Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam
Đầu tư xây dựng là một lĩnh vực quan trọng và giữ vai trò nền tảng trong sự phát triển kinh tế – xã hội. Trong suốt quá trình thực hiện dự án đầu tư xây dựng, quản lý dự án là công việc quan trọng mang tính then chốt, quyết định đến sự thành công hay thất bại của dự án. Nhất là đối với những dự án đầu tư có nguồn vốn từ ngân sách nhà nước thì việc quản lý dự án chặt chẽ và khoa học sẽ hạn chế tối đa tình trạng thất thoát ngân sách nhà nước.
Trong những năm qua, Tỉnh Quảng Nam và thành phố Hội An đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, chương trình, kế hoạch thực hiện các dự án đầu tư xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện góp phần hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị và xây dựng Nông thôn mới đối với các xã thuộc địa bàn của thành phố, tạo cơ sở cho sự phát triển kinh tế – xã hội hài hòa giữa khu vực đô thị và nông thôn. Thành phố Hội An là nơi hội tụ hai di sản thế giới, là địa phương có vị trí địa chiến lược trong giao thương trước đây và du lịch hiện nay, là đầu tàu trong phát triển kinh tế du lịch của Tỉnh và các dự án du lịch ven biển phía Đông của Tỉnh kéo dài tới huyện Núi Thành…, chính vì vậy việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn thành phố càng trở nên cấp thiết hơn.
Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới cơ chế quản lý, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại các Ban quản lý dự án và Quỹ đất đã có những đổi mới đi đúng hướng theo chủ trương của Đảng, góp phần phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Tuy nhiên công tác quản lý các dự án đầu tư xây dựng của Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố vẫn còn một số hạn chế bất cập trong quản lý dẫn đến thiếu sót và sai phạm. Bản thân học viên đang công tác tại UBND thành phố Hội An sau khi tiếp thu được các kiến thức từ khóa học tôi nhận thấy lựa chọn thực hiện đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam” cho luận văn của mình là cần thiết.
Đánh giá tình hình quản lý dự án-quỹ đất (QLDA-QĐ) đầu tư xây dựng công trình (ĐTXDCT) của Ban quản lý dự án và quỹ đất (BQLDA-QĐ) thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm tăng cường năng lực quản lý dự án đầu tư và xây dựng các công trình.
Để đạt được mục tiêu chung, đề tài tập trung giải quyết một số mục tiêu cụ thể sau:
- Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng.
- Đánh giá thực trạng hoạt động quản lý đầu tư dự án xây dựng công trình của Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng, tăng cường năng lực quản lý dự án, áp dụng các kỹ thuật, công nghệ và một số công cụ phần mềm trong quá trình quản lý các dự án.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
– Hoạt động quản lý của Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An.
– Địa điểm nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu tại Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An.
– Thời gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình của Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An từ năm 2016 đến 2020.
– Phương pháp luận: Việc nghiên cứu đề tài dựa trên phương pháp duy luận biện chứng, trên cơ sở quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, dựa trên các lý thuyết kinh tế- tài chính cũng như kế thừa kết quả của các nghiên cứu trước đây.
Trong quá trình thực hiện đề tài, nhiều phương pháp chuyên ngành đã được sử dụng như:
– Luận văn sử dụng lý luận kết hợp các phương pháp tổng hợp và phân tích thống kê số liệu thứ cấp theo thời gian, đồng thời kết hợp các báo cáo đánh giá thực hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân về thực hiện đầu tư tại địa phương để nghiên cứu, giải quyết vấn đề đặt ra của đề tài.
– Phương pháp điều tra, thu thập sơ cấp từ các đơn vị cơ sở, sử dụng các phương pháp kiểm định, thống kê và phân tích số liệu đa biến nhằm xác định những nhân tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng tổ chức quản lý về vốn đầu tư XDCT.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án.
- Chương 2: Thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban quản lý dự án và quỹ đất thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.
- Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại BQL dự án và quỹ đất thành phố Hội An.
6. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG
1.1. TỔNG QUAN VỀ Quản lý dự án đầu tư xây dựng
Dự án xây dựng là một loại dự án phổ biến nhất trong các loại dự án. Một dự án xây dựng chính là một dự án đầu tư tài sản cố định, trong đó bao gồm dự án đầu tư xây dựng cơ bản (dự án xây dựng mở rộng khả năng sản xuất như xây mới, xây dựng mở rộng,…), và dự án cải tạo kỹ thuật (là loại dự án coi việc tiết kiệm, tăng cường chủng loại sản phẩm, nâng cao chất lượng và an toàn lao động là mục đích chính). Dự án xây dựng là một loại công việc mang tính chất một lần, cần có một lượng đầu tư nhất định, trải qua một loạt các trình tự như ra quyết định và thực thi (thiết kế, thi công,…).
1.1.2. Các hình thức quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng
1.1.2.1. Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành, khu vực
1.1.2.2. Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng một dự án
1.1.2.3. Thuê Tư vấn quản lý dự án đầu tư xây dựng
1.1.2.4. Chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án
1.1.3. Các chủ thể tham gia quản lý dự án đầu tư xây dựng
Hình 1.2. Các chủ thể tham gia quản lý dự án đầu tư xây dựng.
1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG
1.2.1. Giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng
1.2.2. Giai đoạn thực hiện dự án đầu tư xây dựng
1.2.3. Quản lý giai đoạn kết thúc dự án đầu tư xây dựng
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng
1.3.1. Những nhân tố thuộc về môi trường bên ngoài
1.3.1.1. Điều kiện kinh tế – xã hội
1.3.1.2. Chính sách quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng công trình
1.3.1.3. Ý thức chấp hành của các đơn vị sử dụng ngân sách đầu tư xây dựng
1.3.2. Những nhân tố thuộc về môi trường bên trong
1.3.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý
1.3.2.2. Chế độ chính sách do địa phương ban hành
1.3.2.3. Năng lực và phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ quản lý Nhà nước đối với hoạt động đầu tư xây dựng
1.3.2.4. Trang thiết bị cơ sở vật chất – kỹ thuật
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI
BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN VÀ QUỸ ĐẤT TP HỘI AN, QUẢNG NAM
2.1. Giới thiệu về Ban quản lý dự án VÀ QUỸ ĐẤT THÀNH PHỐ
2.1.1. Quá trình hình thành BQLDA-QĐ
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của BQLDA-QĐ
2.1.4. Tình hình quản lý dự án đầu tư xây dựng của BQLDA-QĐ thành phố Hội An trong 05 năm qua (2016 – 2020)
Bảng 2.1. Kết quả các dự án đầu tư xây dựng của BQLDA-QĐ
ĐVT: Công trình
| Năm | Số lượng dự án( 2016-2020) | Dự án mới | ||
| Công trình hoàn thành | Công trình chuyển tiếp | Công trình mới | ||
| 2016 | 82 | 46 | 26 | 1 |
| 2017 | 34 | 21 | 23 | 9 |
| 2018 | 44 | 14 | 28 | 1 |
| 2019 | 17 | 32 | 36 | 1 |
| 2020 | 89 | 23 | 11 | 16 |
| Tổng cộng | 268 | 136 | 124 | 28 |
“Nguồn: BQLDA-QĐ thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam”
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI BQLDA-QĐ THÀNH PHỐ HỘI AN
2.2.1. Quản lý gia đoạn chuẩn bị đầu tư xây dựng
2.2.1.1. Tiến độ trong khâu chuẩn bị đầu tư xây dựng
Trong công tác chuẩn bị đầu tư xây dựng vẫn còn nhiều bất cập dẫn đến chưa đáp ứng được tiến độ yêu cầu của dự án, công tác chuẩn bị đầu tư thường chậm hoặc bị kéo dài điều đó thể hiện ở chỗ thời gian đề xuất phương án đầu tư đến khi quyết định phê duyệt dự án đầu tư thường kéo dài so với kế hoạch đầu tư đề ra từ 03 – 09 tháng.
Các nhân tố chính làm chậm tiến độ trong công tác chuẩn bị đầu tư:
– Công tác xây dựng kế hoạch vốn đầu tư: Đây là công tác có vai trò quan trọng trong việc xác định chủ trương, định hướng và quy trình xây dựng thực hiện kế hoạch vốn liên quan đến nhiều lĩnh vực kinh tế xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tăng trưởng kinh tế, hoạch định ra kế hoạch đầu tư trung hạn và ngắn hạn.
– Công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, việc chồng chéo các quy hoạch vẫn xảy ra, các quy hoạch ngành và quy hoạch tổng thể chưa có sự gắn kết.
– Nhiều dự án có quyết định đầu tư sử dụng từ nhiều nguồn vốn đã gây không ít khó khăn phức tạp cho công tác quản lý nguồn và bố trí vốn.
Chất lượng công tác thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư còn có những hạn chế như chưa tính toán đầy đủ các yếu tố tác động đến dự án (quy mô đầu tư, tiến độ thực hiện) dẫn đến quá trình thực hiện hầu hết các dự án phải điều chỉnh nhiều lần. Nguyên nhân chủ yếu do đơn vị tư vấn quá tải và đồng thời ký được nhiều hợp đồng với các loại dự án khác nhau cùng lúc, mặt khác năng lực còn hạn chế.
2.2.1.2. Công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu
– Quy trình tổ chức đấu thầu, BQLDA-QĐ đều tiến hành theo đúng nội dung của quyết định đầu tư dự án. Nếu có phát sinh hay tình huống xảy ra trong quá trình đấu thầu thì các đơn vị đều có văn bản báo cáo Chủ đầu tư để xin ý kiến chỉ đạo.
– Khi Nhà nước có thay đổi về Nghị định hướng dẫn Luật đấu thầu thì BQLDA-QĐ, các nhà chủ đầu tư, UBND các cấp cử các bộ đi tham gia các lớp tập huấn về hướng dẫn mới do tỉnh tổ chức để có thể nắm vững quy chế của nhà nước về đấu thầu, lựa chọn nhà thầu phù hợp với các quy định của nhà nước.
– Quá trình thực hiện, năng lực cán bộ của BQLDA-QĐ, các Chủ đầu tư ngày càng được nâng cao, vận dụng một cách linh hoạt để xử lý tình huống trong công tác đấu thầu, đảm bảo được tính đúng đắn, minh bạch cho dự án, tránh được hiện tượng tiêu cực.
– Mặc dù đã thực hiện tốt trong công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu, nhưng một số dự án công tác đấu thầu còn kéo dài so với kế hoạch.
Một số đơn vị tư vấn đã khảo sát chủ quan, không đúng quy trình kỹ thuật, chẳng hạn như vì lợi nhuận nhiều đơn vị khảo sát đã bỏ qua một số mũi khoan theo quy định, dùng phương pháp nội suy để có các số liệu về địa chất,.. từ đó dẫn đến số liệu khảo sát không chính xác, không đúng với thực tế.
Có thể thấy rằng các dự án chậm tiến độ là do nhiều nguyên nhân. Về công tác quản lý dự án của BQLDA-QĐ thì lí do chính xuất phát từ việc một số dự án Ban chưa lựa chọn được tư vấn phù hợp, năng lực của các đơn vị tư vấn còn hạn chế hoặc trong quá trình quản lý các cán bộ giám sát tại Ban chưa thật sự cố gắng đôn đốc các đơn vị tư vấn hoàn thành công việc theo thời gian quy định.
2.2.1.3. Công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.
Công tác đền bù GPMB công trình, từ khâu xác định mốc giới tại thực địa, kiểm kê, áp giá đền bù, thỏa thuận với các hộ dân, xác nhận của các địa phương, lập trình duyệt phương án đền bù, thẩm tra phê duyệt của địa phương, trả tiền đền bù là một chuỗi công việc phức tạp, đi lại nhiều lần, chiếm rất nhiều thời gian, kéo dài quá trình thực hiện dự án, đây là một trong những nguyên nhân chính làm chậm tiến độ công trình.
Các nhân tố chính làm ảnh hưởng tiến độ thực hiện công tác GPMB Khó khăn vướng mắc trong công tác GPMB chủ yếu ở các dự án xây dựng lớn, các dự án xây dựng các tuyến đường thuộc dự án trọng điểm, do đây là những công trình lớn có phạm vi thu hồi đất rộng ảnh hưởng đến đất phi nông nghiệp, đất các tổ chức và trước đây công tác quản lý đất đai chưa chặt chẽ dẫn đến có hiện tượng sai giữa diện tích thực và diện tích đất trên giấy chứng nhận sở hữu nhà đất, giá nhà đất có nhiều biến động.
2.2.1.4. Khảo sát xây dựng, thiết kế công trình
Một trong những lĩnh vực quan trọng đầu tiên là công tác tư vấn khảo sát thiết kế bao gồm các khâu: Lập quy hoạch, khảo sát, lập dự án đầu tư, lập thiết kế – tổng dự toán, thẩm định thiết kế – tổng dự toán,… công tác này càng chính xác thì càng góp phần đáng kể quyết định tính hiệu quả của dự án.
Thực tế qua các năm 2016 – 2020 thì chất lượng của công tác khảo sát thiết kế đã từng bước được nâng cao, tuy nhiên vẫn còn chưa đáp ứng được yêu cầu thể hiện ở chỗ:
Nhiều công trình khảo sát chưa kỹ dẫn đến công trình đi vào thi công phải dừng lại để xử lý kỹ thuật thay đổi thiết kế gây lãng phí kéo dài thời gian và tăng chi phí. Việc thực hiện đầu tư tại Quảng Nam nói chung và TP Hội An nói riêng trong những năm vừa qua đã thể hiện sự lãng phí do đơn vị thiết kế khối lượng thi công vượt quá mức chcần thiết, thiết kế không đảm bảo chất lượng,… nên quá trình thi công phải chỉnh sửa nhiều lần.
Như vậy, có thể chỉ là một sơ suất rất nhỏ trong thiết kế của đơn vị tư vấn nhưng hậu quả thì lại không hề nhỏ bởi qua sự việc này đã làm mất lòng tin của người dân, làm giảm uy tín, làm chậm tiến độ thi công công trình, thiệt hại đối với các nhà thầu. Đồng thời cho thấy công tác duyệt thiết kế kỹ thuật không chuẩn đã gây lãng phí NSNN.
2.2.2. Quản lý giai đoạn thực hiện đầu tư xây dựng
2.2.2.1. Tiến độ thi công các công trình xây dựng
Công tác thi công là một khâu quan trọng nhất, phức tạp nhất, nó ảnh hưởng trực tiếp đến việc phát huy hiệu quả của vốn đầu tư. Tuy nhiên trong những năm qua tại thành phố Hội An vẫn còn nhiều dự án kéo dài so với tiến độ được duyệt, nhất là các dự án lớn, các tuyến đường giao thông. Nguyên nhân chính vẫn do bố trí vốn dàn trải và vướng trong công tác GPMB, điều chỉnh dự án nhiều lần. Điều này ảnh hưởng tới hiệu quả vốn đầu tư; ảnh hưởng đến chất lượng và tuổi thọ của công trình…
Các nhân tố chính làm chậm tiến độ thi công:
– Các dự án hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư, các dự án xây dựng tuyến đường mới thường chậm do khâu GPMB chưa xong dẫn đến chậm bàn giao mặt bằng thi công.
– Nhà thầu thi công chưa đủ mạnh về nhân lực, năng lực,biện pháp tổ chức thi công chưa khoa học và hạn chế về vốn, thi công cầm chừng trông chờ vào vốn cấp theo kế hoạch hàng năm của Nhà nước.
– Nhiều dự án do Tư vấn lập thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán chưa chính xác, các cơ quan có thẩm quyền thẩm tra, thẩm định còn thiếu trách nhiệm thẩm định sơ sài dẫn đến trong quá trình thi công nhà thầu, tư vấn giám sát và BQL phát hiện cần phải thay đổi thiết kế cho phù hợp và nâng cao hiệu quả sử dụng của dự án.
2.2.2.2. Chất lượng trong công tác thi công
Công tác thi công của các đơn vị thi công xây lắp nhìn chung đạt chất lượng song vẫn còn một số đơn vị xây lắp thi công chậm và chất lượng kém, do khi tính toán bỏ thầu nên khi bắt tay vào thi công gặp khó khăn trong việc huy động nhân lực và phương tiện thi công.
Nhà thầu ký nhiều hợp đồng thi công cùng thời điểm dẫn đến lực lượng thi công lành nghề của nhà thầu bị dàn trải, thiếu cán bộ chủ chốt và công nhân lành nghề, điều này làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
Công tác giám sát thi công quyết định đến chất lượng công trình, đảm bảo công tác thi công đúng tiến độ và các mặt yêu cầu khác trong quá trình thi công như đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường, công tác giám sát thi công thường xuyên tại hiện trường giúp cho đơn vị thi công xử lý các tình huống tại hiện trường được nhanh chóng, đảm bảo cho thi công được thuận lợi.
Quản lý chất lượng thi công XDCT đã thực hiện tốt các công việc sau:
– Tổ chức quản lý chất lượng thi công XDCT.
– Chủ đầu tư yêu cầu Nhà thầu thi công xây dựng phải thực hiện QLCL thi công XDCT.
– Các chủ đầu tư đã thực hiện giám sát chất lượng thi công XDCT
– Chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu thiết kế XDCT thực hiện giám sát tác giả trong quá trình thi công.
Để thực hiện các nhiệm vụ trên đòi hỏi Chủ đầu tư, BQLDA phải có năng lực để thực hiện tuy nhiên vẫn còn những tồn tại sau:
– Chủ đầu tư khoán trắng công việc cho đơn vị tư vấn hoặc đơn vị thi công.
– Còn chưa nắm chắc các quy định về quản lý dự án, lúng túng trong tổ chức thực hiện, từ lập dự án, trình duyệt, thẩm định, tổ chức đấu thầu, giám sát thi công xây lắp và nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng.
– Công tác giám sát thi công, nghiệm thu từng phần và nghiệm thu toàn bộ do không có cán bộ thường xuyên bám sát tại hiện trường nên chủ yếu dựa vào báo cáo của nhà thầu.
2.2.3. Quản lý giai đoạn kết thúc đầu tư xây dựng
Nhìn chung công tác nghiệm thu kỹ thuật công trình được BQLDA tổ chức nghiệm thu theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước tại Nghị định 46/2015/NĐ-CP về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng. Tuy nhiên vẫn còn một số dự án thi công công tác nghiệm thu còn chậm dẫn đến quyết toán chậm và bố trí kế hoạch vốn thiếu cho dự án phải kéo dài sang năm kế hoạch của năm sau.
2.2.3.2. Công tác thanh quyết toán, giải ngân
Nhìn chung trong những năm qua, công tác thanh quyết toán cho hầu hết các công trình hoàn thành đã phê duyệt quyết toán trên địa bàn thành phố được đảm bảo. Tuy nhiên, vẫn còn một số công trình chậm quyết toán, một số công trình bàn giao đưa vào sử dụng nhưng công tác quyết toán còn chậm, một số công trình thiếu nguồn vốn đối ứng nên vẫn còn tồn đọng việc thanh toán cho các dự án hoàn thành. Trong thời gian tới, thành phố cần tiếp tục chú trọng hơn nữa việc đào tạo nghiệp vụ quản lý vốn đầu tư xây dựng cho cán bộ làm công tác quyết toán vốn đầu tư hoàn thành.
2.3. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CỦA BQLDA-QĐ THÀNH PHỐ HỘI AN
Trong công tác chuẩn bị đầu tư, BQLDA-QĐ đã từng bước nắm bắt được định hướng kế hoạch dài hạn của UBND thành phố để đề xuất kế hoạch chuẩn bị dự án, chủ động liên hệ, phối hợp với địa phương và các cơ quan, đơn vị có liên quan.
Trong công tác quản lý thi công, giám sát, quản lý dự án, BQLDA-QĐ đã kịp thời hướng dẫn, kiểm tra đôn đốc và chỉ đạo công tác thực hiện thi công thường xuyên, đảm bảo mục tiêu, chất lượng kỹ thuật.
Trong quá trình thực hiện quản lý các dự án, trình độ năng lực của các cán bộ công nhân viên chức trong Ban đã và đang dần được nâng cao đáng kể cả về lý thuyết lẫn thực tiễn.
Mặc dù vẫn còn nhiều thiếu xót, tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay, những kết quả đạt được của BQLDA-QĐ đã cho thấy nỗ lực làm việc của các cán bộ, nhân viên của Ban.
2.3.2.1. Về năng lực, số lượng nhân lực của BQLDA-QĐ
Trình độ, năng lực còn hạn chế dẫn đến không thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục cách tiến hành công việc của chủ dự án.
2.3.2.2. Về tư vấn, thiết kế, lập dự toán và duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán
Tư vấn thiết kế không tốt dẫn đến sửa đổi bổ sung nhiều trong quá trình thực hiện dự án.
Về cơ bản, công tác khảo sát thiết kế, tổng dự toán được thực hiện gần như song song với công tác chuẩn bị mặt bằng xây dựng.
Đối với dự án chỉ có một công trình thì dự toán xây dựng công trình đồng thời là tổng dự toán. Bên cạnh đó, tổng dự toán này sẽ làm cơ sở để BQLDA-QĐ tiến hành lựa chọn nhà thầu.
Trong thời gian thực hiện công tác này, BQLDA-QĐ luôn luôn phải đối mặt với việc chậm trễ trong tiến độ thi công công trình. Nếu thực hiện các công việc trong công tác này không tốt sẽ gây ra việc làm tăng thời gian thi công ảnh hưởng đến tiến độ thi công.
2.3.2.3. Những yếu kém trong công tác đấu thầu xây dựng
Về lý thuyết đấu thầu là một sự cạnh tranh lành mạnh trong kinh doanh, hiệu quả của công tác đấu thầu chính là việc sử dụng hiệu quả nguồn NSNN; việc sử dụng các nguồn tiền của Nhà nước có thể mang lại hiệu quả KT-XH tối ưu. Tuy nhiên trên thực tế, việc tuân thủ luật pháp còn mang tính hình thức, chưa đạt kết quả như mong muốn và còn có những vấn đề phải quan tâm.
Thời gian qua, việc quản lý công tác đấu thầu bộc lộ nhiều kẽ hở, doanh nghiệp dễ dàng áp dụng các phương thức gian lận, tiêu cực vì chỉ có doanh nghiệp tham gia đấu thầu và các đơn vị tổ chức thầu mới biết cụ thể nội dung các hồ sơ thầu.
2.3.2.4. Về công tác giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn
Trong công tác giải phóng mặt bằng, thường xuyên có sự chậm trễ trong công tác này do đây là một công tác vô cùng phức tạp liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành và liên quan trực tiếp đến lợi ích trực tiếp của người dân.
Giá đền bù áp dụng theo quy định thường ban hành không theo kịp giá thị trường. Công tác đấu thầu thường tiến hành sau khi thiết kế và dự toán được duyệt, trong khi mặt bằng thi công chưa được giải phóng.
2.3.2.5. Công tác quản lý chất lượng công trình còn nhiều hạn chế
Bên cạnh những công trình đạt chất lượng, cũng còn không ít các công trình có chất lượng kém, không đáp ứng yêu cầu sử dụng, công trình nứt, vỡ, lún sụt, thấm dột, bong bộp khi đưa vào sử dụng thời gian ngắn đã hư hỏng gây tốn kém, phải sửa chữa; nhiều công trình không tiến hành bảo trì hoặc bảo trì không đúng định kỳ làm giảm tuổi thọ công trình, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đầu tư.
Theo quy định quản lý đầu tư xây dựng hiện hành thì vấn đề quyết toán các dự án, công trình xây dựng hoàn thành đang thiếu các chế tài đủ mạnh để thực hiện dẫn đến gặp nhiều khó khăn. Việc xử lý các đơn vị vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính (báo cáo quyết toán chậm, sai, lệch giá trị) hiện nay chưa nghiêm, gây tư tưởng xem nhẹ luật pháp của người chấp hành luật. Điều này thường do chế độ chính sách, giá cả biến động nhiều, trong khi các thông tư hướng dẫn ban hành chậm nên khó khăn chủ yếu các Nhà thầu chờ đợi ban hành các chế độ chính sách và xử lý bù trượt giá để điều chỉnh dự toán công trình, gói thầu theo quy định các công trình đã phê duyệt quyết toán thì không được điều chỉnh dự toán và giá gói thầu, dẫn đến chậm tiến độ.
– Việc chưa thực hiện nghiêm túc theo nội dung quy định về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của BQLDA-QĐ trong quyết định đầu tư và lựa chọn đơn vị tư vấn thiết kế, giám sát.
– Năng lực của BQLDA-QĐ còn có những hạn chế nhất định về nhân lực nên thường phó mặc cho đơn vị tư vấn thực hiện các khâu của giai đoạn đầu tư xây dựng.
– BQLDA-QĐ, đơn vị tư vấn và nhà thầu thực hiện chưa thực sự quyết liệt.
– Năng lực của nhà thầu tư vấn thiết kế và nhà thầu xây lắp có lúc chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra, thậm chí thiếu trách nhiệm.
– Công tác kiểm tra giám sát của các cơ quan chức năng chưa đảm bảo, chưa kịp thời chấn chỉnh những vi phạm ngay từ đầu.
– Công tác đôn đốc, chỉ đạo của các cấp, các ngành chưa mạnh.
2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan
– Quy định về quản lý đầu tư và xây dựng của nhà nước thay đổi thường xuyên, tính ổn định trong thời gian dài còn hạn chế và thiếu đồng bộ.
– Ảnh hưởng của thị trường như: Khan hiếm nguyên vật liệu và nhân công; giá cả nguyên vật liệu thay đổi liên tục và phức tạp, mất nhiều thời gian để điều chỉnh giá, tổng mức đầu tư…
– Công tác chuẩn bị dự án và phê duyệt hồ sơ để triển khai mất nhiều thời gian.
CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN
ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CỦA BQLDA-QĐ, THÀNH PHỐ HỘI AN
3.1. CƠ SỞ TIỀN ĐỀ CHO VIỆC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TẠI BQLDA-qđ thành phố hội an
3.2. giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại BQL Dự án VÀ QUỸ ĐẤT THÀNH PHỐ HỘI AN
3.2.1. Hoàn thiện quản lý dự án trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư
3.2.1.1. Lựa chọn và nâng cao năng lực của các đơn vị Tư vấn
* Sự cần thiết thực hiện giải pháp:
Giải pháp là cần rà soát lại, sắp xếp lực lượng của các đơn vị Tư vấn đảm bảo hoàn thành dự án đảm bảo chất lượng, vì vậy Chủ đầu tư, BQLDA-QĐ phải có quyết định đúng đắn trong việc lựa chọn Nhà tư vấn thiết kế đủ năng lực để giao dự án, nhà tư vấn thực hiện đúng tiến độ, sản phẩm đạt chất lượng.
*Nội dung giải pháp và tổ chức thực hiện:
Các đơn vị tư vấn phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa chất lượng của công tác tư vấn. Tăng cường công tác đào tạo và đào tạo lại, nâng cao năng lực cho các cán bộ thiết kế, chủ trì, chủ nhiệm dự án đảm bảo đáp ứng các mục tiêu làm chủ công tác tư vấn xây dựng các công trình. Phải thực hiện các công việc tư vấn một cách đúng đắn, khoa học. Khắc phục tình trạng chủ đầu tư ép tư vấn phải làm theo ý mình, trái với nghiệp vụ chuyên môn.
Đối với các chủ đầu tư phải tạo điều kiện cho nhà tư vấn có đủ thời gian cần thiết để các nhà tư vấn thu thập, nghiên cứu, khảo nghiệm các số liệu liên quan đến dự án. Tuy nhiên, cũng có thể căn cứ vào trình độ, khả năng thực tế, sản phẩm đã được xã hội thừa nhận để chọn thầu tư vấn nhưng cũng chỉ áp dụng đối với những công trình mà đơn vị đó đã thực hiện tương tự.
3.2.1.2. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định dự án đầu tư xây dựng
* Sự cần thiết thực hiện giải pháp:
Thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư, báo cáo kinh tế kỹ thuật công trình là công việc hết sức quan trọng, là khâu quyết định cho sự thành bại của đầu tư một dự án. Hoạt động đầu tư phát triển có thể phải chịu nhiều rủi ro nên trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư việc nghiên cứu khảo sát, thiết kế và dự toán đòi hỏi thật kỹ lưỡng, chính xác, trên tất cả các phương diện nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả vốn đầu tư.
* Nội dung giải pháp và tổ chức thực hiện:
– Về tài chính: Khả năng nguồn vốn hỗ trợ của trung ương, tỉnh cũng như vốn của Chủ đầu tư bố trí cho công trình.
– Về hiệu quả kinh tế xã hội cần kiểm tra: Về công nghệ, tác động môi trường và kế hoạch tiến độ thực hiện dự án đều là những vấn đề quan trọng mà Chủ đầu tư dự án khi lập chưa lường trước được.
– Về phương pháp và thời gian thẩm định: Tuỳ theo dự án mà cơ quan chủ trì thẩm định phân công cán bộ có chuyên môn trong lĩnh vực đó đảm nhiệm. Trường hợp cần thì tham khảo ý kiến một số sở, ngành của tỉnh. Cần khắc phục tư tưởng nể nang, dễ dãi, đơn giản trong việc thẩm định dự án.
3.2.2. Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng trong giai đoạn thực hiện đầu tư
3.2.2.1. Giải pháp trong công tác lựa chọn nhà thầu
* Sự cần thiết thực hiện giải pháp:
Lựa chọn Nhà thầu theo Luật đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng được các yêu cầu của bên mời thầu trên cơ sở cạnh tranh giữa các nhà thầu. Lựa chọn nhà thầu bằng hình thức đấu thầu sẽ giúp Chủ đầu tư, BQLDA-QĐ chọn được nhà thầu có năng lực, có kinh nghiệm và với một giá thành cạnh tranh.
* Nội dung giải pháp và tổ chức thực hiện:
– Giải pháp quản lý công tác đấu thầu
+ Xây dựng quy trình lựa chọn nhà thầu
+ Đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đấu thầu
+ Quy định rõ điều kiện áp dụng từng loại hợp đồng, khuyến khích áp dụng loại hợp đồng trọn gói.
+ Nâng cao trách nhiệm của nhà thầu trong việc thực hiện hợp đồng.
+ Đổi mới thủ tục xét thầu
+ Sớm ban hành các quy định, chế tài về chống phá giá trong đấu thầu.
+ Cần quy định cụ thể việc cần thiết phải tổ chức đấu thầu lựa chọn tư vấn giám sát đảm bảo chất lượng công tác giám sát, quản lý hiện trường.
+ Mở rộng hơn nữa các hình thức đấu thầu để có thể lựa chọn được nhà thầu tốt nhất thực hiện dự án
+ Việc phân chia dự án thành các gói thầu phải được xác định khi thiết kế được phê duyệt
– Giải pháp triển khai đấu thầu điện tử
Việc áp dụng đấu thầu điện tử đang được cho là giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn tiêu cực.
Hiện nay trên thế giới, đấu thầu qua mạng đã trở thành xu thế tất yếu của rất nhiều quốc gia.
Quan trọng hơn, đấu thầu qua mạng làm tăng cường tính công khai minh bạch thông tin trong hoạt động đấu thầu, thể hiện quyết tâm phòng chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước.
Việc thực hiện đấu thầu điện tử mang lại nhiều thuận lợi cho cả bên mời thầu và nhà thầu. Ngoài tiết kiệm thời gian, chi phí, giảm bớt nhân lực phát hành hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, đấu thầu qua mạng còn có nhiều ưu điểm như có tính chất bảo mật cao, nhà thầu không tiếp xúc trực tiếp với chủ đầu tư, bên mời thầu đăng tải thông tin trực tuyến, dễ giám sát, giảm tiêu cực trong đấu thầu.
Cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến về đấu thầu qua mạng đến cả phía nhà thầu, để nhà thầu hiểu được lợi ích, nắm được cách thức tham gia đấu thầu và tích cực tham gia. Nâng cao nhận thức của các chủ đầu tư, ban quản lý dự án và quỹ đất về bản chất, vai trò và hình thức hoạt động của đấu thầu điện tử.
Ngoài ra cần có những chính sách đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực hợp lý, nhất là nguồn nhân lực trực tiếp tham gia vào hoạt động đấu thầu điện tử.
3.2.2.2. Giải pháp trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng
* Sự cần thiết thực hiện giải pháp
Công tác đền bù giải phóng mặt bằng cho các công trình xây dựng là khâu quan trọng, ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thực hiện và chi phí xây dựng các công trình. Công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân vì lợi ích chung để sẵn sàng cùng Nhà nước thực hiện dự án.
* Nội dung giải pháp và tổ chức thực hiện:
– Ủy ban nhân dân Tinh và thành phố cần quan tâm tập trung nguồn vốn tránh dàn trải để thực hiện tốt công tác GPMB.
– Ủy ban nhân dân Tỉnh và thành phố cần có những quy định cụ thể về trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác đền bù GPMB.
– Nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng lực và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, gắn khen thưởng với xử lý kỷ luật đối với cán bộ làm công tác đền bù giải phóng mặt bằng.
– Đầu tư xây dựng hạ tầng các khu tái định cư, đất giãn dân, giải quyết triệt để những tồn tại trong cấp đất tái định cư cho nhân dân.
– Phối kết hợp với chính quyền địa phương các xã, phường và các ngành có liên quan
– Sau khi công tác khảo sát lập hồ sơ đền bù GPMB được lập, BQLDA-QĐ phải lập tiến độ chi tiết về công tác GPMB và quản lý tiến độ thực tế.
– Ngoài ra cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, những người thu hồi đất để phục vụ xây dựng công trình.
3.2.3. Hoàn thiện quản lý dự án trong giai đoạn kết thúc đầu tư
3.2.3.1. Giải pháp trong công tác nghiệm thu và lập hồ sơ hoàn công
* Sự cần thiết thực hiện giải pháp:
Tất cả các công trình, hạng mục công trình xây dựng sau khi hoàn thành đều được tổ chức nghiệm thu và lập biên bản nghiệm thu tại hiện trường và có sự chấp thuận của bộ phận Giám sát công trình của Chủ đầu tư.
Trước khi tổ chức nghiệm thu hoàn thành bộ phận công trình, hoàn thành Giai đoạn xây dựng phải lập hồ sơ hoàn công được xác nhận của bộ phận Giám sát của chủ đầu tư, hồ sơ hoàn công công trình thực hiện theo Nghị định số 46/2015/NĐ-CP và đều được thể hiện chi tiết cụ thể trong hồ sơ hoàn công theo quy định.
* Nội dung giải pháp và tổ chức thực hiện
– Các nhà thầu xây lắp cần phải nghiêm túc tổ chức nghiệm thu nội bộ trước khi nghiệm thu với BQLDA-QĐ và Tư vấn Giám sát kỹ thuật thi công.
– Khi khối lượng xây lắp hạng mục công trình đã hoàn thành, BQLDA-QĐ đôn đốc đơn vị thi công xây lắp phải hoàn chỉnh nhật ký thi công, bản vẽ hoàn công, các biên bản thí nghiệm…để tiến hành nghiệm thu ngay cho nhà thầu, tránh tình trạng đến cuối công trình mới hoàn tất hồ sơ.
– Tổ chức nghiệm thu từng hạng mục xây dựng, từng giai đoạn thi công và nghiệm thu công trình hoàn thành nghiệm thu đưa vào sử dụng phải theo đúng quy định tại Nghị định số 46/2015/NĐ-CP ngày 12/05/2015 của Chính phủ về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng.
3.2.3.2. Giải pháp trong công tác thanh quyết toán
* Sự cần thiết thực hiện giải pháp
Đây là khâu cuối cùng rất quan trọng của quá trình đầu tư xây dựng. Thông qua quyết toán nhằm đánh giá kết quả đầu tư, xác định năng lực sản xuất hiệu quả đầu tư mang lại, xác định rõ trách nhiệm của BQLDA-QĐ, Chủ đầu tư, các nhà thầu, cơ quan cấp phát vốn, kiểm soát thanh toán, đồng thời rút kinh nghiệm nhằm không ngừng hoàn thiện nâng cao hiệu quả công tác quản lý vốn đồng thời có quyết định giá trị của công trình đối với người sử dụng.
*Nội dung giải pháp và tổ chức thực hiện
– Đối với Ban quản lý dự án:
+ Phải lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành đầy đủ nội dung và đảm bảo thời gian quy định;
+ Trình duyệt, quản lý hồ sơ quyết toán đúng quy định, chịu trách nhiệm về tính chính xác đối với số liệu, tính pháp lý đối với tài liệu trong hồ sơ trình duyệt quyết toán dự án hoàn thành;
+ Cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan đến quyết toán dự án hoàn thành theo yêu cầu của cơ quan thẩm tra, kiểm toán, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cơ quan thẩm tra báo cáo quyết toán dự án hoàn thành;
+ Sau thời gian quy định kể từ khi có quyết định phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành, BQLDA-QĐ phải hoàn thành việc giải quyết công nợ và làm thủ tục tất toán tài khoản đầu tư của dự án xây dựng công trình tại cơ quan thanh toán.
+ Đôn đốc các nhà thầu tổ chức thực hiện các nội dung liên quan đến công tác thanh toán, quyết toán vốn đầu tư khẩn trương, kịp thời.
– Đối với nhà thầu: Thực hiện quyết toán giá trị thực hiện hợp đồng đã ký kết với chủ đầu tư theo đúng thời gian quy định.
– Đối với cơ quan kiểm soát thanh toán: Kiểm tra, đối chiếu, xác nhận vốn đầu tư đã thanh toán đối với dự án, đồng thời có nhận xét, đánh giá, kiến nghị với cơ quan thẩm tra, phê duyệt quyết toán về quá trình đầu tư của dự án xây dựng
– Đối với cơ quan thẩm tra, phê duyệt quyết toán: Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc chủ đầu tư thực hiện công tác quyết toán dự án hoàn thành kịp thời, đầy đủ nội dung theo quy định, hướng dẫn chủ đầu tư giải quyết các vướng mắc, phát sinh trong quá trình quyết toán dự án hoàn thành. Tổ chức thẩm tra báo cáo quyết toán dự án hoàn thành đầy đủ nội dung, yêu cầu theo quy định, hướng dẫn đôn đốc chủ đầu tư hoàn thành việc giải quyết công nợ và tất toán tài khoàn của dự án sau khi phê duyệt quyết toán.
– Đối với UBND thành phố: Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc BQLDA-QĐ các đơn vị thuộc phạm vi quản lý thực hiện tốt công tác quyết toán dự án hoàn thành theo quy định, bố trí đủ vốn để thanh toán cho các dự án đã phê duyệt quyết toán, đôn đốc BQLDA-QĐ hoàn thành việc giải quyết công nợ và tất toán tài khoản của dự án sau khi phê duyệt quyết toán.
3.2.4. Một số giải pháp bổ trợ
3.2.4.1. Hoàn thiện và nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ, nhân viên Ban quản lý dự án và quỹ đất
3.2.4.2. Đổi mới và hoàn thiện cơ chế phân quyền quản lý trong công tác đầu tư xây dựng
3.3.1. Đối với các cơ quan quản lý nhà nước
3.3.2. Vai trò của tổ chức Đảng và chính quyền xã, phường, thôn, khối phố
3.3.3. Vai trò của các tổ chức chính trị xã hội, quần chúng nhân dân và cộng đồng
KẾT LUẬN
BQLDA-QĐ thành phố Hội An trong những năm gần đây tuy đã có những chuyển biến tích cực trong công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, tuy nhiên BQLDA-QĐ thành phố vẫn còn một số mặt hạn chế. Mặc dù đã có sự nỗ lực của tất cả cán bộ, chuyên viên của các bộ phận của BQL song năng lực quản lý vẫn chưa thật sự tương xứng với khả năng, vẫn còn nhiều hạn chế tồn tại cần giải quyết. Để xây dựng và phát triển BQLDA-QĐ trở thành một đơn vị quản lý chuyên ngành có đủ khả năng tham gia quản lý mọi dự án và tư vấn xây dựng các công trình trên địa bàn, việc cần thiết là phải hoàn thiện công tác quản lý để có thể thực hiện đa dạng hoá các loại hạng mục công trình, từ các công trình dân dụng cơ bản cho đến các công trình năng lượng, thuỷ lợi, công nghiệp, phát triển các lĩnh vực tư vấn thiết kế trong các lĩnh vực kết cấu hạ tầng, giao thông, thủy lợi, phát triển đô thị và xây dựng nông thôn mới. Tăng cường liên kết, hợp tác với các đơn vị quản lý, tư vấn khác có uy tín và các chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực tư vấn xây dựng, ứng dụng các thành quả về khoa học công nghệ đặc biệt là công nghệ thông tin. Phát huy cao độ mọi nguồn lực để hoàn thiện công tác quản lý, góp phần thành công vào các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn thành phố Hội An. Trong phạm vi nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn đã hoàn thành các nội dung đề ra, kết quả nghiên cứu có giá trị lý luận và thực tiễn, góp phần quan trọng trong việc làm rõ thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng công tại BQLDA-QĐ thành phố Hội An. Luận văn đã tập trung nghiên cứu thực trạng công tác quản lý, đánh giá kết quả đạt được của BQL; từ đó luận văn đã đề xuất những giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý dự án của BQLDA-QĐ thành phố Hội An. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng là một nội dung luôn mang tính thời sự, đòi hỏi cần được tiếp tục nghiên cứu và hoàn hiện trong thời gian tới.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\LUAN VAN DUY TAN\LUAN VAN DUY TAN\NGO THONG\New folder (2)
