Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam
Đào tạo nghề là một trong những nội dung quan trọng để phát triển nguồn nhân lực của mỗi quốc gia đặc biệt là đối với các quốc gia đang trong quá trình tiến hành công nghiệp hoá đất nước. Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng công tác đào tạo nghề cho lao động, xem đây là nhiệm vụ để phát huy hiệu quả nguồn nhân lực của đất nước. Luật Dạy nghề đưa ra khái niệm: “Dạy nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học nghề để có thể tìm được việc làm hoặc có thể tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khoá học”. Như vậy, đào tạo nghề là hoạt động trạng bị năng lực hành nghề cho người lao động để người lao động có thể làm việc, đem lại hiệu quả cao. Xác định tầm quan trọng của công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã Điện Bàn lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2015-2020 đã xác định: Đào tạo nghề và giải quyết việc làm là một trong những nhiệm vụ, giải pháp mang tính đột phá, với chỉ tiêu cụ thể là nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo lên đạt 70% vào năm 2020, trong đó chú trọng đào tạo nghề cho thanh niên; số lao động có việc làm chiếm khoảng 57,9% vào năm 2020…
Trên địa bàn thị xã có 5 cơ sở đủ điều kiện tham gia đào tạo nghề cho thanh niên, trong đó có 01 trường Đại học, 01 trường cao đẳng, 01 trường trung học chuyên nghiệp, 01 Trường trung cấp và 01 trung tâm hỗ trợ dạy nghề phổ thông. Hiện nay, lực lượng lao động toàn thị xã có hơn 130.000 người, trong đó thanh niên chiếm 1/3 lực lượng lao động, bình quân mỗi năm số thanh niên tăng từ 1.800-2.000 người bổ sung vào nguồn nhân lực của thị xã. Trong lao động sản xuất, thanh niên nói chung và nhân dân thị xã Điện Bàn nói riêng luôn cần cù, sáng tạo, tích lũy được nhiều kinh nghiệp trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, phát triển làng nghề. Tuy nhiên chất lượng nguồn nhân lực của thị xã còn thấp, nhất là tầng lớp thanh niên, lao động thanh niên được đào tạo nghề chiếm tỷ lệ nhỏ trong các doanh nghiệp, số lao động thanh niên có trình độ chuyên môn kỹ thuật còn ít, thanh niên thiếu việc làm ở khu vực nông thôn tương đối lớn.
Một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên đó là chính sách đào tạo nghề cho thanh niên chưa phản ánh được nhu cầu, mong muốn của thanh niên; bên cạnh đó lao động về tay nghề và các kỹ năng mềm, cơ cấu đào tạo theo cấp trình độ và nghề đào tạo chưa hợp lý, chưa gắn bó hữu cơ với nhu cầu nhân lực của từng ngành, từng địa phương; chưa đáp ứng được nhu cầu nhân lực kỹ thuật chất lượng cao cho sản xuất và thị trường lao động. Hầu hết cơ sở dạy nghề trên địa bàn chưa thực sự chú trọng đến đầu ra của đào tạo nghề mà chỉ cốt sao cho tuyển sinh được nhiều. Rất nhiều người sau khi tốt nghiệp các trường dạy nghề vẫn không đáp ứng được yêu cầu công việc hoặc thường ít vận dụng được những gì sau khi học hay muốn làm việc được thì phải chấp nhận qua quá trình “đào tạo lại”. Điều này gây lãng phí rất nhiều về tiền của và thời gian đối với người học…
Từ những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam” với mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp đổi mới chất lượng đào tạo nghề ở nước ta nói chung và của thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam nói riêng.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận chung về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên, tác giả tiến hành phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2016-2019. Từ đó đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm tăng cường thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Khái quát một số vấn đề lý luận về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên.
– Phân tích, đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam để chỉ ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác này.
– Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn
Việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
– Về nội dung: luận văn nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trên các nội dung: Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện; phổ biến, tuyên truyền về chính sách; phân công, phối hợp thực hiện; huy động nguồn lực để thực hiện chính sách; duy trì và đôn đốc thực hiện chính sách.
– Về không gian: thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
– Về thời gian nghiên cứu: Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam từ năm 2016 -2019 và đề xuất giải pháp đến năm 2025.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận về phân tích, đánh giá thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
– Các phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Tác giả thực hiện việc đọc tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp, những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên, các sách tham khảo, tài liệu khoa học về chính sách công; các công trình nghiên cứu, báo khoa học có liên quan đến luận văn đã được công bố và đăng tải trên các tạp chí, kỷ yếu hội thảo khoa học; các báo cáo có liên quan đến việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.
– Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu những vấn đề đã và đang diễn ra nhằm rút ra những kinh nghiệm về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn.
Phương pháp phân tích số liệu thống kê, phương pháp so sánh tổng hợp để làm rõ thực trạng thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Địa Bàn, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 – 2019, luận giải các giải pháp để thực hiện có hiệu quả chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Địa Bàn, tỉnh Quảng Nam trong chương 2 và chương 3.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Hệ thống hoá cơ sở lý luận về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Góp phần đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn từ 2016-2019 để đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam đến năm 2025.
Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo thiết thực cho đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam và những ai quan tâm nghiên cứu vấn đề thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên.
7. Kết cấu của luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam
Chương 3: Quan điểm và giải pháp tăng cường thực hiện chính sách đào tọo nghề cho thanh niên của thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam
Cơ sỞ lý luẬN vỀ thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
1.1. Khái niệm và nội dung thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
1.1.1. Khái niệm thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
1.1.1.1. Khái niệm Thanh niên
Theo chương trình sức khỏe sinh sản/sức khỏe tình dục vị thành niên – thanh niên của khối Liên minh Châu Âu (EU) và Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA), Liên hợp quốc định nghĩa thanh niên là nhóm tuổi từ 15 đến 24 tuổi , chủ yếu dựa trên cơ sở phân biệt các đặc điểm về tâm sinh lý và hoàn cảnh xã hội so với các nhóm lứa tuổi khác. Nhưng trong công ước quốc tế của Liên hợp quốc về quyền trẻ em lại xác định trẻ em đến dưới tuổi 18 tuổi.
Ở Việt Nam, có một thời gian khá dài, tuổi thanh niên được hiểu gần như đồng nhất với tuổi đoàn viên (từ 15 – 28 tuổi). Ngày nay do điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội phát triển, thời gian học tập, đào tạo cơ bản của tuổi trẻ dài thêm, cùng với nhiều đặc điểm khác, Quốc hội nước ta đã thông qua Luật Thanh niên, trong đó đã khẳng định “Thanh niên là công dân Việt Nam đủ từ 16 đến 30 tuổi” [15, tr.6].
Tóm lại, hiện nay thanh niên Việt Nam là những người đủ từ 16 tuổi đến 30 tuổi, vì đây là giai đoạn thanh niên hoàn thiện về thể chất, trí tuệ, đạo đức, và cũng trong giai đoạn này thanh niên đã đủ chín chắn để gánh vác việc nước và việc nhà, là công dân có trách nhiệm đối với những hành động của chính mình. Thanh niên được xem là lực lượng xung kích trong tất cả mặt trận bảo vệ và phát triển đất nước vì tính năng nổ của lứa tuổi này. Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên.
1.1.1.2. Khái niệm đào tạo nghề
Trong thực tế cụm từ “đào tạo nghề”; “dạy nghề” được dùng khá phổ biến, dùng để chỉ việc đào tạo nghề cho một đối tượng cụ thể, có rất nhiều quan niệm khác nhau xung quanh về vấn đề này:
Theo Điều 3, Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014 có định nghĩa: “Đào tạo nghề nghiệp là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học hoặc để nâng cao trình độ nghề nghiệp”
Theo giáo trình Kinh tế lao động của trường Đại học kinh tế quốc dân Hà Nội thì: Đào tạo nghề là đào tạo nguồn nhân lực, là quá trình trang bị kiến thức nhất định về chuyên môn nghiệp vụ cho người lao động, để họ có thể đảm nhận được một số công việc nhất định [25, tr.54].
Theo tài liệu của Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội xuất bản năm 2002, đào tạo nghề là hoạt động nhằm trang bị cho người lao động những kiến thức, kỹ năng và thái độ lao động cần thiết để người lao động sau khi hoàn thành khoá học được một nghề trong xã hội [18, tr.77].
Như vậy, đào tạo nghề là quá trình tác động có mục đích, có tổ chức đến người học nghề để hình thành và phát triển một cách có hệ thống những kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội, trong đó có nhu cầu quốc gia, nhu cầu doanh nghiệp và nhu cầu bản thân người học nghề.
1.1.1.3. Khái nệm chính sách và thực hiện chính sách
* Khái niệm chính sách
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Chính sách là những chuẩn tắc cụ thể để thực hiện đường lối, nhiệm vụ. Bản chất, nội dung và phương hướng của chính sách tuỳ thuộc vào tính chất của đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá” [29, tr.474]. Theo định nghĩa này thì mục đích của chính sách công là thúc đẩy xã hội phát triển theo định hướng chứ không đơn giản chỉ dừng lại ở việc giải quyết vấn đề công.
Theo Giáo trình Khoa học chính sách của tác giả Vũ Cao Đàm thì “chính sách là một tập hợp biện pháp được thể chế hóa mà một chủ thể quyền lực, hoặc chủ thể quản lý đưa ra, trong đó tạo sự ưu đãi một hoặc một số nhóm xã hội, kích thích vào động cơ hoạt động của họ nhằm thực hiện một mục tiêu ưu tiên nào đó trong chiến lược phát triển của một hệ thống xã hội”. [10, tr.5]
Từ những nghiên cứu cách tiếp cận trên có thể đưa ra quan niệm về chính sách như sau: Chính sách là định hướng hành động do nhà nước lựa chọn để giải quyết những vấn đề công. Chính sách công được thể hiện bằng một tập hợp các quyết định liên quan đến các vấn đề cần giải quyết. Nói một cách khác chính sách đào tạo nghề là công cụ để thực hiện mục tiêu chính trị của nhà nước.
* Thực hiện chính sách
Theo PGS.TS. Nguyễn Khắc Bình: “Thực hiện chính sách là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể trong chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu định hướng của Nhà nước” [2, tr.2].
* Các bước thực hiện chính sách:
Theo Nguyễn Thị Lệ Thủy. Bùi Thị Hồng Việt (2019) thì trong quá trình thực hiện chính sách bao gồm 03 bước, các bước có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, gia đoạn trước là nền tảng cho giai đoạn tiếp theo và kết quả của giai đoạn trước là thông tin cần và đủ cho giai đoạn tiếp theo.
Bước 1: Hoạch định chính sách.
Các chính sách được nghiên cứu để đề xuất nhà nước phê chuẩn và ban hành công khai. Quá trình đề xuất chính sách bao gồm việc xác định vấn đề cần ra chính sách, xác định mục tiêu mà chính sách cần đạt được và xác định các giải pháp cần thiết để đạt được tới mục tiêu đó.
Trên cơ sở lựa chọn giữa các phương án chính sách, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê chuẩn một phương án tối ưu và ban hành chính sách công để đưa vào thực thi.
Bước 2: Thực thi chính sách.
Đây là giai đoạn thực hiện các mục tiêu chính sách công trên thực tế hay nói cách khác là giai đoạn vận dụng những giải pháp định trước để đạt được các mục tiêu chính sách.
Bước 3: Phân tích, đánh giá chính sách.
Trong giai đoạn này, người ta tiến hành so sánh các kết quả của chính sách công với các mục tiêu đề ra, phân tích hiệu quả kinh tế – xã hội đạt được thông qua việc thực thi chính sách trên thực tế.
Việc đánh giá chính sách công được tiến hành dựa vào một số kĩ thuật đánh giá và các tiêu chí kinh tế – xã hội nhất định. Đánh giá chính sách có thể tiến hành thường xuyên hay định kì tuỳ theo mục đích, yêu cầu quản lí của chủ thể.
Sau khi đánh giá chính sách có thể lại phát hiện thấy những vấn đề mới nảy sinh cần được giải quyết bằng chính sách mới. Cứ như thế, qui trình chính sách được lặp lại với mức độ ngày càng hoàn thiện cả về lượng và chất.
1.1.1.4. Khái niệm chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Chính sách đào tạo nghề được Chính phủ đưa ra nhằm nâng cao chất lượng lao động và làm thay đổi cơ cấu ngành lao động theo hướng giảm lao động nông nghiệp và tăng lao động ngành nghề và phi nông nghiệp, nâng cao tính bền vững của các nguồn tài nguyên thiên nhiên, giảm chênh lệch về thu nhập, thực hiện xóa đói, giảm nghèo và cải thiện các vấn đề về xã hội. Chính sách đào tạo nghề cho người lao động bao hàm trong nó chủ định của Chính phủ, mục tiêu mà Chính phủ mong muốn đạt tới là cơ cấu ngành lao động tiến bộ hơn. Ở phạm vi nhỏ là cơ cấu của tỉnh, huyện tiến bộ hơn so với trước khi thực hiện chính sách.
Từ những phân tích trên có thể hiểu chính sách đào tạo nghề là những định hướng do nhà nước ban hành để thực hiện mục tiêu nâng cao tay nghề cho người lao động để họ tiếp cận việc làm, thông qua hệ thống các trường đào tạo nghề, các trung tâm hướng nghiệp tác động đến một đối tượng cụ thể nhằm nâng cao tay nghề từng bước đáp ứng nhu cầu về việc làm cho người lao động góp phần ổn định xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển.
Như vậy, chính sách đào tạo nghề là tổng thể những cách thức, biện pháp định hướng cho các chủ thể khác nhau, tác động tới một đối tượng cụ thể nhằm đạt mục tiêu cụ thể, đó là hệ thống những chính sách phản ánh thực tiễn thực hiện chính sách đào tạo nghề cho lao động nói chung của Đảng, Nhà nước và đối với một đối tượng cụ thể của các tổ chức, lực lượng có liên quan. Những chính sách đó có vai trò quan trọng to lớn trong việc tạo ra hệ thống mở để thu hút, khuyến khích các giai cấp, giai tầng trong xã hội phát huy năng lực, sở trường, thực hiện được những khát vọng, ước mơ, hoài bão của bản thân. Đồng thời, kích thích cho các cơ sở đào tạo trong việc xây dựng, lựa chọn, bố trí, xắp xếp công việc cho phù hợp với từng loại hình lao động khác nhau, trong đó có thanh niên.
Từ các định nghĩa chính sách, định nghĩa đào tạo nghề, định nghĩa thanh niên đã nêu ở trên thì chính sách đào tạo nghề cho thanh niên chính có thể được hiểu là sách lược và kế hoạch cụ thể mà chính phủ đưa ra trong đó tạo ra sự ưu đãi đối với thanh niên nhằm mục đích nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo nhiều việc làm, ổn định đời sống cho thanh niên, thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.
1.1.1.5. Khái niệm thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Từ khi thành lập đến nay, Đảng ta đã tiến hành 12 kỳ Đại hội đại biểu, văn kiện các Đại hội của Đảng đều đánh giá vai trò to lớn của thanh niên, những công lao và thành tích của thanh niên; đặt ra nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội chăm lo, giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ như: Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa III) ra Nghị quyết chuyên đề số 181, ngày 25/9/1968 về “Tăng cường công tác thanh niên”. Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa V) ra Nghị quyết số 26, ngày 04/7/1985 về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên”. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa VI) ra Nghị quyết 8 về “Đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân” ngày 13/3/1991. Trên cơ sở Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị (Khóa VI) ra Nghị quyết số 25 về “Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên”.
Những nghị quyết, chỉ thị cùng với tư tưởng về chăm lo, bồi dưỡng cho thế hệ trẻ của Hồ Chí Minh đã tạo luồng gió mới thổi vào thanh niên, tạo động lực quan trọng to lớn thúc đẩy sự nỗ lực cố gắng vươn lên của thanh niên trong mọi lúc, mọi nơi, phát huy năng lực, sở trường của bản thân cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước, bao gồm thanh niên, cơ sở đào tạo, các trung tâm tư vấn, doanh nghiệp và chính quyền địa phương.
Từ cách tiếp cận trên có thể hiểu thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên là những cách thức, biện pháp của các tổ chức, lực lượng có liên quan nhằm giải quyết có hiệu quả việc đào tạo nghề làm cho thanh niên thông qua các chương trình, dự án, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội nhằm phát triển việc làm, ổn định đời sống, thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.
Có thể chỉ ra những nội dung cơ bản về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên như sau:
– Đối tượng tác động của việc thực hiện đào tạo nghề là các chủ thể liên quan đến đào tạo nghề cho thanh niên.
– Chủ thể của việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên là các cơ quan Nhà nước, các tổ chức, lực lượng có liên quan. Các chủ thể này đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, tập trung của Đảng ủy các cấp, sự quản lý của các cấp chính quyền, sự chỉ đạo của các cơ quan chức năng có liên quan theo một đường hướng xác định.
– Cơ chế tác động đến việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên là những tác nhân có tác động trực tiếp, gián tiếp đến việc hoạch định, ban hành, thực thi các chính sách đó, thông qua các chương trình hợp tác cụ thể, các chương trình hoạch định về giải quyết việc làm cho thanh niên ở các địa phương.
– Mục đích của việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên là nhằm giải quyết việc làm cho thanh niên, đào tạo ra nguồn lao động có cơ cấu về số lượng, chất lượng hợp lý đáp ứng yêu cầu, mục tiêu quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên thể hiện ở nhiều khía cạnh, nhiều nội dung, nhưng trong khuôn khổ của luận văn, nghiên cứu việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở những nội dung bao gồm: Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên; phổ biến, tuyên truyền chính sách đào tạo nghề cho thanh niên; phân công, phối hợp thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên; huy động các nguồn lực để thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên; duy trì và đôn đốc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên.
1.1.2. Nội dung thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
1.1.2.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Kế hoạch thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên ở cấp nào sẽ do cơ quan chủ trì của cấp đó xây dựng (đối với cấp huyện là do UBND huyện). Nếu cấp có thẩm quyền xây dựng kế hoạch tốt thì việc thực hiện chính sách được tiến hành tốt và trong quá trình triển khai thực hiện chính sách sẽ không cần phải điều chỉnh. Chỉ có cấp có thẩm quyền xây dựng chính sách thì mới có quyền điều chỉnh kế hoạch thực hiện chính sách.
Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên bao gồm: Kế hoạch lãnh đạo điều hành; Kế hoạch cung cấp các nguồn nhân lực và vật lực; Kế hoạch thời gian triển khai thực hiện; Kế hoạch kiểm tra, đôn đốc thời gian thực hiện…
1.1.2.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Đổi mới hình thức, phương pháp và thực hiện tốt công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách đào tạo nghề cho thanh niên nhằm giúp cho các đối tượng chính sách và mọi người dân hiểu rõ về mục đích, yêu cầu của chính sách để họ tự giác thực hiện theo yêu cầu quản lý của nhà nước như: tổ chức các chiến dịch truyền thông nhằm tạo mối quan tâm thúc đẩy sự thay đổi nhận thức của toàn xã hội đối với vấn đề đào tạo nghề cho thanh niên, nghiên cứu xây dựng, phát triển các chương trình, sản xuất các sản phẩm truyền thông về đào tạo nghề cho thanh niên thông qua các kênh thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội, hoạt động tư vấn hay tổ chức các hoạt động tư vấn, truyền thông trực tiếp thông qua các cuộc thi, diễn đàn, hội nghị, hội thảo, mít tinh, tập huấn sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa, các câu lạc bộ tại cộng đồng, trường học về đào tạo nghề cho thanh niên.
1.1.2.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Thực chất của việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên là giải quyết việc làm cho thanh niên. Do đó, chính sách đào tạo nghề cũng phải hướng vào thanh niên, đem lại nhiều cơ hội mới cho thanh niên, tạo hành lang thông thoáng cho thanh niên có điều kiện tìm kiếm cơ hội việc làm nhờ vào những chính sách đào tạo nghề do Đảng, Nhà nước, UBND các cấp, các cơ quan, chức năng, ban ngành ban hành. Thanh niên là lực lượng trẻ, khỏe có trình độ, có khả năng tiếp thu nhanh những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào một lĩnh vực cụ thể. Thực hiện tốt chính sách đào tạo nghề cho thanh niên sẽ lôi kéo, thu hút được nhiều lao động khác, giúp cho các cơ sở đào tạo có thêm nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình giáo dục, đào tạo.
Mặt khác, chính sách đào tạo nghề là một mặt hoạt động của những chính sách xã hội nói chung, do đó, thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên sẽ giúp cho việc phát triển sản xuất, kinh doanh, phát triển nghề truyền thống, chuyển đối cơ cấu kinh tế ở địa phương tạo việc làm cho thanh niên được tạo điều kiện vay từ Quỹ Quốc gia giải quyết việc làm. Chính sách thị trường giúp cho việc sản xuất kinh doanh của thanh niên phát triển thuận lợi như giúp quảng bá, trưng bày sản phẩm, giới thiệu ấn phẩm, tham gia hội chợ. Thực hiện tốt chính sách về đào tạo nghề cho thanh niên sẽ tạo điều kiện về thủ tục đầu tư và xây dựng, đền bù giải phóng mặt bằng, ưu đãi về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất đối với các tổ chức, cá nhân có các dự án xây nhà cho thuê, bán cho thanh niên theo phương thức trả góp với thời hạn và giá cả hợp lý ở những khu vực tập trung nhiều lao động trẻ. Từ đó, hỗ trợ thanh niên lập nghiệp, khởi sự doanh nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng về khởi sự doanh nghiệp, chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật, biểu dương, tôn vinh các doanh nghiệp trẻ tiêu biểu, làm kinh tế giỏi.
Chính sách đào tạo nghề cho thanh niên khi được mở rộng sẽ tạo rất nhiều thời cơ thuận lợi cho họ tìm kiếm việc làm như: Chính sách thuế, tín dụng ưu đãi để đào tạo bồi dưỡng doanh nhân trẻ và khởi sự doanh nghiệp, mở rộng làng nghề, phát triển sản xuất kinh doanh; tự tạo việc làm, xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh thu hút thanh niên vào làm việc; xuất khẩu lao động. Đồng thời UBND các cấp và hệ thống chính quyền cơ sở cũng có những cơ chế, chính sách đúng đắn, hợp lý để lôi kéo, động viên, khuyến khích thanh niên nông thôn vào học nghề như: chính sách hỗ trợ vốn cho thanh niên làm kinh tế tại địa phương, chính sách mời những chuyên gia của phòng, tỉnh, thành phố về tư vấn cho thanh niên, tìm kiếm thị trường lao động cho thanh niên, bảo trợ cho thanh niên trong quá trình đi xuất khẩu lao động, tìm việc làm cho thanh niên sau khi học nghề xong….
1.1.2.4. Huy động các nguồn lực để thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
* Xây dựng đội ngũ giáo viên, trường nghề vững mạnh được tiến hành chặt chẽ nghiêm túc bảo đảm về số lượng và chất lượng
Chính sách đào tạo nghề cho thanh niên không chỉ hướng tới một đối tượng cụ thể mà còn hướng tới các tổ chức, lực lượng có liên quan để góp phần nâng cao chất lượng của các cơ sở đào tạo nghề cho thanh niên. Đội ngũ giáo viên ở các cơ sở đào tạo là nhân tố cấu thành trong việc thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên, họ là chủ thể truyền tải những chủ trương, đường lối về thực hiện chính sách đào tạo nghề đến thanh niên, căn cứ vào những văn bản, chỉ thị, hướng dẫn đó, đội ngũ giáo viên cụ thể hóa vào từng đối tượng, từng chuyên ngành đào tạo cụ thể. Thực hiện chính sách đào tạo nghề cũng tạo điều kiện để kiện toàn lại cơ cấu tổ chức, biên chế đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ở các cơ sở đào tạo bảo đảm đủ về số lượng và chất lượng; hỗ trợ đào tạo chuẩn hoá giáo viên, tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao trình độ, công tác đào tạo lại giáo viên cho phù hợp với thực tế của xã hội để cập nhật phương pháp dạy học mới, đánh giá công tác cho đi đào tạo và tự đào tạo trong nhà trường.
Các chính sách về chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho giáo viên được quan tâm, chú trọng như: ưu tiên giáo viên có kinh nghiệm trong dạy nghề bằng việc hỗ trợ kinh phí; bồi dưỡng giáo viên dạy ở những ngành đỏi hỏi hàm lượng khoa học cao; tổ chức cho giáo viên đi nghỉ mát thăm quan vào những dịp hè, lễ tết… Việc đầu tư nhiều cho trong công tác giảng dạy như soạn giáo trình, đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm cập nhật các kiến thức mới nhất cho bài giảng để nâng cao chất lượng của giờ giảng, nâng cao tinh thần tự học, tự nghiên cứu, tự rèn luyện bản thân đáp ứng tiêu chí của trường: “Mỗi thầy giáo là một tấm gương để sinh viên noi theo”.
* Đầu tư cơ sở vật chất
Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học ở các cơ sở đào tạo có ý nghĩa rất quan trọng, tác động rất lớn đến việc nâng cao chất lượng ở các cơ sở đào tạo đó. Cơ sở vật chất, trang thiết bị cũng là sự phản ánh của chính sách đào tạo nghề và đến lượt mình các cơ sở đào tạo tác động trở lại đối với việc thực hiện những chính sách đào tạo nghề. Đối với bất kỳ cơ sở đào tạo nghề nào thì hệ thống cơ sở vật chất bao gồm: địa điểm, hệ thống phòng học, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho việc dạy và học của giáo viên và sinh viên; chỗ ở cho sinh viên, tài liệu nghiên cứu là những yếu tố không thể thiếu, nói lên tiềm lực của cơ sở đào tạo đó, thu hút được sinh viên vào học ở mức độ nào. Nếu không có cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học tập thì bất thành cơ sở đào tạo, cho nên cơ sở vật chất, trang thiết bị được coi là điều kiện đủ để bảo đảm cho sự hoạt động bền vững của các cơ sở đào tạo. Trong các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn của chính quyền về đầu tư, xây dựng các cơ sở đào tạo dạy nghề cho thanh niên đã thể hiện rõ thông qua những dự án tăng cường đầu tư kinh phí vốn, sửa chữa lại các phòng chuyên dùng, các trang thiết bị máy móc, phương tiện kỹ thuật phục vụ cho việc dạy và học của giáo viên, sinh viên; Đặc biệt, trong điều kiện ngày nay, để quá trình thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên được tốt thì những máy móc, trang thiết bị phục vụ cho quá trình thực hành phải là những máy móc tốt nhất và hiện đại nhất hay ít nhất cũng phải phù hợp với quá trình sản xuất để người học sau khi kết thúc khóa học mới không bị bỡ ngỡ khi tiến hành thực tế.
Cơ sở vật chất là cầu nối giữa khoa học giáo dục và thực tiễn sản xuất, là yếu tố căn bản tạo nên môi trường tiếp cận dẫn đến sản xuất, giúp người học có cái nhìn trực quan hơn về nghề mà mình theo học. Trang thiết bị giảng dạy là một trong các yếu tố quyết định hình thành kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp của học sinh, quyết định tính chất công nghệ sản xuất, gia công chế tạo sản phẩm, chất lượng bài thực hành của học sinh học nghề.
Một cơ sở vật chất, kỹ thuật tốt sẽ cho ra một kết quả đào tạo rất khả quan, sản phẩm của quá trình đó là những người lao động có trình độ chuyên môn, sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu của công việc. Nếu cơ sở vật chất không đáp ứng được yêu cầu đặt ra thì quá trình học lý thuyết, thực hành có những hụt hẫng, việc học với các cơ sở dạy nghề và ra ngoài thực tế làm việc có những 30 khoảng cách lớn, từ đó giảm hiệu quả của công tác đào tạo, gây lãng phí cho quá trình đào tạo.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\LUAN VAN VIEN HAN LAM\VIEN HAN LAM DOT 11\SAU BAO VE\DOT 1/nguyen minh thanh
