Thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân từ thực tiễn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
1. Tính cấp thiết của đề tài
Kinh tế tư nhân được xem là một trong những thành phần kinh tế đóng vai trò chủ yếu trong sự phát triển của đất nước. Trên thực tế, kinh tế tư nhân ngày càng tỏ rõ có nhiều ưu thế để phát triển một cách hiệu qủa và thích ứng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII một lần nữa khẳng định: ” Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế; các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật”.
Trong những năm qua, kinh tế tư nhân quận Cẩm Lệ đã có những bước phát triển đáng kể, góp phần tăng trưởng kinh tế, giải quyết tốt các vấn đề xã hội, đặc biệt giải quyết việc làm. Tuy nhiên cần nhìn nhận lại kinh tế tư nhân quận Cẩm Lệ đã khai thác triệt để ưu thế, tiềm năng của mình hay chưa, số lượng cơ sở kinh doanh và doanh nghiệp tư nhân tăng lên song chất lượng hoạt động có tương xứng với sự gia tăng nhanh đó không, nhiều hạn chế cần khắc phục, sửa đổi…
Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng, đề ra cơ chế để phát huy những yếu tố tích cực, đồng thời hạn chế những tiêu cực trong quá trình phát triển kinh tế tư nhân là một yêu cầu bức thiết trên địa bàn quận hiện nay. Nhận thức rõ điều đó, tác giả chọn đề tài: “Thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân từ thực tiễn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng” cho luận văn thạc sỹ Chính sách công của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
- Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu hệ thống hóa những lý luận về thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân; từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nhiệm vụ trả lời 3 câu hỏi sau:
Câu hỏi 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân là gì?
Câu hỏi 2: Thực trạng thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng như thế nào?
Câu hỏi 3: Giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân ở quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng trong thời gian tới là gì?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Chính sách phát triển KTTN tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
– Về mặt nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu, đánh giá một số nội dung về tổ chức thực hiện chính sách phát triển KTTN quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
– Về không gian: Luận văn nghiên cứu tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
– Về thời gian: Từ năm 2010 đến nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, liên ngành xã hội học và phương pháp nghiên cứu chính sách công. Đó là cách tiếp cận quy phạm chính sách công về chu trình chính sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách công có sự tham gia của các chủ thể chính sách. Lý thuyết chính sách công được soi sáng qua thực tiễn của chính sách công giúp hình thành lý luận về chính sách chuyên ngành.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp thu thập thông tin
Phương pháp thu thập thông tin được sử dụng để thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên quan đến đề tài nghiên cứu. Số liệu, thông tin chủ yếu được thu thập từ nhiều nguồn đáng tin cậy như: phòng Kinh tế, Nội vụ, Chi Cục Thống kê, Chi Cục Thuế quận, Thư viện Tổng hợp thành phố Đà Nẵng, Trung tâm Thông tin tư liệu Đại học Đà Nẵng… Đồng thời, thu thập các tài liệu của các tổ chức và học giả quốc tế liên quan đến đề tài trong thời gian qua từ nguồn sách, báo quốc tế và internet; tìm hiểu và vận dụng các lý thuyết của ngành chính sách xã hội liên quan đến vấn đề chính sách phát triển kinh tế tư nhân.
– Phương pháp thu thập dữ liệu
Số liệu về phát triển kinh tế tư nhân, các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, số liệu phục vụ cho đề tài được thu thập từ Chi Cục Thuế, Chi Cục Thống kê, phòng Kinh tế quận, sở Kế hoạch – Đầu tư thành phố, các báo cáo tài chính của doanh nghiệp trên địa bàn, từ nguồn internet…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Các kết quả, kết luận, kiến nghị, đề xuất của luận văn góp phần bổ sung hoàn thiện những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách công nói chung, thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân ở nước ta nói riêng. Đề xuất các phương hướng và giải pháp để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Các kết luận, các giải pháp do tác giả luận văn kiến nghị có thể sử dụng như tài liệu tham khảo có giá trị góp phần hoàn thiện, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng nói riêng, trong cả nước nói chung.
7. Cơ cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu gồm 3 chương.
– Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân.
– Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
– Chương 3.Tăng cường thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN
Cho đến nay, chưa có một khái niệm thống nhất về kinh tế tư nhân. Xoay quanh thuật ngữ kinh tế này có rất nhiều quan niệm khác nhau.
Ở Việt Nam, theo cách hiểu rộng nhất thì kinh tế tư nhân là khu vực kinh tế bao gồm cả những doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) dưới dạng liên doanh hoặc 100% vốn nước ngoài vì những doanh nghiệp này cũng sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất.
Ở nước ta khi nói đến KTTN hay khu vực KTTN, người ta thường hiểu theo nghĩa hẹp là chỉ bao gồm các hình thức KTTN thuộc sở hữu tư nhân trong nước. Đây là quan niệm được nhiều người chấp nhận và tác giả luận văn cũng thống nhất với quan điểm này.
Trong đề tài này, thuật ngữ “Kinh tế tư nhân” được hiểu là một loại hình kinh tế phát triển dựa trên sở hữu tư nhân trong nước về tư liệu sản xuất (cả hữu hình và vô hình) được đưa vào để tiến hành sản xuất kinh doanh, bao gồm mặt bằng, nhà xưởng, máy móc, nguyên nhiên vật liệu, sức lao động và lao động. Nó hoàn toàn tự chủ, tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ, cụ thể là: tự chủ về vốn, tự chủ về quản lý, tự chủ về phân phối sản phẩm, tự chủ lựa chọn hình thức tổ chức, quy mô, phương hướng sản xuất kinh doanh, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trước pháp luật của Nhà nước. Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân tồn tại một số loại hình sản xuất kinh doanh sau: hộ cá thể, doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần.
- 1.1.2. Chính sách phát triển kinh tế tư nhân
- Chính sách công là tập hợp những quyết định mang tính chính trị nhằm vạch ra những đường hướng hành động ứng xử cơ bản của chủ thể quản lý với các vấn đề, hiện tượng tồn tại trong đời sống để thúc đẩy và quản lý sự phát triển nhằm đạt đến những mục tiêu nhất định cho trước. Khái niệm chính sách công được diễn đạt khái quát như sau: “ Chính sách công là tập hợp các quyết định chính trị có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với giải pháp và công cụ để thực hiện giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu xác định của Đảng chính trị cầm quyền”(17). Bản chất của chính sách công là thái độ chính trị của đảng cầm quyền. Chính sách công thể hiện các quyết định chính trị của Đảng ta và Nhà nước, các quyết định này nhằm duy trì tình trạng của xã hội hoặc giải quyết các vấn đề của xã hội, đáp ứng nhu cầu của người dân trong đó “là các vấn đề kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội” theo mục tiêu tổng thể của đảng chính trị đã vạch ra từ trước (18).
- Từ lý luận nêu trên có thể định nghĩa sau: “Chính sách phát triển kinh tế tư nhân là tập hợp các quyết định có liên quan của Nhà nước nhằm lựa chọn mục tiêu và giải pháp thực hiện giải quyết các vấn đề của kinh tế tư nhân theo mục tiêu tổng thể đã xác định”.
- 1.1.3. Quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân
- Có thể thấy, qua các kỳ đại hội, từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đến nay, quan điểm của Đảng ta về kinh tế tư nhân, phát triển kinh tế tư nhân đã có những bước chuyển quan trọng. Đặc biệt, Đại hội XII của Đảng đã có những phát triển mới trong tư duy của Đảng về kinh tế tư nhân, phát triển kinh tế tư nhân. Trong thời gian tới, với các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cụ thể, kinh tế tư nhân sẽ tiếp tục phát triển, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội chung của đất nước.
Như vậy, phát triển kinh tế mang nội hàm rộng hơn tăng trưởng kinh tế. Phát triển kinh tế là quá trình vận động đi lên của nền kinh tế; đó là một quá trình lâu dài, luôn thay đổi và thay đổi theo chiều hướng tích cực, tiến bộ để ngày càng hoàn thiện hơn trên tất cả các mặt như: kinh tế, xã hội, môi trường, thể chế…
Từ khái niệm “phát triển kinh tế” như vừa đề cập, ta có thể hiểu phát triển kinh tế tư nhân là quá trình lớn, tăng tiến về mọi mặt của các yếu tố, các bộ phận, các cơ sở, đặc biệt là các khu vực trong khu vực kinh tế tư nhân; trong đó yếu tố quan trọng có tính chất quyết định nhất trong việc thúc đẩy sự phát triển của cả khu vực kinh tế tư nhân chính là sự phát triển của từng doanh nghiệp. Sự phát triển đó bao gồm cả sự tăng trưởng và đồng thời có sự biến đổi sâu sắc về mặt cơ cấu kinh tế, cơ cấu xã hội theo chiều hướng tiến bộ. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, mục tiêu hướng đến của hoạt động sản xuất kinh doanh không đơn giản chỉ là sinh tồn mà phải tạo ra giá trị thặng dư. Một mô hình kinh doanh mới ra đời được biểu hiện ở một cách thức tổ chức sản xuất mới thông qua hình thức doanh nghiệp.
Sự cần thiết phải phát triển kinh tế tư nhân thể hiện cụ thể qua các nội dung sau:
– Kinh tế tư nhân phát triển giúp khai thác và tận dụng có hiệu quả tiềm năng về vốn, các nguồn nguyên liệu ở từng địa phương. Phát triển kinh tế tư nhân sẽ tạo ra nguồn đầu tư quan trọng đóng góp vào quá trình tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế quốc dân.
– Kinh tế tư nhân phát triển sẽ tạo việc làm cho một lượng lớn lao động, bảo đảm đời sống và do đó góp phần vào việc ổn định kinh tế, xã hội.
– KTTN tạo ra nhiều sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, góp phần bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát.
– Kinh tế tư nhân phát triển có vai trò hỗ trợ, bổ sung cho khu vực kinh tế thuộc sở hữu Nhà nước, tạo thành mối liên kết cùng hợp tác.
– Phát triển kinh tế tư nhân góp phần duy trì và phát triển các ngành nghề truyền thống, qua đó sử dụng và phát huy kinh nghiệm sản xuất kinh doanh, kinh nghiệm quản lý sản xuất đã được tích lũy qua nhiều thế hệ, kết hợp tính truyền thống và tính hiện đại trong sản xuất.
– Kinh tế tư nhân tạo lập sự cân đối về phát triển kinh tế giữa các vùng, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn.
– Kinh tế tư nhân góp phần nâng cao chất lượng lao động, nuôi dưỡng tiềm năng trí tuệ kinh doanh.
– Kinh tế tư nhân phát triển sẽ tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương, ngân sách nhà nước. Tạo nguồn quỹ cho ngân sách địa phương để thực hiện các dự án nhằm phát triển an sinh xã hội và phát triển kinh tế bền vững.
- 1.2.2. Nội dung các bước tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.2.2. Phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.2.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.2.4. Duy trì chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.2.5. Điều chỉnh chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.2.6. Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.2.7. Tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân
1.2.3.1. Yêu cầu thực hiện mục tiêu
1.2.3.2. Yêu cầu đảm bảo tính hệ thống
1.2.3.3. Yêu cầu các cơ quan nhà nước phải bảo đảm tính pháp lý, khoa học và hợp lý trong tổ chức thực hiện chính sách
1.2.3.4. Yêu cầu bảo đảm lợi ích thật sự cho các đối tượng thụ hưởng
Việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân chịu sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố, trong đó có các yếu tố cơ bản đó là:
Thứ nhất là hệ thống chính trị
Thứ hai là các yếu tố bên trong bao gồm vai trò của công luận và truyền thông, hệ thống kinh tế, các quan hệ bên trong chính quyền.
Thứ ba là vai trò điều hành của nhà nước.
1.2.5. Những vấn đề đặt ra trong thực tiễn thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân hiện nay và đề xuất một số phương hướng giải quyết
1.2.5.1. Những vấn đề đặt ra
1.2.5.2. Nguyên nhân của những hạn chế
1.2.5.3. Hướng giải quyết
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI QUẬN CẨM LỆ,
- 2.1. Đặc điểm, tình hình kinh tế xã hội của quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân
- 2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân từ thực tiễn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
- 2.2.1. Về xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Nhìn chung, trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện Kế hoạch của các cấp ủy Đảng, cơ quan, đơn vị được kịp thời, chủ động xây dựng và ban hành các văn bản nhằm cụ thể hóa các nội dung của kế hoạch thực hiện các chính sách, chế độ đãi ngộ cho khu vực kinh tế tư nhân nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu Kế hoạch đề ra; trong quá trình thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân nhờ xây dựng kế hoạch cụ thể đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách hỗ trợ đối với việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
- 2.2.2. Về thực trạng phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Làm tốt công tác phổ biến, tuyên truyền quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với việc phát triển kinh tế tư nhân là vấn đề rất quan trọng. Quận Cẩm Lệ đã thực hiện các chiến dịch truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng như Đài phát thanh, tổ chức các buổi tập huấn, các buổi nói chuyện để nắm bắt nguyện vọng của doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể…
Các quy định về chính sách phát triển KTTN được tuyên truyền thông qua nhiều phương tiện khác nhau. Từ đó tạo sự đồng thuận, thống nhất trong việc triển khai thực hiện chính sách phát triển KTTN góp phần hoàn thành mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, công tác phổ biến, việc tuyên truyền chính sách vẫn chưa được thực hiện có hiệu quả.
- 2.2.3. Về thực trạng phân công, phối hợp của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Phòng kinh tế quận là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND quận, có trách nhiệm tham mưu cho UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về chính sách phát triển kinh tế tư nhân trong phạm vi của quận.
Nhìn chung, với sự phân công nhiệm vụ cụ thể cho phòng Kinh tế với tư cách là cơ quan tham mưu trực tiếp trong việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân của quận và việc phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương đã được diễn ra nhịp nhàng, đồng bộ; cách tiến hành chủ động, sáng tạo vì vậy đã góp phần nâng cao hiệu lực hiệu quả thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại địa phương.
Tuy nhiên, việc phối hợp giữa phòng Kinh tế với các phòng chuyên môn của quận, UBND các phường trong việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân có lúc còn chưa kịp thời, chặt chẽ và phân công rõ ràng nhiệm vụ; do đó dẫn đến còn né tránh và đùn đẩy trách nhiệm lẫn nhau.
- 2.2.4. Về thực trạng duy trì chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Việc thực hiện duy trì chính sách phát triển kinh tế tư nhân đều được Quận ủy, UBND quan tâm thực hiện, đây là một trong những khâu quan trọng trong việc thực hiện chính sách, nhờ duy trì thực hiện chính sách phát triển KTTN mà hàng năm đều có sự gia tăng về chất lượng và số lượng doanh nghiệp trên địa bàn quận.
– Thực hiện chính sách thu hút vốn đầu tư phát triển KTTN
– Thực hiện chính sách phát triển cơ sở hạ tầng và đất đai phục vụ phát triển kinh tế tư nhân
– Thực hiện chính sách phát triển nguồn nhân lực
– Thực hiện chính sách công nghệ và chuyển giao công nghệ
- 2.2.5. Về thực trạng điều chỉnh chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chú trọng trong việc kiện toàn chính sách phát triển KTTN. Tại thành phố Đà Nẵng nói chung và quận Cẩm Lệ nói riêng việc thực hiện chính sách phát triển KTTN còn một số bất cập, chưa tạo ra bước chuyển mới trong khu vực kinh tế này. Vừa qua, trên cơ sở tổng kết Nghị quyết số 05-NQ-TU ngày 12/10/2011 của quận ủy Cẩm Lệ về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong việc phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 nhằm từng bước hoàn thiện chính sách phát triển KTTN một cách hiệu quả, phù hợp với thực tế tại địa phương nhưng vẫn dảm bảo mục tiêu của chính sách.
Qua đó, các cơ quan đơn vị đã có những đề nghị điều chỉnh đối với chính sách phát triển kinh tế tư nhân như sau:
– Cần điều chỉnh chính sách hỗ trợ về thuế, có nên xem xét chế miễn giảm phù hợp đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
– Điều chỉnh, nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ hành chính công: giảm chi phí khởi nghiệp, vận hành kinh doanh như tin học hóa Cấp giấy phép đăng ký kinh doanh, loại bỏ các giấy phép không cần thiết không còn phù hợp với pháp luật do địa phương ban hành.
- 2.2.6. Về thực trạng theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Hàng năm, UBND quận đều chỉ đạo các phòng ban theo chức năng, nhiệm vụ tiến hành kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện, triển khai chính sách phát triển KTTN là quá trình theo dõi việc thực hiện chính sách của các đối tượng thực thi chính sách; kiểm tra việc lãnh đạo, chỉ đạo của các phòng, ban trong việc thực hiện chính sách; qua đó xem xét những bất cập, chưa phù hợp trong giai đoạn hiện nay, để có những đề xuất, những điều chỉnh để thay đổi cơ chế, chính sách cho phù hợp với tình hình thực tế.
Bên cạnh đó, đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện chính sách phát triển KTTN cần được trang bị phần mềm theo dõi, cập nhật doanh nghiệp hàng tháng để theo dõi, cập nhật số liệu. Góp phần cho việc xác định số lượng doanh nghiệp đăng ký mới, ngành nghề kinh doanh…nhằm phục vụ tốt hơn cho việc thực hiện chính sách.
Nhìn chung, công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách của quận đã được các phòng ban thực hiện, báo cáo. Tuy nhiên việc kiểm tra cần phải được thường xuyên, sâu sát hơn nữa.
- 2.2.7. Về thực trạng tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Trong việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân, quận Cẩm Lệ rất quan tâm đến công tác đánh giá, sơ kết tổng kết việc thực hiện các Nghị quyết, chương trình, kế hoạch có liên quan đến chính sách phát triển KTTN như: Báo cáo kết quả thực hiện chính sách phát triển kinh tế qua các năm 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 đều có đề cập quá trình thực hiện chính sách phát triển KTTN tại địa phương, có sự đánh giá của các phòng ban có liên quan trong việc thực hiện chính sách, tổ chức sơ kết tổng kết Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ quận.
Qua đánh giá, tổng kết chính sách phát triển KTTN, UBND quận Cẩm Lệ đã nhận thấy những thiếu sót của chính sách phát triển KTTN đặt ra; trên cơ sở những ưu điểm, nhược điểm, UBND quận chỉ đạo các phòng ban theo chức năng, nhiệm vụ tiến hành rà soát, bổ sung, xem xét sửa đổi các cơ chế, chính sách để đảm bảo thực hiện theo mục tiên chính sách đề ra.
Bên cạnh những kết quả đạt được trong việc đánh giá, tổng kết thực hiện chính sách phát triển KTTN thì việc tổng kết ở một số cơ quan chưa được thực hiện, đánh giá vẫn còn mang tính hình thức.
Qua 5 năm (2011-2015) triển khai thực hiện chính sách phát triển KTTN, lợi nhuận bình quân tăng lên qua các năm thể hiện việc các cơ sở đang làm ăn có lãi, khu vực KTTN đang từng bước phát triển trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng và Nhà nước ta, là thành phần không thể thiếu trong quá trình tích lũy của thời kì quá độ.
Qua những phân tích về thực trạng tình hình thực hiện chính sách phát triển KTTN tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ta có thể nhận thấy rằng, khu vực KTTN của quận Cẩm Lệ đang từng bước thể hiện tầm quan trọng của mình trong việc đóng góp vào phát triển kinh tế chung của quận, đồng thời thực hiện tốt công tác an sinh, tạo chuyển biến rõ nét trong đời sống đô thị của người dân trên địa bàn.
- 2.3.2. Hạn chế
Hiện tượng số lượng các doanh nghiệp cũ bị phá sản hoặc chuyển đổi loại hình xuống dưới vẫn còn diễn ra. Điều này nói lên tiềm lực của các cơ sở kinh tế tư nhân vẫn còn thấp trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Sự phát triển các cơ sở kinh tế tư nhân theo địa bàn là không đồng đều chủ yếu tập trung ở các tuyến đường kinh tế trọng yếu, gần khu trung tâm thành phố.
Tính cạnh tranh của các cơ sở KTTN vẫn còn thấp thể hiện ở qui mô vốn, trình độ tay nghề, năng lực quản lí vẫn còn ở mức khiêm tốn.
Phần lớn các cơ sở kinh tế tư nhân hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ nhưng tỉ lệ tài sản cố định trong tổng tài sản chiếm tỉ lệ lớn nên các cơ sở thiếu vốn lưu động cho sản xuất và kinh doanh.
Nhu cầu vốn phục vụ cho sản xuất kinh doanh của các cơ sở KTTN hiện nay là hết sức cấp thiết.
Về vốn sản xuất kinh doanh: khó khăn chính mà đơn vị mình gặp phải trong sản xuất kinh doanh đó là vấn đề huy động vốn cho sản xuất.
Phần lớn các cơ sở kinh tế tư nhân có mặt bằng sản xuất và kinh doanh nhỏ, chưa được tiếp cận với mặt bằng sản xuất của các khu công nghiệp.
Vấn đề mặt bằng sản xuất kinh doanh là điều là chủ hộ kinh doanh phải băn khoăn nhất.
Lao động thu hút vào sản xuất, kinh doanh của khu vực này không đồng đều.
Hoạt động đầu tư trang thiết bị, máy móc của các cơ sở KTTN vẫn chưa nhiều. Hầu hết đang sử dụng công nghệ lạc hậu.
Việc tìm kiếm thị trường xuất khẩu nước ngoài gặp nhiều khó khăn vì không thể cạnh tranh hay đáp ứng các tiêu chuẩn về sản phẩm.
Trình độ tay nghề, năng lực quản lí của chủ cơ sở đang còn thấp, chủ yếu là lao động phổ thông.
Vấn đề thực hiện chính sách hỗ trợ từ phía cơ quản lí nhà nước: các cơ sở KTTN tiếp cận chủ trương, chính sách ưu đãi nào của Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân chưa hoàn chỉnh. Những ưu đãi của Nhà nước đối với khu vực KTTN hiện nay được áp dụng trên địa bàn không tách rời những chính sách ưu đãi thu hút đầu tư nói chung đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh ngoài quốc doanh. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến việc gia tăng số lượng cũng như qui mô của khu vực KTTN. Việc vay vốn Ngân hàng, cũng như các nguồn vốn ưu đãi từ các hội, chính quyền đối với các cơ sở KTTN vẫn còn khó khăn, nhiều thủ tục phức tạp và thời gian chờ rất lâu.
Tình trạng trang thiết bị, máy móc lạc hậu là do một phần từ phía các cơ sở. Phần lớn các cơ sở KTTN là sản xuất nhỏ, vốn kinh doanh không lớn nên các thiết bị sử dụng mang tính chất “vừa túi tiền”, các cơ sở chờ khấu hao hết giá trị mới dám đầu tư mới do nguồn vốn có hạn. Một phần là do chính sách hỗ trợ từ phía cơ quan quản lí ở địa phương chưa thật sự cụ thể.
CHƯƠNG 3
TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
Mục tiêu tổng quát: Xây dựng và hoàn thiện các cơ chế, chính sách, hệ thống pháp luật nhằm đủ hành lang pháp lý nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển, khuyến khích hình thành các tập đoàn kinh tế tư nhân nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng, an ninh trong thời kỳ công nghiệp hóa-hiện đại hóa.
Mục tiêu cụ thể: Phấn đấu đến năm 2020, xây dựng thành phố Đà Nẵng trở thành một trong những đô thị lớn của cả nước, là trung tâm kinh tế xã hội của miền Trung. Đối với quận Cẩm Lệ, sẽ có những định hướng cụ thể một số lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế tư nhân với cơ cấu kinh tế “dịch vụ-công nghiệp-nông nghiệp”, trong đó tổng giá sản xuất tăng 14%-15%, giá trị ngành công nghiệp-xây dựng tăng bình quân từ 13%-14%, giá trị dịch vụ tăng 15%-16%, giá trị ngành nông nghiệp đạt 0.5% trong giá trị sản xuất.
Ngoài ra, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận Cẩm Lệ lần thứ II nhiệm kỳ 2010-2015 đã đưa ra một số quan điểm chỉ đạo về thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân.
Chính quyền địa phương chủ động hỗ trợ doanh nghiệp bằng những cam kết và các hành động tích cực. Hằng năm cần tổ chức các Hội nghị biểu dương các hộ, doanh nghiệp kinh doanh tốt; lãnh đạo Quận cần tổ chức đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp theo từng vấn đề, nhằm kịp thời cùng doanh nghiệp tháo gỡ những khó khăn trong kinh doanh.
Chính quyền địa phương cần thể hiện tính thân thiện với doanh nghiệp. Thái độ thiện chí, cởi mở của lãnh đạo, cũng như cán bộ làm việc trong các cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương đều là những nhân tố quan trọng góp phần làm tăng thiện cảm của nhà đầu tư đối với chính quyền.
Tạo môi trường đầu tư có tính lành mạnh. Môi trường hoạt động lành mạnh là điều kiện cần thiết để sản sinh những doanh nghiệp kinh doanh chân chính và thành đạt. Trong phạm vi quyền hạn cũng như trách nhiệm của mình trong quy trình làm thủ tục phê duyệt dự án thì các cơ quan chức năng của quận Cẩm Lệ cần công khai, minh bạch đầy đủ các quy định các yêu cầu cần thiết để tiến hành làm dự án cho các nhà đầu tư nắm được. Vì khi lập một dự án đầu tư các nhà đầu tư phải tính toán bài toán về chí phí, vốn và lợi nhuận. Một trong những lo ngại của nhà đầu tư hiện nay là không dự tính được khoản đầu tư ban đầu một cách chính xác, do có quá nhiều các khoản chi phí không được công khai, nhiều thủ tục không nằm trong quy trình chính thức. Nhiều doanh nghiệp không tin vào những con số như giá thuê đất, chi phí giải phóng mặt bằng do cơ quan Nhà nước công bố, mà phải tìm thông tin từ các doanh nghiệp đi trước.
Chính quyền quận Cẩm Lệ cần chủ động thay mặt các cơ sở KTTN giải quyết các vướng mắc về văn bản pháp luật. Những vấn đề thuộc thẩm quyền quản lý của Quận, cần tập trung chỉ đạo đội ngũ cán bộ chuyên môn phối hợp với các doanh nghiệp tìm ra giải pháp. Chẳng hạn những vấn đề chưa thực sự rõ ràng về môi trường pháp lý, các văn bản pháp luật còn mập mờ, có thể hiểu theo nhiều khía cạnh khác nhau, chưa thể khắc phục triệt để trong thời gian ngắn. Đối với những vấn đề ngoài sự quản lý của địa phương, lãnh đạo quận và các phòng chức năng chuyên môn cần có đề nghị với các cơ quan cấp trên sớm có phương án giải quyết thấu đáo cho các doanh nghiệp đến đầu tư tại địa phương.
Phát huy hết tiềm lực nội tại của khu vực kinh tế tư nhân bằng các chính sách khuyến khích và hỗ trợ việc đăng kí thành lập doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh của các tổ chức, cá nhân có nhu cầu.
Thực hiện triệt để mô hình một cửa, tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho mọi người có nhu cầu muốn sản xuất và kinh doanh. Có một thực trạng đó là số các hộ cá thể kinh doanh rất nhiều, nhưng số đăng kí lại rất ít, do đó, cần vận động các cơ sở này đi đăng kí kinh doanh để được hưởng các quyền lợi do pháp luật qui định.
Khuyến khích các cơ sở làm ăn có lãi mở rộng qui mô đồng thời có những hướng dẫn kịp thời cho các cơ sở này khi muốn chuyển qua các hình thức tổ chức doanh nghiệp cao hơn, có lợi hơn.
Cần phân bổ các cơ sở kinh tế tư nhân rải đều các phường trên địa bàn quận bằng các chính sách ưu đãi liên quan trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận của các cơ sở này. Nếu các cơ sở đầu tư mới hoặc mở chi nhánh ở những nơi đang có số lượng các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh ít thì sẽ được hưởng trực tiếp các ưu đãi và ưu tiên được đăng kí thành lập trước. Có như vậy các cơ sở sẽ có động lực và đảm bảo được tính lan tỏa đều trong nền kinh tế.
Hiện nay các kênh huy động vốn rất đa dạng, chính quyền quận Cẩm Lệ cần có những hướng dẫn, chỉ dẫn cụ thể, giúp các cơ sở KTTN lựa chọn cho mình một kênh huy động vốn hợp lý với chi phí thấp và sử dụng vốn có hiệu quả.
– Về huy động vốn.
+ Hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi đối với các cơ sở KTTN có thể sử dụng công cụ huy động vốn truyền thống như vay Ngân hàng, vay vốn nội bộ, sử dụng vốn tự có; một số công ty TNHH có quy mô lớn có thể huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu công ty, hoặc phát hành cổ phiếu qua thị trường chứng khoán…
+ Cơ quan quản lý nhà nước cần tạo cơ chế chính sách để các doanh nghiệp tư nhân có thể tiếp cận với các nguồn vốn đầu tư một cách thuận lợi.
Hỗ trợ cho các cơ sở KTTN có thể tiếp cận với các nguồn vốn đầu tư chính thống.
Thành lập tổ thẩm định các dự án khả thi trực thuộc Phòng Tài chính – Kế hoạch quận, có chức năng, nhiệm vụ sàng lọc những dự án khả thi, có lợi cho địa phương nhưng thiếu vốn.
Cần có sự thay đổi trong tư tưởng cũng như cách thức hoạt động của các Ngân hàng kể cả trong và ngoài quốc doanh.
Đổi mới cơ chế cho vay, hướng chủ yếu cho vay trung hạn và dài hạn để đầu tư phát triển gắn với lãi suất thích hợp cho từng loại đối tượng vay vốn. Có chính sách bảo hộ cho doanh nghiệp tư nhân vay vốn của các tổ chức tín dụng nước ngoài theo các dự án về mở rộng sản xuất và đổi mới công nghệ.
Chính quyền công khai kế hoạch quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn, công bố quỹ đất chưa sử dụng để doanh nghiệp có nhu cầu thực hiện đăng ký thuê. Thu hồi những diện tích đất sử dụng sai mục đích hay bỏ hoang để doanh nghiệp có thể thuê làm mặt bằng sản xuất kinh doanh. Tiếp tục giao đất cho các đơn vị khác có đầy đủ năng lực để xây dựng đi vào hoạt động. Giảm các loại thuế, phí trong việc đăng ký mua hoặc chuyển quyền sử dụng đất cho các cơ sở kinh tế tư nhân. Hiện nay quận Cẩm Lệ được thành phố đầu tư mở rộng khu công nghiệp Hòa Cầm, đây là điều kiện rất thuận lợi hỗ trợ về mặt bằng sản xuất cho các doanh nghiệp sản xuất, đặt biệt là các doanh nghiệp ô nhiễm trong khu dân cư cần di dời.
Công nghệ mới và thiết bị đi kèm sẽ giúp cho các cơ sở KTTN có năng suất cao hơn, chất lượng hàng hóa tốt hơn và có thể tung ra thị trường nhiều mẫu mã mới. Quận hỗ trợ đầu tư công nghệ mới nhằm dành thắng lợi trong thương trường cạnh tranh gay gắt. Đầu tư công nghệ mới vào khâu sơ chế, tạo ra sản phẩm hoặc khâu tạo bao bì, đóng gói sản phẩm.
Cung cấp thông tin trợ giúp các cơ sở kinh tế tư nhân trong khâu mua bán công nghệ và trang thiết bị với doanh nghiệp nước ngoài. Về mặt này, cơ quan nhà nước có điều kiện thuận lợi trong quan hệ đối tác với doanh nghiệp nước ngoài, do đó, cơ quan nhà nước dựa vào quan hệ đối tác để trợ giúp việc mua bán công nghệ, máy móc hiện đại tiên tiến.
Khuyến khích đẩy mạnh hoạt động Marketing trong các cơ sở KTTN nhằm thâm nhập thị trường và chiếm lĩnh thị phần. Hiện nay hoạt động kinh doanh của các cơ sở KTTN trên địa bàn Quận tuy có những bước phát triển nhất định song hầu như nhận thức về hệ thống lý thuyết Marketing là rất yếu, vì vậy khi gặp những thay đổi của thị trường hay nhu cầu khách hàng các doanh nghiệp tư nhân thường rất lúng túng.
Tập trung quan tâm tới các hoạt động xúc tiến thương mại. Hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tăng cường quảng cáo trên các phương tiện truyền tin, khuyếch trương, bằng cách quảng cáo trên báo chí, đài phát thanh, truyền hình, sử dụng tờ rơi, quảng cáo trên internet… Thường xuyên tổ chức các hội chợ, triển lãm được tại quận hoặc thành phố và trong cả nước. Đặc biệt coi trọng việc mời các chủ doanh nghiệp, công ty tham dự các cuộc hội thảo, hội nghị, tranh thủ tiếp cận các đối tác, bạn hàng, nắm bắt và tận dụng mọi cơ hội để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, dịch vụ cho khu vực kinh tế tư nhân.
Phòng kinh tế quận phối hợp với Đài phát thanh quận có nhiệm vụ thường xuyên tìm hiểu, cập nhật các thông tin mới về thị trường trong và ngoài nước… để cung cấp kịp thời cho doanh nghiệp.
Thường xuyên có các buổi đối thoại với các doanh nghiệp trên địa bàn, để cung cấp thông tin, nắm bắt kịp thời những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải, từ đó có những giải pháp hỗ trợ tháo gỡ kịp thời.
Cần có chiến lược thu hút lao động, đặc biệt là lao động có trình độ và tay nghề cao thông qua các chính sách đãi ngộ, môi trường làm việc và cơ hội thăng tiến…
Xây dựng các chính sách đào tạo nguồn nhân lực và xử lý các quan hệ lao động trong khu vực kinh tế tư nhân. Hỗ trợ các cơ sở KTTN trong việc tuyển dụng lao động, là cầu nối giữa doanh nghiệp và các nhà trường, trung tâm trong việc đào tạo nguồn nhân lực tại các cơ sở KTTN.
Khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức và cá nhân mở cơ sở dạy nghề ngoài công lập, hỗ trợ các làng nghề, nghệ nhân, thợ cả trong việc đào tạo nghề, truyền nghề.
Phối hợp với các Trường Đại học, Các Trường dạy nghề, các Trung tâm dạy nghề của Nhà nước, mở các khóa học tại địa phương để đào tạo, cập nhật kiến thức cho lao động cũng như cán bộ quản lý của khu vực kinh tế tư nhân, trong đó địa phương hỗ trợ về địa điểm học tập.
Thành lập trung tâm giới thiệu việc làm quận nhằm xây dựng hệ thống thông tin về thị trường lao động, là cầu nối giữa doanh nghiệp và người lao động.
Liên đoàn lao động, Đoàn Thanh niên, phòng Kinh tế, phòng Lao động thương binh xã hội quận phối hợp với doanh nghiệp định kỳ mở các lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật, chuyên môn và quản trị kinh doanh cho người lao động và người sử dụng lao động tại các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn.
KẾT LUẬN
Trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội, hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, Đảng ta đã xác định ”kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế”. Chính vì vậy thực hiện tốt chính sách phát triển kinh tế tư nhân là một hướng đi đúng đắn của Đảng bộ và Chính quyền quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng trong xu thế chung của cả nước và trên thế giới. Trong những năm qua, chính nhờ khu vực kinh tế năng động và cởi mở này, bộ mặt kinh tế xã hội của quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng có nhiều chuyển biến tích cực.
Khu vực KTTN trên địa bàn quận Cẩm Lệ trong những năm trở lại đây đã có sự phát triển mới, toàn diện. Ngoài sự nỗ lực từ phía bản thân các cơ sở thuộc khu vực KTTN trong quá trình sản xuất kinh doanh, cũng như vận động tìm kiếm thị trường còn có những hỗ trợ đắc lực từ phía chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật của Nhà nước , chính sách hỗ trợ về mặt bằng, nguồn vốn, công nghệ.
Các chính sách trên phần lớn đã tạo được tác động rõ rệt, làm thay đổi cơ bản diện mạo đô thị phát triển của thành phố, nâng cao mức sống người dân, góp phần thực hiện tốt công tác an sinh xã hội trên địa bàn.
Bên cạnh những kết quả đáng khích lệ, việc thực thực hiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân trê
n địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng vẫn còn rất nhiều hạn chế, bất cập; nhiều nơi còn thiếu sót, quản lý thực hiện còn thiếu chặt chẽ, đồng bộ, chưa thường xuyên công bố các quy hoạch phát triển vùng, cụm kinh tế theo chủ trương của thành phố và cả nước, gây mù mờ thông tin cho doanh nghiệp. Qua đó, tuy số lượng cơ sở kinh tế tư nhân tăng nhiều nhưng còn mang tính tự phát, chưa thực hiện đúng quy hoạch, ít hoặc không có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, tiềm ẩn nguy cơ thiếu ổn định trong lĩnh vực hoạt động và chưa tạo ra sức bật quan trọng để chuyển dịch nhanh cơ cấu, thúc đẩy toàn nền kinh tế quận phát triển.
Trong thời gian đến, chính quyển quận cùng với các doanh nghiệp, doanh nhân cần chung tay góp sức, cố gắng hơn nữa bằng những chủ trương, chính sách, quyết định mạnh mẽ hơn để KTTN phát triển xứng với tiềm năng của nó, góp phần đưa kinh tế quận Cẩm Lệ lớn mạnh, đúng tầm của một đô thị trung tâm kinh tế văn hóa của thành phố và cả khu vực miền Trung – Tây nguyên.
Mặc dù với sự nỗ lực, cố gắng nghiên cứu song không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy tác giả mong được sự góp ý quý báu của Quý thầy cô, giáo và Hội đồng khoa học của Học viện Khoa học xã hội, để nghiên cứu của tác giả ngày càng hoàn thiện hơn./.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\LUAN VAN VIEN HAN LAM\VIEN HAN LAM DOT 5\CHINH SACH CONG\TRAN THI THU TRANG\SAU BAO VE
