo án, trong đó chú trọng phần năng lực cần hình thành cho HS ở phần mục tiêu.
– Tăng cường dự các tiết dạy học Toán, đối chiếu tiến trình kết quả HĐDH với mục tiêu đã đề ra; nhận xét, tư vấn, góp ý để GV tự hoàn thiện.
b. Trang bị kiến thức, kĩ năng cần thiết cho cán bộ quản lý, giáo viên về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS.
– Hiệu trưởng tổ chức tập huấn, hội thảo chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn, nâng cao năng lực cho GV, CBQL về đổi mới PPDH Toán, đánh giá năng lực học tập môn Toán của HS theo định hướng PTNL.
c. Bồi dưỡng đội ngũ CBQL, GV, nhân viên đáp ứng yêu cầu dạy học môn Toán theo định hướng PTNL
– Bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của viên chức làm công tác thư viện, TBDH.
– Tham mưu về công tác đào tạo – bồi dưỡng, bổ nhiệm, tuyển dụng đội ngũ nhà giáo và quản lí giáo dục.
– Phát triển đội ngũ giáo viên và CBQL giáo dục đủ về số lượng, hợp lí về cơ cấu và đáp ứng yêu cầu về chất lượng.
– Rà soát, đánh giá đội ngũ CBQL, GV theo chuẩn hiệu trưởng, chuẩn nghề nghiệp GV TH, trên cơ sở đó xây dựng và thực hiện kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực để đáp ứng chuẩn.
– Tổ chức Hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp. Tổ chức giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm trong công tác quản lí, giảng dạy của các trường TH.
3.2.2.3. Điều kiện thực hiện
– Cung cấp các tài liệu tập huấn về dạy học PTNL HS nói chung, môn Toán TH nói riêng.
– Quan tâm hơn nữa đến công tác quy hoạch, đào tạo, bổ nhiệm CBQL, chú ý việc đào tạo nguồn CBQL trẻ, có năng lực chuyên môn giỏi, có phẩm chất đạo đức tốt, đồng thời rà soát, sắp xếp lại CBQL, thực hiện tốt việc luân chuyển CBQL giáo dục trên địa bàn quận.
3.2.3. Chỉ đạo việc lập kế hoạch điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học môn Toán phù hợp với mục tiêu PTNL HS
3.2.3.1. Mục tiêu
Giúp cho CBQL các trường, các tổ trưởng chuyên môn và GV nhận thức đúng tầm quan trọng của việc lập kế hoạch; kịp thời nắm bắt được việc điều chỉnh kế hoạch dạy học, nội dung chương trình để có những biện pháp chỉ đạo hiệu quả.
3.2.3.2. Nội dung và cách thực hiện
– Hiệu trưởng quán triệt việc thực hiện linh hoạt kế hoạch, nội dung, chương trình, thời lượng dạy học môn Toán phù hợp mục tiêu PTNL.
– Tăng cường quản lý việc lập kế hoạch dạy học môn Toán của giáo viên, tổ chuyên môn. Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn, giáo viên:
+ Rà soát nội dung dạy học môn Toán;
+ Điều chỉnh nội dung dạy học môn Toán một cách hợp lí;
+ Lên lịch báo giảng đầy đủ, kịp thời, đánh dấu vào phần ghi chú những bài có điều chỉnh nội dung.
– Quy định về thời gian phải hoàn thành việc lập kế hoạch và thời gian điều chỉnh chương trình theo từng giai đoạn năm học, phục vụ kịp thời cho HĐDH môn Toán.
– Chỉ đạo, hướng dẫn tổ chuyên môn lập kế hoạch thống nhất về mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Tăng cường tổ chức thảo luận, đóng góp ý kiến xây dựng kế hoạch của tổ nhằm đưa ra kế hoạch hiệu quả và hoàn hiện nội dung chương trình môn Toán theo định hướng PTNL HS.
– Chỉ đạo việc lập kế hoạch, điều chỉnh nội dung chương trình dạy học môn Toán vào kế hoạch chuyên môn trọng tâm của trường.
– Hướng dẫn các quy định, yêu cầu về lập kế hoạch của tổ chuyên môn.
– Chuyên môn nhà trường thường xuyên kiểm tra việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn.
– Thành lập đoàn kiểm tra chuyên đề, trong đó chú trọng kiểm tra việc thực hiện các nội dung được điều chỉnh.
3.2.3.3. Điều kiện thực hiện
Đổi mới công tác quản lí trường học theo hướng đẩy mạnh phân cấp quản lí, tăng cường quyền tự chủ của nhà trường trong việc thực hiện kế hoạch giáo dục. Đẩy mạnh thực hiện dân chủ trong trường học; Giao quyền tự chủ cho giáo viên, khuyến khích sự sáng tạo và đề cao trách nhiệm, lương tâm, đạo đức nhà giáo của CBQL, giáo viên.
3.2.4. Chỉ đạo việc thực hiện đổi mới PP, hình thức tổ chức dạy học môn Toán
3.2.4.1. Mục tiêu
Tạo ra sự thống nhất với kế hoạch nội dung, chương trình môn Toán đã được điều chỉnh; tạo ra sự thay đổi căn bản, sự biến đổi về chất trong HĐDH, tạo tiền đề tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông mới.
3.2.4.2. Nội dung và cách thực hiện
– Quán triệt định hướng đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học theo định hướng PTNL HS:
+ Vận dụng các PP và hình thức tổ chức dạy học dựa trên hoạt động trải nghiệm, khám phá phát hiện, tích cực và tự học của HS.
+ Chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống thực tiễn.
+ Tổ chức lớp học trở thành môi trường giao tiếp GV – HS và HS – HS.
– Tăng cường quản lý khâu soạn bài lên lớp của giáo viên
– Hướng dẫn, chỉ đạo giáo viên xây dựng Kế hoạch dạy học, thảo luận trong tổ chuyên môn.
– Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện kế hoạch dạy học môn Toán của giáo viên.
– Chỉ đạo việc tăng cường tổ chức có hiệu quả các hoạt động trải nghiệm, các câu lạc bộ Toán học, tổ chức các hoạt động giáo dục, giao lưu, các sân chơi trí tuệ bổ ích và thân thiện để PTNL HS.
– Tổ chức hiệu quả sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học tại các tổ chuyên môn.
– Quản lý chặt chẽ việc sử dụng có hiệu quả các TBDH môn Toán, ĐDDH tự làm phù hợp với nội dung và đối tượng HS, ứng dụng hợp lí công nghệ thông tin:
– Tăng cường quản lí việc kiểm tra, đánh giá HS theo định hướng PTNL
+ Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc việc đánh giá HS theo Thông tư 22. Chỉ đạo giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá theo định hướng PTNL HS.
+ Tổ chức tập huấn, hướng dẫn giáo viên về kĩ năng ra đề kiểm tra môn Toán theo 4 mức độ.
+ Tăng cường kiểm tra việc tổ chức ôn tập, ra đề, kiểm tra định kì, kịp thời góp ý chấn chỉnh những sai sót.
– Tăng cường các hoạt động thực hành, trải nghiệm, các câu lạc bộ toán học để phát hiện và đánh giá thực chất HS có năng lực về toán.
3.2.4.3. Điều kiện thực hiện
– Tăng cường trang bị thêm các phương tiện dạy học đáp ứng dạy học PTNL. Đồng thời giãn lớp, giảm số lượng HS.
– Sự sáng tạo, tâm huyết của đội ngũ CBQL và giáo viên.
3.2.5. Xây dựng các điều kiện cần thiết phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL
3.2.5.1. Mục tiêu
Tăng cường kêu gọi các tổ chức, cá nhân đầu tư, hỗ trợ CSVC, kinh phí hỗ trợ phục vụ HĐDH môn toán, … Phát huy thế mạnh của nhà trường, địa phương và nhằm tạo những điều kiện thuận lợi về vật chất và tinh thần cho việc tổ chức dạy học Toán theo định hướng PTNL.
3.2.5.2. Nội dung và cách thực hiện
– Đẩy mạnh công tác truyền thông, quán triệt sâu sắc các chủ trương, chính sách về đổi mới và phát triển giáo dục.
– Rà soát, quy hoạch mạng lưới trường lớp, tăng cường CSVC, sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, TBDH, nguồn tài chính cho tổ chức HĐDH Toán theo định hướng PTNL.
– Tăng cường công tác tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm, chỉ đạo tập trung các nguồn lực để xây dựng, nâng cao về số lượng và chất lượng các phòng học đáp ứng sĩ số 35 HS/lớp.
- Sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí từ ngân sách Nhà nước kết hợp với các nguồn huy động từ công tác xã hội hóa giáo dục.
– Thực hiện tốt sự phối hợp giữa Nhà trường và gia đình, khai thác tối ưu sự phối hợp của gia đình để tạo điều kiện cho HS được trải nghiệm ở nhà và khả năng vận dụng kiến thức toán học và thực tiễn.
– Rà soát, sửa chữa, bổ sung thiết bị dạy ; có kế hoạch mua sắm các TBDH chuẩn bị cho môn Toán.
– Đẩy mạnh phong trào khai thác, sử dụng, bảo quản TBDH một cách hiệu quả.
3.2.5.3. Điều kiện thực hiện
– Có được sự ủng hộ của lãnh đạo các cấp và sự đồng thuận của phụ huynh HS.
– Hiệu trưởng cần năng động, sáng tạo, có khả năng huy động mọi nguồn lực xã hội tham gia vào công tác giáo dục.
3.2.6. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Các biện pháp trên tạo nên một quá trình tổ chức quản lý HĐDH toán theo định hướng PTNL và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Mỗi biện pháp là một mắt xích quan trọng tạo tiền đề cho sự phát triển và nâng cao hiệu quả công tác quản lý HĐDH toán theo định hướng PTNL tại trường TH.
3.3.1. Mô tả quá trình khảo nghiệm
– Khảo nghiệm để kiểm tra tính đúng đắn và tính khả thi của 5 biện pháp quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
– Khảo nghiệm thông qua việc trưng cầu ý kiến của 32 CBQL và 150 giáo viên ở các trường TH trên địa bàn quận Thanh Khê.
Bảng 3.1. Kết quả trưng cầu ý kiến về tính cấp thiết và tính khả thi của biện pháp
| Tên biện pháp | Mức cấp thiết | Mức khả thi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RCT | CT | KCT | TB1 | RKT | KT | KKT | TB2 | ||
| 1.Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNLHS | SL | 133 | 49 | 0 | 153 | 29 | 0 | ||
| % | 73.1 | 26.9 | 0 | 2.73 | 84.1 | 15.9 | 0 | 3.84 | |
| 2.Bồi dưỡng năng lực cho CBQL, GV về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNLHS | SL | 138 | 44 | 0 | 149 | 33 | 0 | ||
| % | 75.8 | 24.2 | 0 | 2.76 | 81.9 | 18.1 | 0 | 3.82 | |
| 3. Chỉ đạo việc lập kế hoạch điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học môn Toán phù hợp với mục tiêu PTNLHS | SL | 137 | 45 | 0 | 136 | 46 | 0 | ||
| % | 75.3 | 24.7 | 0 | 2.72 | 74.7 | 25.3 | 0 | 3.75 | |
| 4. Chỉ đạo việc thực hiện đổi mới PP, HTTC dạy học môn Toán một cách hiệu quả, hướng tới mục tiêu PTNLHS | SL | 138 | 44 | 0 | 100 | 79 | 3 | ||
| % | 75.8 | 24.2 | 0 | 2.78 | 54.9 | 43.4 | 1.6 | 3.53 | |
| 5.Xây dựng các điều kiện cần thiết phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng | SL | 147 | 35 | 0 | 37 | 145 | 0 | ||
| % | 80.8 | 19.2 | 0 | 2.81 | 20.3 | 79.7 | 0 | 3.2 | |
Trên cơ sở lý luận và phân tích thực trạng, chúng tôi đã đề xuất một số biện pháp quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNLHS tại các trường TH nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học Toán. Đồng thời tổ chức khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp. Qua đó, chúng tôi đã thu được một số kết quả, bước đầu cho thấy các biện pháp mà đề tài đưa ra có tính khả thi và có thể vận dụng vào công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH.
1. Kết luận
Về lí luận: Luận văn hệ thống hóa làm phong phú lí luận về quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL: khái niệm, các nội dung cơ bản về công tác quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL tại các trường TH.
Về thực tiễn: Luận văn đã tiến hành khảo sát và phân tích, đánh giá thực trạng về công tác quản lý HĐDH môn Toán ở trường TH hiện nay trên địa bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
Luận văn đã đề xuất 5 biện pháp quản lý HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH:
Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS.
Biện pháp 2: Bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên về HĐDH môn Toán ở trường TH theo định hướng PTNL HS.
Biện pháp 3: Chỉ đạo việc lập kế hoạch điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học môn Toán phù hợp với mục tiêu PTNL HS.
Biện pháp 4: Chỉ đạo việc thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Toán một cách hiệu quả, hướng tới mục tiêu PTNL HS.
Biện pháp 5: Xây dựng các điều kiện cần thiết phục vụ HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL HS tại các trường TH quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
2.1. Đối với Bộ GD &ĐT
– Tổ chức các lớp tập huấn cho CNQL, GV về định hướng đổi mới PPDH theo hướng tiếp cận năng lực; xây dựng các mô hình trường học mới theo hướng tăng cường hoạt động trải nghiệm; tiếp tục đổi mới kiểm tra, đánh giá.
– Giao quyền tự chủ nhiều hơn cho nhà trường, cho GV để khuyến khích khả năng sáng tạo của CBQL, GV trong việc điều chỉnh kế hoạch, nội dung phù hợp mục tiêu PTNL.
2.2. Đối với Sở GD&ĐT thành phố Đà Nẵng
– Tổ chức cho CBQL các trường TH đi tham quan học hỏi kinh nghiệm.
– Chỉ đạo quyết liệt hơn việc đổi mới PPDH theo hướng PTNL, xem đây là một nhiệm vụ trọng tâm, làm cơ sở cho sự phấn đấu nâng cao chất lượng giáo dục; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra HĐDH môn Toán theo định hướng PTNL ở các trường TH.
2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Thanh Khê
Tăng cường hỗ trợ các trường trong việc đầu tư, sử dụng có hiệu quả CSVC và phương tiện phục vụ cho việc dạy học môn Toán; có kế hoạch cụ thể kiểm tra việc sử dụng CSVC và PTDH.
2.4. Đối với nhà trường
Xây dựng kế hoạch chỉ đạo HĐDH Toán theo hướng PTNL ngay từ đầu năm học; quan tâm và chỉ đạo thường xuyên việc thực hiện đổi mới PPDH môn Toán theo hướng PTNL của tổ chuyên môn.
Trang bị CSVC đáp ứng yêu cầu phục vụ HĐDH Toán theo hướng PTNL đạt hiệu quả.
– Tự trang bị kiến thức và kĩ năng tổ chức HĐDH Toán theo định hướng PTNL.
– Chủ động, sáng tạo trong việc lựa chọn nội dung, PPDH; linh hoạt vận dụng các hình thức dạy học tăng cường hoạt động trải nghiệm cho HS; không cứng nhắc trong đánh giá HS.
2.6. Đối với phụ huynh HS
Phụ huynh đồng thuận, phối hợp trong việc hỗ trợ, hướng dẫn, tạo điều kiện cho con em chuẩn bị tốt bài học và vận dụng thực tiễn nhằm phát triển tối đa năng lực HS.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\DAI HOC DA NANG\GIAO DUC HOC\HO THI THONG\SAU BAO VE
