Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tổ chuyên môn là đơn vị hoạt động cơ bản và quyết định chất lượng đào tạo của nhà trường trung học cơ sở (THCS). Quản lý hoạt động tổ chuyên môn (TCM) quyết định chiều hướng và mức độ phát triển năng lực dạy học của giáo viên (GV) THCS. Vì vậy, về mặt lý luận nghiên cứu làm rõ mối quan hệ trong quản lý (QL) hoạt động TCM với năng lực dạy học để từ đó tăng cường QL hoạt động TCM, phát triển năng lực dạy học của giáo viên THCS là vô cùng cần thiết.
Xuất phát từ thực tiễn quản lý hoạt động TCM và mức độ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay; hoạt động TCM quyết định chất lượng, hiệu quả giáo dục và có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu của mỗi nhà trường. Hiện nay, hiệu trưởng các trường THCS cũng đã có nhiều cố gắng trong công tác QL hoạt động TCM, song vẫn còn nhiều bất cập.
Thực tế hoạt động TCM và quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên còn mang nặng tính hành chính, sự vụ, chưa đạt hiệu quả. Vì vậy, Hiệu trưởng nhà trường cần thiết phải thay đổi quản lý hoạt động TCM để nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động TCM và năng lực dạy học cho giáo viên THCS.
Xuất phát từ những cơ sở trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên” để nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng hoạt động TCM, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GV, chất lượng giáo dục giai đoạn hiện nay.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý (QL) hoạt động tổ chuyên môn tại các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.
3. Đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên .
3.3. Phạm vi nghiên cứu
– Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
– Giới hạn địa bàn nghiên cứu: triển khai tại 5 trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên trong năm học 2018 – 2019.
– Giới hạn về khách thể nghiên cứu: CBQL các trường THCS; Tổ trưởng, tổ phó TCM; Giáo viên các trường THCS.
– Giới hạn về chủ thể quản lý: Hiệu trưởng các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
Thời gian nghiên cứu: Thực hiện khảo sát trong giai đoạn 2017 – 2019 đề xuất biện pháp cho giai đoạn 2020 – 2025.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động TCM trường THCS đã góp phần làm cho hoạt động TCM có kế hoạch và chất lượng, phát triển năng lực dạy học cho giáo viên.
Đứng trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, công tác QL hoạt động TCM còn bộc lộ các bất cập trong lập kế hoạch, phát huy vai trò của các bộ phận trong nhà trường QL hoạt động TCM, chỉ đạo hoạt động TCM và đặc biệt trong kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động TCM.
Nếu xây dựng được khung lý luận, đánh giá đúng thực trạng hoạt động TCM và quản lý TCM ở các trường thì có thể đề xuất được biện pháp quản lý hoạt động TCM một cách hợp lý, khả thi góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về QL hoạt động TCM trường THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động TCM và việc QL hoạt động TCM của Hiệu trưởng ở các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
5.3. Đề xuất các biện pháp QL hoạt động TCM theo hướng phát triển năng lực DH của GV THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát; Phương pháp điều tra bằng phiếu; Phương pháp phỏng vấn; Nhóm các phương pháp xử lí thông tin; Phương pháp thống kê toán học.
7. Cấu trúc luận văn
Nội dung chính của luận văn gồm 3 chương sau đây:
– Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở.
– Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn
1.1.2. Các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở
1.2. Các khái niệm chính
1.2.1. Quản lý
Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong quá trình huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là quá trình tác động có định hướng của người quản lý làm cho đối tượng quản lý là quá trình giáo dục như một hệ thống được vận hành phù hợp với quy luật, nguyên lý giáo dục để đạt tới mục tiêu giáo dục đã được xác định.
1.2.3. Tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn bao gồm CBQL, GV, viên chức làm công tác thư viện, thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của nhà trường được tổ chức thành các TCM.
1.2.4. Hoạt động tổ chuyên môn
Hoạt động của TCM trong nhà trường THCS bao gồm:
(1) Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học; (2) Bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ cho các thành viên của tổ và thực hiện các chuyên đề theo định hướng đổi mới giáo dục; (3) Đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ; (4) Tổ chức DH và kiểm tra đánh giá; (5) Quản lý các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của TCM theo định hướng đổi mới giáo dục; (6) Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với GV.
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở
1.3.1. Chức năng nhiệm vụ của tổ chuyên môn
1.3.1.1. Chức năng của tổ chuyên môn
– Tổ chuyên môn có chức năng giúp Hiệu trưởng điều hành các hoạt động nghiệp vụ chuyên môn liên quan đến dạy và học;
– Trực tiếp quản lý giáo viên trong tổ theo nhiệm vụ quy định.
1.3.1.2. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn
(1) Chủ động xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo chương trình môn học, hoạt động giáo dục thuộc chuyên môn phụ trách; (2) Đề xuất lựa chọn sách giáo khoa, xuất bản phẩm tham khảo để sử dụng trong nhà trường theo quy định; (3) Thực hiện kế hoạch giáo dục của TCM đã được hội đồng trường phê duyệt; (4) Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông; (5) Tham gia bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo kế hoạch của tổ chuyên môn và của nhà trường; (6) Thực hiện các nhiệm vụ khác do hiệu trưởng phân công.
1.3.2. Tổ trưởng chuyên môn trong trường trung học cơ sở
1.3.2.1. Vị trí và vai trò của Tổ trưởng tổ chuyên môn
Tổ trưởng TCM là người đứng đầu TCM chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của tổ, do hiệu trưởng bổ nhiệm, chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng về phân phối nguồn lực của tổ, hướng dẫn, điều hành việc thực hiện các nhiệm vụ của TCM theo qui định.
1.3.2.2. Nhiệm vụ của Tổ trưởng Tổ chuyên môn
Quản lý giảng dạy của GV; Quản lý hoạt động học tập của học sinh; Quản lý cơ sở vật chất của TCM và các hoạt động khác (theo sự phân công của hiệu trưởng).
1.3.2.3. Quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn
Quyền được ưu tiên bồi dưỡng về chuyên môn do Sở GD-ĐT, Phòng GD-ĐT tổ chức, được hưởng các chế độ chính sách về mặt vật chất và tinh thần theo các văn bản pháp luật hiện hành; Quản lý, điều hành các hoạt động của tổ; Tham dự các cuộc họp, hội nghị chuyên môn; Quyết định các nội dung sinh hoạt tổ trên cơ sở các kế hoạch;…
1.3.3. Định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo
Theo quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 đã khẳng định.
1.3.4. Định hướng đổi mới hoạt động tổ chuyên môn trong trường trung học cơ sở
(1) Thay đổi nhận thức về sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn; (2) Phát huy vai trò của các giáo viên đầu đàn; (3) Phát triển dần TCM theo tinh thần là “Tổ chức biết học hỏi”; (4) Xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn; (5) đổi mới công tác quản lý của tổ trưởng chuyên môn;(6) Bồi dưỡng đội ngũ; (7) Bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu; (8) Dự giờ thăm lớp; (9) Phối kết hợp với tổ chức và giáo viên trong hội đồng sư phạm; (10) Sơ, tổng kết và điều chỉnh.
1.3.5. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở và tổ chuyên môn
Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm QL các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận với nhiệm kỳ 5 năm. Hiệu trưởng là thủ trưởng của cơ sở giáo dục, có trách nhiệm và quyền hạn cao nhất trong lĩnh vực quản lý nhà nước về giáo dục, chịu trách nhiệm về những quyết định của mình trong quá trình lãnh đạo nhà trường thực hiện các nhiệm vụ và có trách nhiệm biến chương trình, kế hoạch của cấp trên thành chương trình, kế hoạch cụ thể của nhà trường. Đối với TCM, hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo gián tiếp thông qua tổ trưởng và có quyền quyết định cao nhất trong việc điều chỉnh hoạt động TCM.
1.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường trung học cơ sở
1.4.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
Quy trình xây dựng kế hoạch gồm:
(1) Xác định mục đích, chức năng, nhiệm vụ của TCM; (2) Phân tích thực trạng hoạt động TCM và quản lý hoạt động TCM; (3) Xây dựng nội dung, kế hoạch hoạt động TCM; (4) Xác định các công việc thực hiện kế hoạch hoạt động TCM; (5) Chuẩn bị đội ngũ GV tham gia thực hiện hoạt động TCM; (6) Chuẩn bị cơ sở vật chất, phương tiện cho các hoạt động TCM; (7) Lập các kế hoạch khác phục vụ cho hoạt động TCM; (8)Trình bày kế hoạch TCM của nhà trường trước Hội đồng nhà trường.
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
(1) Triển khai kế hoạch hoạt động TCM đã xây dựng; (2) Xác định các lực lượng tham gia QL và thực hiện hoạt động TCM; (3) Chỉ đạo tổ trưởng TCM phân công nhiệm vụ cho GV trong tổ, đảm bảo tính công bằng hợp lý, khoa học và sư phạm; (4) Bồi dưỡng năng lực xây dựng kế hoạch, tổ chức điều hành TCM cho tổ trưởng TCM; (5) Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho GV theo kế hoạch; (6) Quản lý sinh hoạt tổ/ nhóm chuyên môn trong nhà trường; (7) Hiệu trưởng duyệt kế hoạch TCM.
1.4.3. Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn
(1) Chỉ đạo TCM xây dựng kế hoạch hoạt động TCM; (2) Chỉ đạo TCM thảo luận các nội dung trọng tâm, các chỉ tiêu thi đua, biện pháp thực hiện; (3) Chỉ đạo TCM nâng cao chất lượng từng bài dạy; (4) Chỉ đạo việc thực hiện nề nếp ra vào lớp theo quy định; (5) Chỉ đạo TCM sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học; (6) Chỉ đạo các TCM xây dựng và thực hiện kế hoạch tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ; (7) Chỉ đạo việc dạy chuyên đề trao đổi kinh nghiệm về đổi mới phương pháp DH, bồi dưỡng HS; (8) Giám sát việc thực hiện đúng kế hoạch hoạt động TCM.
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn
(1) Kiểm tra việc thực hiện các hoạt động của GV theo kế hoạch đặt ra; (2) Điều chỉnh những sai lệch trong quá trình thực hiện kế hoạch hoạt động TCM; (3) Đánh giá việc thực hiện mục tiêu ở TCM, tổng kết, rút kinh nghiệm hoạt động TCM; (4) Đánh giá việc chia sẻ kiến thức chuyên môn, đổi mới PPDH của giáo viên trong TCM; (5) Đánh giá việc hỗ trợ và trợ giúp nhau để hoàn thiện các kỹ năng hiện có, bổ sung những kỹ năng mới và giải quyết các vấn đề liên quan tới lớp học của GV trong TCM.
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn
1.5.1. Các yếu tố chủ quan
Phẩm chất, năng lực của hiệu trưởng; Năng lực và trình độ quản lý tổ chuyên môn của tổ trưởng TCM; Trình độ chuyên môn, ý thức trách nhiệm đội ngũ giáo viên.
1.5.2. Các yếu tố khách quan
Cơ chế, chính sách giáo dục của nhà nước; Công tác chỉ đạo, quản lý của phòng GD-ĐT; Văn hóa nhà trường và địa phương; Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động của tổ chuyên môn:
Quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS là quá trình tác động của hiệu trưởng đến TCM và GV, giúp GV hợp tác với nhau nhằm tìm ra các giải pháp cải tiến quá trình dạy học để tạo điều kiện tốt nhất phát triển các phẩm chất, năng lực của người học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SƠN HÒA,
TỈNH PHÚ YÊN
2.1. Khái quát về phương pháp khảo sát thực trạng
2.1.1. Mục đích khảo sát
Khảo sát thực trạng nhằm mục đích tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn, quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn.
2.1.2. Đối tượng khảo sát
Nghiên cứu thực hiện khảo sát trên mẫu gồm 154 đối tượng là cán bộ quản lý và giáo viên tại 5 trường THCS ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
2.1.3. Nội dung khảo sát
Các nội dung khảo sát phục vụ cho mục đích nghiên cứu bao gồm: Thực trạng hoạt động TCM, QL hoạt động TCM, các yếu tố ảnh hưởng đến QL hoạt động TCM tại các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
2.1.4. Thời điểm khảo sát
Nghiên cứu thực hiện khảo sát từ tháng 7/2020 đến tháng 9/2020.
2.1.5. Phương pháp khảo sát và xử lý kết quả
2.1.5.1. Phương pháp khảo sát: Khảo sát được tiến hành thông qua Phiếu trưng cầu ý kiến kết hợp phỏng vấn sâu.
2.1.5.2. Xử lý kết quả khảo sát: Xử lý Phiếu trưng cầu ý kiến bằng phần mềm SPSS; Tổng hợp và so sánh kết quả phỏng vấn với kết quả Phiếu trưng cầu ý kiến.
2.2. Khái quát về tình hình kinh tế -xã hội và Giáo dục – Đào tạo của huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
2.2.1. Đặc điểm vị trí địa lý, dân cư
Sơn Hòa là một huyện miền núi nằm về phía Tây của tỉnh Phú Yên. Dân số toàn huyện (năm 2013) có 57.835 người, với 14.248 hộ; trong đó, có 20.166 người đồng bào DTTS, chiếm tỷ lệ 34,85% so với dân số chung.
2.2.2. Tình hình phát triển kinh tế – văn hóa xã hội
Tình hình kinh tế – xã hội của huyện còn rất nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn mới chiếm 15,31%.
2.2.3. Tình hình phát triển giáo dục của huyện Sơn Hòa
Quy mô HS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên giai đoạn 2016 – 2020 trung bình khoảng 14.000 HS/năm. Năm học 2019 – 2020, tổng số học sinh ra lớp ở các cấp học là: 14.211 học sinh; trong đó có 3757 học sinh THCS.
2.2.4. Quy mô mạng lưới và cơ sở vật chất trường trường học
Sơn Hòa là một huyện miền núi của tỉnh Phú Yên, toàn huyện có 13 trường THCS thuộc Phòng GD-ĐT huyện Sơn Hòa và 01 trường liên cấp THCS và THPT thuộc Sở GD-ĐT Phú Yên.
2.2.5. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý THCS huyện Sơn Hòa
Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý THCS huyện Sơn Hòa ngày càng được nâng cao. Trong điều kiện khó khăn của vùng miền núi, đội ngũ cán bộ quản lý THCS ở huyện Sơn Hòa nhiều năm liền hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, quản lý tốt hoạt động của các trường THCS.
2.2.6. Trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ quản lý trường học của cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa
Đội ngũ quản lý trường THCS ở huyện Sơn Hòa gồm 27 người, trong đó có 3 nữ (chiếm 11,1%). Tất cả 27/27 CBQL trường THCS đều là Đảng viên có trình độ trung cấp lý luận chính trị và đạt trình độ chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ quản lý. Tất cả CBQL trường THCS đều có trình độ đại học, 1 người trình độ thạc sĩ; đa số đã được đào tạo đại học Quản lý giáo dục hoặc bồi dưỡng chứng chỉ nghiệp vụ quản lý giáo dục bậc THCS.
2.3. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn của các trường Trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
2.3.1. Thống kê và đánh giá chung các số liệu về các tổ chuyên môn
Các TCM có quy mô vừa, bình quân mỗi tổ có khoảng 6 GV và đều bố trí 1 tổ trưởng và 1 tổ phó.
2.3.2. Thực trạng hoạt động của các tổ chuyên môn
2.3.2.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của hoạt động TCM
Hầu hết CBQL và GV đều nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động TCM.
2.3.2.2. Thực trạng nhận thức vai trò của hoạt động tổ chuyên môn
CBQL, GV nhận thức được TCM là một bộ phận cấu thành của nhà trường nhưng chưa nhận thức đầy đủ vai trò của TCM trong thực hiện hoạt động dạy học và giáo dục, trong việc nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ của giáo viên, trong việc giúp Hiệu trưởng quản lý hoạt động giáo dục, dạy học và hoạt động sư phạm của GV.
2.3.2.3. Thực trạng mức độ thực hiện các hình thức hoạt động TCM
Đánh giá chung về mức độ thực hiện các hình thức hoạt động chuyên môn ở các trường được khảo sát đều gần ở mức thường xuyên.
2.3.2.4. Thực trạng hiệu quả thực hiện các hình thức hoạt động tổ chuyên môn
Đánh giá chung mức độ thực hiện các hình thức hoạt động TCM là thường xuyên nhưng hiệu quả chưa đạt được như mong đợi.
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của quản lý hoạt động tổ chuyên môn
Kết quả khảo sát trên cho thấy CBQL và GV đều nhận thức rõ tầm quan trọng của quản lý hoạt động TCM.
2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
Đánh giá chung thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Sơn Hòa tỉnh Phú Yên đạt mức tốt với 2,45. Tuy nhiên, giá trị này thuộc đoạn dưới của mức tốt ( từ 2.34 đến 3,0) chứng tỏ cần thiết cần có các biện pháp để thực hiện xây dựng kế hoạch hoạt động TCM tốt hơn nữa.
2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
Bảng 2.19. Thực trạng tổ chức kế hoạch hoạt động TCM
Trong 8 nội dung tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động TCM có đến 7 nội dung đạt mức tốt ( từ 2,37 đến 2, 61); duy nhất một nội dung đạt mức bình thường với = 2.32. Đánh giá chung tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động TCM đạt mức tốt.
2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn
Tại các trường THCS huyện Sơn Hòa tỉnh Phú Yên, công tác chỉ đạo chuyên môn về cơ bản được đánh giá tốt, 5 trên 7 nội dung đạt mức tốt ( từ 2.39 đến 2.80), 2 nội dung đạt bình thường ( = 2,32 và = 2,29).
Bảng 2.20. Thực trạng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn
2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn
Các nội dung kiểm tra việc xây dựng kế hoạch hoạt động TCM, hoạt động các TCM trong nhà trường và thực hiện các hoạt động của GV theo kế hoạch đề ra đều được đánh giá ở mức tốt.
2.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
2.5.1. Thực trạng các yếu tố chủ quan
Đánh giá chung các yếu tố chủ quan ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả quản lý hoạt động TCM.
2.5.2. Thực trạng các yếu tố khách quan
Đánh giá chung các yếu tố khách quan ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả QL hoạt động TCM nhưng có phần thấp hơn so với các yếu tố chủ quan.
Tiểu kết chương 2
Chương 2 trình bày phương pháp và kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên thông qua phiếu trưng cầu ý kiến và phỏng vấn một số CBQL và GV.
Quản lý hoạt động TCM tại các trường được khảo sát được đánh giá đạt mức tốt nhưng còn một số nội dung tiệm cận mức bình thường. Kết quả khảo sát đã làm sáng tỏ được nhiều vấn đề trong quản lý hoạt động TCM. Những nội dung có sự chỉ đạo sâu sát của Hiệu trưởng và tổ trưởng TCM đều được thực hiện thường xuyên và hiệu quả tốt. Ngược lại, những nội dung nhận được sự chỉ đạo của Hiệu trưởng, tổ trưởng TCM ít hơn thì mức độ thực hiện và hiệu quả cũng thấp hơn.
Các yếu tố chủ quan và khách quan đều ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả quản lý hoạt động TCM. Trong đó, các yếu tố chủ quan ảnh hưởng nhiều hơn các yếu tố khách quan.
CHƯƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SƠN HÒA,
TỈNH PHÚ YÊN
3.1. Nguyên tắc thực hiện các biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn, khả thi
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính cơ bản, hiện đại
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động của các tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
3.2.1. Tổ chức chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học của các tổ chuyên môn và giáo viên
3.2.1.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm cụ thể hóa các mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp DH, đánh giá kết quả học tập của HS ở các môn học của các khối lớp và kế hoạch chuyên môn, kế hoạch năm học của nhà trường ở từng đơn vị tổ, từng giáo viên cho phù hợp.
3.2.1.2. Nội dung
– Tổ chức chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch DH của các TCM.
– Tổ chức chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch DH của giáo viên.
3.2.1.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Tổ chức cho các CBQL, tổ trưởng TCM và GV nghiên cứu, nắm vững các quy định liên quan; Chỉ đạo tổ trưởng TCM triển khai xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động của TCM; Kiểm tra đôn đốc việc xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động TCM và của GV; Kiểm tra, đánh giá thường xuyên việc thực hiện chương trình, kế hoạch hoạt động TCM và chương trình, kế hoạch DH của GV.
3.2.2. Chỉ đạo quản lý việc thực hiện nề nếp dạy học của giáo viên
3.2.2.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm bảo đảm hoạt động DH được ổn định, GV dạy đúng và đầy đủ nội dung chương trình theo kế hoạch DH quy định, giúp cho HS được truyền thụ liên tục và hệ thống kiến thức, kỹ năng, thái độ đáp ứng yêu cầu của mục tiêu GD môn học.
3.2.2.2. Nội dung
Hiệu trưởng chỉ đạo: Quản lý việc thực hiện các loại hồ sơ của GV theo quy định,bảo đảm kịp thời, đầy đủ, chất lượng; Quản lý thực hiện chương trình môn học theo kế hoạch giáo dục THCS; Quản lý việc thực hiện quy định kiểm tra- đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của HS.
3.2.2.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Tổ chức quán triệt nhận thức cho toàn thể GV nhà trường về nề nếp DH; Ban hành quy định cụ thể về thực hiện nề nếp DH; Xây dựng nội dung thi đua dạy tốt-học tốt cần có các tiêu chí về thực hiện nề nếp DH; Theo dõi, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nề nếp DH của GV; Tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện nề nếp DH.
3.2.3. Tổ chức quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học của các tổ chuyên môn và giáo viên
3.2.3.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực hành động, năng lực cộng tác làm việc của HS, góp phần nâng cao chất lượng DH đáp ứng yêu cầu mục tiêu giáo dục.
3.2.3.2. Nội dung
Quán triệt và nâng cao nhận thức cho GV về tầm quan trọng của đổi mới PPDH; Đánh giá thực trạng sử dụng PPDH của GV và phương pháp học tập của HS; Tổ chức thao giảng, hội giảng đổi mới PPDH; Chỉ đạo hoạt động dự giờ; Chỉ đạo nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ GV; QL việc hướng dẫn, bồi dưỡng HS đổi mới phương pháp học tập.
3.2.3.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Chỉ đạo tổ chức các hình thức đào tạo, bồi dưỡng GV; Tổ chức phổ biến và biên soạn các tài liệu hướng dẫn đổi mới PPDH; Yêu cầu và hướng dẫn các TCM nghiên cứu, trao đổi, thống nhất PPDH; Ban hành quy định cụ thể về đổi mới PPDH; Tăng cường PTDH hiện đại cho các môn học; Kiểm tra đánh giá, sơ tổng kết đổi mới PPDH hiệu quả; Chỉ đạo hỗ trợ việc dổi mới PPDH ở trường THCS.
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới về nội dung và hình thức hoạt động của các tổ chuyên môn
3.2.4.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm nâng cao chất lượng thực chất các hoạt động của TCM góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của GV, làm cơ sở nâng cao chất lượng DH các môn học đáp ứng yêu cầu mục tiêu giáo dục môn học và mục tiêu giáo dục THCS.
3.2.4.2. Nội dung
Đổi mới việc xây dựng kế hoạch TCM; Đổi mới sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn; Đổi mới hoạt động dự giờ thăm lớp, thao giảng, hội giảng; Đổi mới hoạt động bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu; Đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động DH của GV và kết quả học tập của HS; Phát triển TCM theo tinh thần “Tổ chức biết học hỏi” .
3.2.4.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Chỉ đạo tổ chức sinh hoạt TCM đổi mới nội dung và hình thức hoạt động; Bảo đảm các nguồn lực đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của TCM; Phát động phong trào thi đua đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của TCM; Kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết công tác đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của TCM; Chỉ đạo TCM, GV phối hợp chặt chẽ với các bậc cha mẹ HS tạo môi trường giáo dục đồng bộ trong quá trình giáo dục HS.
3.2.5. Chỉ đạo đổi mới công tác nghiên cứu khoa học và sáng kiến
3.2.5.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và sáng kiến (NCKH-SK) của GV ở các TCM đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục THCS, góp phần nâng cao chất lượng DH và giáo dục theo mục tiêu giáo dục THCS.
3.2.5.2. Nội dung
Quán triệt và nâng cao nhận thức tầm quan trọng của NCKH-SK; Tổ chức bồi dưỡng cho GV về thực hiện đề tài NCKH-SK; Hiệu trưởng định hướng sáng kiến của GV; Tổ chức và khuyến khích GV tham gia hội nghị, hội thảo khoa học ở trường, cấp huyện, tỉnh; Cung ứng, hỗ trợ kịp các nguồn lực phục vụ công tác NCKH-SK; Tổ chức nghiệm thu, đánh giá, xếp loại các đề tài NCKH-SK một cách nghiêm túc, khách quan.
3.2.5.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Chỉ đạo tổ chức quán triệt vai trò của NCKH-SK, các văn bản của cấp trên quy định nhiệm vụ NCKH-SK của GV ở nhà trường; Ban hành quy định về NCKH-SK của nhà trường; Tổ chức hội nghị tập huấn, hội thảo về NCKH-SK; cử GV tham dự cấp huyện, tỉnh; Chỉ đạo xây dựng các nhóm nghiên cứu khoa học; Bảo đảm tài chính thực hiện chế dộ chính sách, CSVC, tài liệu tham khảo và phương tiện DH phục vụ công tác NCKH-SK; Thành lập Hội đồng nghiệm thu đề tài NCKH-SK; Khen thưởng, triển khai áp dụng đề tài NCKH-SK có giá trị.
3.2.6. Đổi mới quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên thông qua các hoạt động của tổ chuyên môn
3.2.6.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên, đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp của giáo viên và chương trình giáo dục THCS.
3.2.6.2. Nội dung
Nâng cao nhận thức về trách nhiệm của TCM về tổ chức bồi dưỡng GV; Định hướng mục tiêu bồi dưỡng GV; Chỉ đạo thống nhất các TCM và GV đều phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng; Chỉ đạo đổi mới bồi dưỡng GV thông qua sinh hoạt chuyên môn; Đánh giá khách quan, thực chất kết quả công tác bồi dưỡng GV giáo viên thông qua các hoạt động của TCM.
3.2.6.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Tổ chức quán triệt nhiệm vụ của TCM và của GV đối với công tác bồi dưỡng GV; Chỉ đạo TCM đánh giá thực trạng công tác bồi dưỡng GV ở TCM; Phân công GV giỏi hoặc có thể mời GV giỏi trường khác, mời chuyên gia bồi dưỡng các cho GV ở TCM; Huy động các nguồn lực tài chính, CSVC và phương tiện DH bảo đảm phục vụ kịp thời, hiệu quả công tác bồi dưỡng GV thông qua các hoạt động của TCM và việc tự bồi dưỡng của GV; Kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết công tác bồi dưỡng GV giáo viên thông qua các hoạt động của TCM.
3.2.7. Xây dựng tổ chức có văn hoá trong tập thể tổ chuyên môn
3.2.7.1. Mục tiêu
Mục tiêu của biện pháp nhằm tạo sự đồng thuận, đồng cảm, quyết tâm trong thực hiện hoàn thành tốt các chức năng, nhiệm vụ của TCM đạt được các mục tiêu của TCM đã đề ra.
3.2.7.2. Nội dung
Quán triệt và nâng cao nhận thức về cấu trúc, nội dung, vai trò của tổ chức có văn hóa; Xây dựng, phát huy các giá trị của TCM; Nêu cao tính chuẩn mực của mọi thành viên trong tập thể TCM đối với hoạt động DH và giáo dục; Chỉ đạo phát triển các mối quan hệ tích cực trong TCM; Xây dựng môi trường vật chất thuận lợi cho hoạt động của TCM.
3.2.7.3. Cách thực hiện
Hiệu trưởng thực hiện: Tổ chức cho CBQL, GV quán triệt, nắm vững vai trò của xây dựng văn hóa tổ chức đối với TCM; Hoàn thiện các văn bản về quy chế dân chủ trường học, các quy định về chuyên môn, về văn hóa học đường; Tăng cường đầu tư CSVC, phương tiện DH, xây dựng cảnh quan, tạo môi trường thuận lợi cho TCM; Định kỳ tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện của TCM về xây dựng tổ chức có văn hóa trong tập thể TCM.
3.2.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Trong hệ thống các biện pháp luận văn đề xuất, mỗi biện pháp đều có vai trò quan trọng nhất định trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung hỗ trợ cho nhau.
3.3. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp
3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm
Khảo nghiệm nhằm mục đích khẳng định mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp luận văn đã đề xuất.
3.3.2. Nội dung khảo nghiệm
Khảo nghiệm tất cả 7 biện pháp luận văn đã đề xuất.
3.3.3. Mẫu khách thể khảo nghiệm
Gồm 134 đối tượng là CBQL và GV của 5 trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
3.3.4. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả
3.3.5. Kết quả khảo nghiệm tính hợp lý của các biện pháp
3.5.5.1. Kết quả khảo nghiệm mức độ cấp thiết
Các biện pháp đều rất cấp thiết ( từ 3.27 đến 3.46)
3.5.5.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi
Có 5 trong tổng số 7 biện pháp đạt mức rất khả thi ( từ 3,26 đến 3,39) và hai biện pháp còn lại đạt mức khả thi ( = 3,15 và = 3,39).
3.5.5.3. Tính hợp lý của các biện pháp
Hệ thống các giải pháp hoàn toàn hợp lý và có độ tin cậy cao.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
Trong Chương 3 luận văn đã đề xuất các biện pháp QL hoạt động TCM phù hợp và đồng bộ, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Mỗi biện pháp đều có vai trò quan trọng nhất định và có tác động qua lại trong mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ với nhau. Kết quả khảo nghiệm chứng tỏ hệ thống biện pháp đã đề xuất là rất cấp thiết, khả thi, có độ tin cậy cao.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong hệ thống trường THCS, có vai trò đặc biệt quan trong trong tổ chức hoạt động giáo dục và dạy học, quyết định chất lượng của nhà trường. Trong bối cảnh đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục Việt Nam, thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, các trường THCS cần thiết pháp đổi mới hoạt động TCM. Đội ngũ quản lý trường THCS cần nhận thức rõ vai trò của TCM, xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động TCM thích hợp với điều kiện của nhà trường để thực hiện hiệu quả chương trình GDPT và nâng cao chất lượng giáo dục. Nhận thức được tính đó, luận văn đi sâu nghiên cứu các vấn đề về lý luận và thực tiễn nhằm đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM phù hợp và đồng bộ, có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động TCM tại trường THCS huyện Sơn Hòa tỉnh Phú Yên.
Với nhận thức đó, luận văn đi sâu nghiên cứu các vấn đề về lý luận và thực tiễn nhằm đề xuất các biện pháp quản lý TCM phù hợp và đồng bộ, có tính khả thi đáp ứng yêu cầu quản lý trường THCS trong bối cảnh GDPT mới. Kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn này phù hợp với mục đích nghiên cứu đã đề ra; các nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn đã được triển khai một cách đầy đủ và hoàn thành trọn vẹn.
1.1. Về lý luận
Luận văn đã hệ thống những vấn đề cơ bản nhất của lý luận về quản lý hoạt động TCM ở trường THCS, bao gồm các dung: Tổng quan nghiên cứu vấn đề; các khái niệm cơ bản về quản lý hoạt động TCM; hoạt động TCM và quản lý hoạt động TCM ở trường THCS; các yếu tố ảnh hưởng quản lý hoạt động TCM ở trường THCS.
Xác định được chủ thể QL hoạt động TCM ở các trường THCS là hiệu trưởng; QL hoạt động TCM quá trình tác động của Hiệu trưởng đến TCM và GV nhằm tìm ra các giải pháp cải tiến quá trình DH, tạo điều kiện tốt nhất phát triển các phẩm chất, năng lực của HS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Từ đó, tác giả luận văn đã đi sâu phân tích các nội dung QL hoạt động TCM theo định hướng đổi mới cơ bản, toàn diện giáo dục Việt Nam nói chung và định hướng đổi mới hoạt động TCM ở các trường THCS.
Kết quả nghiên cứu lý luận có ý nghĩa quan trọng, làm nền tảng cho việc khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
1.2. Về thực tiễn
Luận văn đã thực hiện khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên. Kết hợp phương pháp điều tra, phân tích xử lý số liệu thông qua phiếu trưng cầu ý kiến và phỏng vấn một số CBQL và GV, luận văn đã phân tích rõ thực trạng hoạt động TCM, quản lý hoạt động TCM và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên. Kết quả khảo sát đã phản ảnh được những kết quả đạt được và những tồn tại, bất cập cần có những biện pháp khắc phục thích hợp.
Đánh giá chung hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên khai thực hiện thường xuyên và đạt mức tốt nhưng hiệu quả đạt được chưa cao. Đặc biệt là các hoạt động TCM liên quan đến cá nhân GV ở mức bình mức bình thường và có thứ bậc thấp hơn so với các nội dung khác. Tương tự, QL hoạt động TCM được đánh giá chung là tốt nhưng còn một số nội dung chỉ ở mức bình thường. Các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến QL hoạt động TCM nhiều hơn so với các yếu tố khách quan.
Luận văn đã đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM phù hợp và đồng bộ, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên. Đó là: Tổ chức chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học của các tổ chuyên môn và giáo viên; Chỉ đạo quản lý việc thực hiện nề nếp dạy học của giáo viên; Tổ chức quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp DH của các TCM và GV; Chỉ đạo đổi mới về nội dung và hình thức hoạt động của các TCM; Chỉ đạo đổi mới công tác nghiên cứu khoa học và sáng kiến; Đổi mới QL công tác bồi dưỡng giáo viên thông qua các hoạt động của TCM; Xây dựng tổ chức có văn hoá trong tập thể tổ chuyên môn.
Hệ thống các biện pháp QL hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất, cơ bản và hiện đại, hiệu quả và khả thi. Việc thực hiện đồng bộ hệ thống các biện pháp này ẽ tạo được bước chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý hoạt động TCM, nâng cao hiệu quả hoạt động TCM và chất lượng giáo dục ở trường THCS.
Luận văn đã vận dụng được những lý luận cơ bản về quản lý giáo dục trong nghiên cứu thực trạng và xây dựng hệ thống biện pháp quản lý hoạt động TCM ở trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên. Hệ thống các biện pháp này hoàn toàn có thể vận dụng tại các trường THCS có đặc điểm tương đồng với các trường ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên. Đây có thể xem là một tài liệu tham khảo có giá trị đối với Hiệu trưởng của các trường THCS trong quản lý hoạt động TCM.
2. Khuyến nghị
2.1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Yên
2.2. Với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
2.3. Với các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\DAI HOC DA NANG\GIAO DUC HOC\K37 PHU YEN\HUYNH MUI (R)
