Xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án

Xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Định

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự ở nước ta trong những năm qua, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn một số tồn tại như: Thực tiễn, khi phát hiện hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động THADS, một số người có thẩm quyền còn nhiều lúng túng khi áp dụng các quy định của pháp luật để xử phạt. Trong khi đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận những người phải thi hành án và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong các hoạt động THADS, nhất là trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự còn chưa cao; tại nhiều địa phương, đã để xảy ra tình trạng chống đối cơ quan thi hành án dân sự bằng nhiều hình thức như tẩu tán hoặc làm hư hỏng tài sản thuộc diện kê biên để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án, thậm chí là phá huỷ niêm phong, huỷ hoại tài sản đã kê biên… Thực tế đó đã chứng tỏ vi phạm hành chính trong lĩnh vực này hàng năm không những chưa giảm mà còn có xu hướng ngày càng nhiều hơn và phức tạp hơn.

Để góp phần giải pháp những đòi hỏi của thực tiễn công tác XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự trên toàn quốc nói chung và tại tỉnh Bình Định nói riêng đạt hiệu quả cao, phù hợp với tình hình thực tế như hiện nay; tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài “Xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Định” làm đề tài luận văn thạc sỹ, chuyên ngành luật hành chính.

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự ở tỉnh Bình Định, luận văn đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động XLVPHC trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự ở tỉnh Bình Định.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn xung quanh hoạt động XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Bình Định.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Chỉ tập trung nghiên cứu, phân tích các số liệu từ các vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Bình Định từ năm 2015 đến năm 2017.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận

Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng cộng sản và Nhà nước Việt Nam về nhà nước và pháp luật.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp nghiên cứu chủ yếu được sử dụng trong luận văn: Phương pháp luật học so sánh, phương pháp xã hội học, phương pháp thống kê, phương pháp tổng hợp …

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

6.1. Ý nghĩa lý luận

Luận văn góp phần hệ thống các vấn đề lý luận về XLVPHC liên quan đến khái niệm, đặc điểm của việc thực hiện, đảm bảo thực hiện và các yêu cầu, yếu tố ảnh hưởng đến việc đảm bảo thực hiện pháp luật XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Luận văn góp phần hoàn thiện cơ chế thực hiện và bảo vệ pháp luật, giáo dục pháp luật theo chủ trương, đường lối của Đảng. Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho cán bộ, sinh viên trong công tác, học tập và nghiên cứu khoa học.

7. Cơ cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có cơ cấu như sau:

Chương 1. Những vấn đề lý luận về xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án.

Chương 2. Thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự tỉnh Bình Định.

Chương 3. Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự.

CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HOẠT ĐỘNG KÊ BIÊN TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN

1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

1.1.1. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

1.1.1.1. Khái niệm về thi hành án dân sự.

Theo từ điển Luật học thì THA là “giai đoạn kết thúc trình tự tố tụng, là khâu cuối cùng kết thúc một vụ án được xét xử nhằm làm cho phán quyết của toà án nhất định có hiệu lực pháp luật“.

Có thể nói THADS là giai đoạn độc lập, giai đoạn kết thúc quá trình bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự, bao gồm tổng hợp các hành vi pháp lý nhằm thi hành các bản án, quyết định của TA, các quyết định của cơ quan khác do Nhà nước quy định và có những nét đặc trưng riêng xuất phát từ việc các bản án, quyết định được đưa ra thi hành tuy rất đa dạng, nhưng chủ yếu là những quyết định mang tính tài sản đặc trưng của quan hệ dân sự, xuất phát từ nguyên tắc tôn trọng quyền tự định đoạt của các đương sự trong quá trình giải quyết tranh chấp dân sự.

Tóm lại: “THADS là hoạt động mang tính hành chính- Tư pháp do cơ quan THA, CHV tiến hành theo trình tự, thủ tục do pháp luật qui định để đưa bản án, quyết định dân sự của TA hoặc các quyết định khác theo qui định của pháp luật, được thực hiện trên thực tế, nhằm bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của các công dân, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật XHCN”

1.1.1.2. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án có nhiều hoạt động vi phạm hành chính khác nhau như: Hành vi đã nhận giấy báo, giấy triệu tập lần thứ hai của người có thẩm quyền thi hành án nhưng không đến địa điểm ghi trong giấy báo, giấy triệu tập mà không có lý do chính đáng; làm hư hỏng tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án hoặc để trốn tránh việc kê biên tài sản; phá hủy niêm phong tài sản đã kê biên…

XLVPHC trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự bao quát lĩnh vực rộng, nhưng thực chất chỉ là được dùng để chỉ việc xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án. Từ đó, có thể quan niệm:

Xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về XPVPHC. XPVPHC Trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự, là một trong những chế định quan trọng của pháp luật nhằm đấu tranh phòng và chống các vi phạm hành chính, giữ vững an ninh, trật tự an toàn xã hội, góp phần đưa các bản án, quyết định có hiệu lực của Toàn án được thực thi trên thực tế, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho cá nhân, tổ chức.

1.1.2. Đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

Thứ nhất, XLVPHC là biện pháp xử lý có tính cưỡng chế của Nhà nước, do Nhà nước đặt ra dưới hình thức ban hành văn bản quy phạm pháp luật để áp dụng đối với đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật.

Thứ hai, XLVPHC là việc áp dụng trách nhiệm hành chính (bao gồm xử phạt vi phạm hành chính, các biện pháp khắc phục hậu quả) đối với đối tượng vi phạm hành chính do chủ thể nhất định áp dụng theo trình tự, thủ tục được pháp luật quy định. Vi phạm hành chính mức độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn tội phạm, do đó các biện pháp, chế tài áp dụng có mức độ nghiêm khắc thấp hơn.

Thứ ba, việc áp dụng pháp luật về xử phạt vi phạm pháp luật hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự do nhiều cơ quan, nhiều người có thẩm quyền thực hiện.

Thứ tư, đối tượng bị XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự là các cá nhân, tổ chức đã cố ý hoặc vô ý vi phạm pháp luật về QLNN trong lĩnh vực Thi hành án dân sự

Thứ năm, Pháp luật quy định hành vi đó phải bị xử phạt vi phạm hành chính. Việc XLVPHC được thực hiện theo một trình tự, thủ tục riêng do pháp luật hành chính quy định. Đối với việc XLVPHC trong lĩnh vực Thi hành án dân sự thì được thực hiện theo Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 và Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 9 năm 2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã có hiệu lực kể từ ngày 11 tháng 11 năm 2013, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số: 67/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 8 năm 2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 110/2013/NĐ-CP;

1.1.3. Vai trò của xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

Thứ nhất, XLVPHC có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các quy tắc, trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự, được xác định trong các quy phạm pháp luật hành chính.

Thứ hai, thông qua việc áp dụng các biện pháp XLVPHC có tác dụng tuyên truyền giáo dục pháp luật, nhằm răn đe, giáo dục ý thức pháp luật cho chủ thể vi phạm và những người khác. Qua đó, bảo đảm trật tự pháp luật nói chung, trật tự QLNN trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự nói riêng.

Thứ ba, XLVPHC có vai trò trong việc trừng phạt các chủ thể vi phạm pháp luật qua đó gây tác động đến nhận thức của người vi phạm về ý thức về tính chính đáng của biện pháp trách nhiệm được áp dụng, răn đe người vi pháp luật và những người không vững vàng, dễ vi phạm pháp luật khác.

Thứ tư, XLVPHC có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các vi phạm của các chủ thể. Thông qua việc xử lý các hành vi vi phạm và tác dụng giáo dục của biện pháp trách nhiệm được áp dụng pháp luật các chủ thể vi phạm và những người khác kiềm chế không thực hiện hành vi trái pháp luật.

Thứ năm, XLVPHC là công cụ bổ trợ cho QLNN trong lĩnh vực hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự.

1.2. Các yếu tố cấu thành xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

1.2.1. Vi phạm hành chính

Ở Việt Nam, Khái niệm “vi phạm hành chính” lần đầu tiên được định nghĩa một cách chính thức tại Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính ngày 30/11/1989, Điều 1 của Pháp lệnh này quy định “vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm quy tắc quản lý Nhà nước mà không phải là tội phạm hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính” .

Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định “Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý Nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính”. Vi phạm hành chính có các dấu hiệu sau:

– Tính xâm hại các quy tắc QLNN

– Tính có lỗi của vi phạm hành chính

– Tính trái pháp luật hành chính

– Tính bị xử phạt hành chính

Với các quy định của pháp luật, có thể xác định những dấu hiệu cơ bản đối với vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản như sau:

Là hành vi thể hiện bằng hành động hoặc không hành động mà xâm phạm đến hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự; là hành vi trái pháp luật; là hành vi có lỗi (cố ý hoặc vô ý); là hành vi mà theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính tức là áp dụng chế tài theo quy định của luật hành chính.

Cũng như các vi phạm hành chính khác, vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản được hợp thành bởi các thành tố nhất định. Những thành tố đó được gọi là “cấu thành”, bao gồm mặt khách thể, mặt khách quan, chủ thể và mặt chủ quan của vi phạm hành chính.

– Khách thể của vi phạm hành chính: Cũng như mọi vi phạm pháp luật khác, vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự cũng nhằm vào những khách thể nhất định, gây tác hại cho chính những khách thể ấy trong một chừng mực nhất định. Nói một cách khái quát khách thể của vi phạm hành chính trong lĩnh vực này là cái mà vi phạm hành chính xâm hại tới, là cái mà các quy định của pháp luật về hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự hướng tới để bảo vệ khỏi sự xâm hại.

– Chủ thể của vi phạm hành chính: Chủ thể của vi phạm hành chính là cá nhân, tổ chức thực hiện vi phạm pháp luật hành chính trong lĩnh vực hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự. Hành vi trái pháp luật, có lỗi mới là vi phạm pháp luật vì vậy chủ thể của vi phạm pháp luật hành chính hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự phải là người có năng lực hành vi trong lĩnh vực này.

– Mặt khách quan của vi phạm hành chính: Mặt khách quan của vi phạm hành chính là biểu hiện của vi phạm hành chính diễn ra bên ngoài thế giới khách quan, tác động vào các quan hệ xã hội mà pháp luật hành chính bảo vệ, với các dấu hiệu: Hành vi, tính trái pháp luật của hành vi, hậu quả thiệt hại mà hành vi gây ra cho xã hội, các điều kiện bên ngoài khác như mối quan hệ nhân quả, thời gian, địa điểm, công cụ, phương tiện vi phạm.

– Mặt chủ quan của vi phạm hành chính: Mặt chủ quan của vi phạm hành chính bao gồm các dấu hiệu lỗi, động cơ, mục đích vi phạm hành chính. Vi phạm hành chính là một thể thống nhất giữa các yếu tố khách quan và chủ quan. Sự thống nhất đó thể hiện ở chỗ mặt khách quan của vi phạm hành chính phản ánh mặt chủ quan của vi phạm hành chính. Đồng thời, mặt chủ quan được biểu hiện thông qua mặt khách quan của vi phạm hành chính. Tuy nhiên các dấu hiệu về mặt chủ quan của vi phạm hành chính không bao giờ cũng thể hiện đầy đủ với hình thức và mức độ như nhau trong mặt chủ quan của các vi phạm hành chính. Vì vậy, trong mặt chủ quan của vi phạm hành chính, có những dấu hiệu là mang tính bắt buộc chẳng hạn như dấu hiệu “ lỗi”. Nhưng cũng có dấu hiệu như “động cơ”, “mục đích” thường không mang tính bắt buộc vì phần lớn các vi phạm hành chính không có động cơ rõ rệt (trừ trường hợp cố ý) và mục đích của chúng cũng không rõ nét, đa số vi phạm hành chính nói chung là họ không muốn (trừ trường hợp cố ý).

Đối với vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự, lỗi thì thường là lỗi cố ý và nếu xác định động cơ, mục đích là dấu hiệu mang tính bắt buộc.

1.2.2. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp khắc phục hậu quả trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

1.2.2.1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

Theo quy định của Luật hành chính của nước ta hiện nay thì các hình thức xử phạt vi phạm hành chính bao gồm: Cảnh cáo và phạt tiền

– Cảnh cáo được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và theo quy định thì bị áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản, chỉ được quy định và áp dụng là hình thức xử phạt chính.

– Phạt tiền là hình thức phạt tác động đến tài sản của người vi phạm bằng cách buộc người vi phạm thực hiện nghĩa vụ bổ sung là phải nộp một khoản tiền cho nhà nước do vi phạm. Trong hoạt động THADS, các hành vi vi phạm hành chính và hình thức xử phạt những hành vi vi phạm hành chính đó đã được quy định cụ thể tại Điều 52 của Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 9 năm 2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số: 67/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 8 năm 2015 của Chính phủ.

Về hình thức xử phạt, việc XPVPHC trong hoạt động THADS không áp dụng hình thức xử phạt bổ sung mà chỉ áp dụng hình thức xử phạt chính, gồm hình thức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền.

1.2.2.2. Các biện pháp khắc phục hậu quả trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

– Biện pháp buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn

– Biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính hoặc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật.

1.2.3. Chủ thể có thẩm quyền xử phạt hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án

Đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự, thì hiện nay pháp luật Việt Nam quy định được thực hiện bởi nhiều cơ quan khác nhau, như: Thanh tra Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự, Cục Thi hành án dân sự cấp tỉnh và Chi cục Thi hành án dân sự cấp huyện.

1.2.4. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.

Thủ tục XLVPHC có một số đặc điểm cơ bản như sau: Là thủ tục được áp dụng trong lĩnh vực QLHCNN, không thuộc lĩnh vực Tư pháp. Cơ quan tiến hành thủ tục chủ yếu là cơ quan hành chính Nhà nước. Thủ tục áp dụng trách nhiệm hành chính đơn giản hơn nhiều so với thủ tục tư pháp giải quyết các vụ việc do các cơ quan tiến hành tố tụng và những người tham gia tố tụng thực hiện.

Thủ tục XLVPHC trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự gồm các giai đoạn như sau:

– Giai đoạn thứ nhất: Khởi xướng vụ việc, giai đoạn này cơ quan XLVPHC trên cơ sở các thông tin có được chủ động hoặc bị động thực hiện việc lập biên bản ghi nhận về tình trạng vi phạm hành chính theo các nội dung được pháp luật quy định. Trong những trường hợp nhất định, số này không nhiều, vụ việc có thể đòi hỏi các hoạt động có tính chất điều tra nhất định. Cũng từ đây, có một số tác giả đã đặt vấn đề xác định một giai đoạn của thủ tục hành chính là xác minh vi phạm hành chính.

– Giai đoạn thứ hai: Xem xét và ra quyết định việc vi phạm hành chính. Ở đây, trên cơ sở xem xét, đánh giá về tính xác thực, đúng đắn của vi phạm hành chính, cân nhắc tính chất, mức độ vi phạm cũng như các tình tiết khác nhau của vi phạm diễn ra trong thực tế, việc lựa chọn tương ứng các quy định của pháp luật cũng như các yếu tố khác như năng lực phán đoán, kinh nghiệm, hiểu biết về quản lý nhà nước lĩnh vực bị vi phạm, các yếu tố thuộc về người vi phạm. Cơ quan, người có thẩm quyền sẽ áp dụng chế tài hành chính tương ứng trên nguyên tắc bảo đảm sự ngang bằng giữa vi phạm hành chính và chế tài hành chính.

Xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Định

– Giai đoạn thứ ba: Thi hành quyết định áp dụng các biện pháp trách nhiệm hành chính. Đối với lĩnh vực Tư pháp, các bản án, quyết định của Toà án khi đã có hiệu lực pháp luật mới có thể thi hành. Nhưng trong lĩnh vực QLHCNN, cụ thể ở đây là XLVPHC thì hầu như các quyết định XLVPHC được thi hành trước khi người bị xử lý khiếu nại.

– Giai đoạn thứ tư: Khiếu nại quyết định XLVPHC. Pháp luật về vi phạm hành chính ở Việt Nam dù là ở giai đoạn nào cũng đều xác nhận đây là quyền của công dân, đồng thời là cách thức bảo đảm pháp chế, bảo vệ quyền của người khiếu nại và để cơ quan QLNN thấy được khiếm khuyết để thực hiện. Ở giai đoạn này, pháp luật có quy định đáng chú ý là trong quá trình giải quyết khiếu nại, khởi kiện nếu xét thấy việc thi hành quyết định XLVPHC bị khiếu nại, khởi kiện sẽ gây hậu quả khó khắc phục thì người giải quyết khiếu nại, khởi kiện phải ra quyết định tạm đình chỉ việc thi hành quyết định đó theo quy định của pháp luật.

1.3. Các yếu tố tác động đến hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

1.3.1. Mức độ hoàn thiện của quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

Để cho pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong mọi lĩnh vực nói chung và trong hoat động kê biên xử lý tài sản để thi hành án dân sự nói riêng phù hợp với thực tế, thì phải có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh và đồng bộ, thể chế hóa đường lối chủ trương, chính sách của Đảng, phù hợp với những đặc điểm kinh tế – xã hội của đất nước. Pháp luật XLVPHC trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự cũng vậy, muốn thực hiện tốt phải có hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, đơn giản, dễ hiểu và tạo ra một khung pháp lý đầy đủ, hoàn chỉnh đảm bảo được sự thống nhất quản lý, làm cơ sở cho việc phân loại vi phạm, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, nâng cao tính tuân thủ pháp luật của các chủ thể tham gia.

1.3.2. Ý thức pháp luật của các chủ thể tham gia

Ý thức pháp luật thể hiện sự nhận thức của các chủ thể và thái độ của họ đối với các quy định của pháp luật. Cho nên ý thức pháp luật càng được nâng cao, mức độ hiểu biết pháp luật càng sâu thì tinh thần tôn trọng pháp luật, thái độ tự giác xử sự theo yêu cầu của pháp luật, thực hiện pháp luật càng được bảo đảm. Các chủ thể tham gia trong hoạt động Thi hành án dân sự, nhất là trong giai đoạn kê biên tài sản để thi hành án dân sự, thông thường người phải thi hành án có những hành vi chống đối quyết liệt, như cố tình vắng mặt tại buổi cưỡng chế kê biên tài sản; đập phá tài sản, hủy hoại tài sản kê biên; hoặc có nhiều lời lẽ xúc phạm, lăng mạ đối với Hội đồng kê biên tài sản …

Để nâng cao ý thức pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự, trước tiên đội ngũ cán bộ công chức Thi hành án dân sự phải nắm bắt và tinh thông về pháp luật xử phạt hành chính để vận dụng và áp dụng đúng quy định; tích cực trong việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật một cách sâu rộng phù hợp với từng đối tượng bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú như trên các thông tin đại chúng truyền hình, truyền thanh, tờ gấp, tờ rơi, lồng ghép vào chương trình kế hoạch của các hội đoàn thể chính trị, xã hội…

1.3.3. Tổ chức bộ máy xử lý vi phạm hành chính

Tổ chức bộ máy xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự, ảnh hưởng không nhỏ tới việc đảm bảo thực hiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động Thi hành án dân sự nói chung và trong lĩnh vực kê biên tài sản nói riêng, bởi chỉ khi tổ chức bộ máy hoàn chỉnh, hợp lý thì việc thực hiện pháp luật mới được phối hợp một cách nhịp nhàng và đảm bảo.

Cần phải tiếp tục phân cấp mạnh cho các cơ quan Thi hành án dân sự ở địa phương trong công tác quản lý trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự. Các cơ quan như Thanh tra Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự chỉ tập trung xây dựng chính sách quản lý vĩ mô và đi sâu vào công tác thanh tra, kiểm tra và giải quyết các vấn đề xung đột về mặt pháp luật, nghĩa là tập trung giải quyết những nội dung còn vướng mắt, bất cập khó áp dụng pháp luật về XLVPHC vào thực tiễn.

Tăng cường quan hệ phối hợp và chỉ đạo theo ngành dọc; cải tiến quy trình điều phối thông tin, giám sát trực tiếp giữa cơ quan trung ương và địa phương; nâng cao năng lực thu thập dữ liệu và thông tin báo cáo, phù hợp với các chương trình giám sát quốc gia và hệ thống thống kê báo cáo của từng lĩnh vực.

1.3.4. Đội ngũ công chức xử lý vi phạm hành chính

Vấn đề về trình độ nhận thức, không có tư tưởng vụ lợi cá nhân, liêm khiết trung thực, công minh, khách quan; có kiến thức quản lý Nhà nước và am hiểu pháp luật; có văn bằng hoặc chứng chỉ về nghiệp vụ phù hợp và đặc biệt nhất là ý thức chính trị của đội ngũ cán bộ công chức có thẩm quyền XLVPHC theo chức năng, nhiệm vụ được giao có vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành lập trường, tư tưởng của người thực thi công vụ.

Muốn làm tốt vấn đề này, thì đòi hỏi người có thẩm quyền XLVPHC trong khi thực thi công vụ phải có tinh thần trách nhiệm, tính tự giác và ý thức kỷ luật cao. Áp dụng các biện pháp hành chính phải phù hợp với quy định của Pháp luật XLVPHC.

1.3.5. Cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính cho hoạt động xử lý vi phạm hành chính

Cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính cho hoạt động xử lý vi phạm hành chính có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự. Cơ sở vật chất ở đây bao gồm cơ sở hạ tầng, trang thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, phương tiện, công cụ hỗ trợ… của các đơn vị có chức năng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự. Để cho công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực này đạt hiệu quả cao, phù hợp với quy định của pháp luật, thì phải có một hệ thống cơ sở vật chất, kỹ thuật tiên tiến và hiện đại; nguồn lực tài chính phải đầy đủ mới đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự trong tình hình mới.

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HOẠT ĐỘNG KÊ BIÊN TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TỈNH BÌNH ĐỊNH

2.1. Các đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự tại tỉnh Bình Định

Thực tế cho thấy việc XLVPHC trong hoạt động THADS trên toàn quốc nói chung và tại Tỉnh Bình Định nói riêng vẫn chưa thực sự đi vào đời sống xã hội, chưa đáp ứng được mục tiêu đặt ra là răn đe, phòng ngừa vi phạm để từ đó nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước. Cho đến nay, số lượng chấp hành viên, Thủ trưởng các cơ quan Thi hành án dân sự của các cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Bình Định thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn XLVPHC trong hoạt kê biên tài sản để thi hành án dân sự chưa nhiều; cơ quan thanh tra chuyên ngành tư pháp còn rất ít khi thực hiện thẩm quyền đó.

Từ thực tiễn XLVPHC ở tỉnh Bình Định cho thấy hoạt động này ở địa phương có các đặc điểm sau đây:

– Hàng năm các cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Bình Định phải thụ lý, tổ chức thi hành một số lượng án lớn, tính chất vụ việc ngày càng phức tạp. Nhiều vụ việc phải bị áp dụng biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản của người phải thi hành án mới đảm bảo cho việc thi hành án. Do đó, phát sinh nhiều hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động này.

– Nhiều hành vi vi phạm trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự (như: đương sự hủy hoại tài sản, thay đổi hiện trạng tài sản, tẩu tán tài sản đã kê biên…) vẫn chưa được xử lý kịp thời hoặc có xử lý cũng chỉ mang tính thủ tục.

– Người có thẩm quyền xử lý VPHC của các cơ quan THADS tỉnh Bình Định còn ngại, chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc xử phạt.

– Đương sự (người phải thi hành án và người được thi hành án) không chấp hành pháp luật, chống đối, cản trở việc thi hành án, không thực hiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Chính vì vậy, mà số lượng việc ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động này rất ít, chưa phản ánh hết thực trạng vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự ở tỉnh Bình Định.

2.2. Quy định pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

2.2.1. Các quy định pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

Những quy định quy định pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự gồm:

– Luật Thi hành án dân sự năm 2008, được sửa chữa, bổ sung năm 2014;

– Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18 tháng 7 năm 2015 của Chính phủ: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự;

– Luật Xử lý vi phạm hành chính số 15/2012/QH13 ngày 20/6/2012 của Quốc Hội;

– Nghị quyết số 24/2012/QH12 ngày 20/6/2012 của Quốc hội về việc thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính;

– Nghị định số 208/2013/NĐ-CP ngày 17/12/2013 của Chính phủ Quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ;

– Nghị định số 166/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính;

– Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 9 năm 2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ Tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã có hiệu lực kể từ ngày 11 tháng 11 năm 2013, được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định số: 67/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 8 năm 2015 của Chính phủ sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 110/2013/NĐ-CP;

– Thông tư số 10/2015/TT-BTP ngày 31/8/2015 của Bộ Tư pháp quy định chế độ báo cáo trong quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

2.2.2. Đánh giá chung về pháp luật xử lí vi phạm hành chính

Hiện nay, các quy định pháp luật về XLVPHC nói chung và quy định pháp luật về XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản nói riêng là khá đầy đủ, chặt chẽ, khoa học, đáp ứng được yêu cầu của công tác XLVPHC trong tình mới. Từ Quốc hội, Chính phủ đến các Bộ, ngành Trung ương, các cơ quan Thi hành án dân sự địa phương đã ban hành các văn bản phục vụ cho việc xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự.

2.3. Thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong hoat động kê biên tài sản để thi hành án dân sự tại tỉnh Bình Định

2.3.1. Tổ chức và hoạt động xử lý vi phạm hành chính

Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội khóa IX tại kỳ họp thứ nhất ngày 06/10/1992 về việc bàn giao công tác THADS từ TAND các cấp sang cơ quan của Chính phủ, công tác THADS đã được bàn giao trong toàn quốc. Tổng số đơn vị THADS của tỉnh Bình Định là 12 (Cục THADS tỉnh và 11 huyện, thành phố).

Kiện toàn tổ chức bộ máy THADS là một nhiệm vụ quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động THA, sau 5 năm kể từ ngày Luật THADS có hiệu lực thi hành, tổ chức bộ máy Cục THADS tỉnh ngày càng hoàn thiện hơn. Đến tháng 10/2012, đã thành lập 05 phòng chuyên môn như Văn phòng, Phòng Kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Phòng Nghiệp vụ và tổ chức THA, Phòng Tài chính-Kế toán và 11 chi cục. Việc hoàn thiện này đưa tổ chức bộ máy các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh Bình Định từng bước hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu công tác trong giai đoạn mới.

Lãnh đạo Cục Thi hành án dân sự tỉnh thường xuyên chỉ đạo các phòng chuyên môn thuộc Cục, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự các huyện, thị xã, thành phố trong toàn tỉnh thực hiện việc xử lý vi phạm hành chính đảm bảo đúng quy định của Luật XLVPHC và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Để nâng cao trình độ nhận thức, khả năng xử lý vi phạm hành chính của Chấp hành viên, Cục Thi hành án dân sự tỉnh luôn chú trọng việc bồi dưỡng, hướng dẫn cho đội ngũ Chấp hành viên về kiến thức, kỹ năng áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính.

2.3.2. Đánh giá thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Bình Định

2.3.2.1. Đánh giá pháp luật

a. Về ưu điểm

– Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Thi hành án dân sự nói chung và trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự nói riêng được ban hành với số lượng lớn tạo hành lang pháp lý bước đầu đã đáp ứng yêu cầu QLNN trong tình hình mới.

– Pháp luật quy định về XLVPHC rong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự đã xác định rõ những hành vi vi phạm hành chính; trách nhiệm quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

b. Về nhược điểm

– Thực tế cho thấy các hành vi hành chính trong THADS được qui định tại Điều 52 Nghị định 110/2013/NĐ-CP, ngày 24/9/2013 của Chính phủ (được sửa đổi, bổ sung bởi NĐ số 67/2015, ngày 14/8/2015) thì có rất nhiều hành vi thuộc thẩm quyền xử phạt của chấp hành viên, nhưng chấp hành viên không thể xử phạt được, vì mức phạt tiền vượt quá thẩm quyền. Theo Luật XLVPHC thì chấp hành viên cơ quan THADS phạt tiền ở mức cao nhất đến 500.000đ, trong khi đó tại Điều 52 của Nghị định 110/2013/NĐ-CP, ngày 24/9/2013 của Chính phủ(được sửa đổi, bổ sung bởi NĐ số 67/2015, ngày 14/8/2015) qui định phạt tiền mức thấp nhất đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS có khung từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng

– Việc ban hành quá nhiều văn bản quy phạm pháp luật với hiệu lực pháp lý khác nhau, có sự chồng chéo, mâu thuẫn, hoặc bỏ sót một số lĩnh vực… gây lúng túng cho việc áp dụng.

2.3.2.2. Đánh giá thực tiễn xử lý vi phạm hành chính

a. Về ưu điểm

– Hàng năm Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bình Định đều có kế hoạch thành lập đoàn công tác để kiểm tra và phúc tra các Chi cục Thi hành án dân sự cấp huyện về công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự.

– Tổng cục Thi hành án dân sự – Bộ Tư pháp thường xuyên mở các lớp tập huấn về công tác xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động thi hành án dân sự cho Lãnh đạo các đơn vị cũng như đội ngũ Chấp hành viên trên toàn quốc.

– Công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của người dân về pháp luật Thi hành án dân sự đã được các cấp chính quyền của tỉnh Bình Định quan tâm và duy trì tương đối thường xuyên, có hiệu quả.

b. Về hạn chế

Hiện nay, số lượng chấp hành viên, Trưởng thi hành án của các địa phương thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động tư pháp chưa nhiều; cơ quan thanh tra chuyên ngành tư pháp còn rất ít khi thực hiện thẩm quyền đó; một số người có thẩm quyền còn nhiều lúng túng khi vận dụng các quy định của pháp luật để xử phạt.

c. Nguyên nhân của những hạn chế

* Về nguyên nhân chủ quan:

– Ý thức chấp hành pháp luật của người vi phạm chưa nghiêm túc.

– Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, năng lực công tác, tinh thần trách nhiệm của một số cán bộ, người trực tiếp làm nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự còn hạn chế.

– Một số Chi cục trưởng và Chấp hành viên của các huyện trong tỉnh Bình Định chỉ đạo chưa sâu sát, kịp thời đối với công tác xử lý vi phạm hành chính.

– Do thiếu công cụ quản lý

CHƯƠNG 3

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HOẠT ĐỘNG KÊ BIÊN TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

3.1. Nhu cầu nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

– Công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS ở nước ta còn bộc lộ nhiều bất cập, làm giảm hiệu lực, hiệu quả của các Bản án, Quyết định của Tòa án nhân dân, như đã trình bày ở Chương 2.

– Yêu cầu của thực tiễn về XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự tại Việt Nam trong thời gian qua cho thấy, mặc dù có một bề dày về thể chế, tổ chức và nhân sự nhưng cho đến nay công tác XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong tình hình mới.

– Do yêu cầu của công cuộc cải cách Tư pháp

– Do yêu cầu cải cách hành chính

3.2. Quan điểm nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự.

– Cần phải tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng trong công tác XLVPHC trong lĩnh vực Thi hành án dân sự nói chung và trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự nói riêng.

– Hoàn thiện pháp luật về QLNN về XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự phải phù hợp với đúng đường lối, chủ trương của Đảng về cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN của dân, do dân và vì dân.

– Nâng cao trách nhiệm XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự của lực lượng thực thi công vụ. Tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm.

3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

3.3.1. Các giải pháp chung

– Đổi mới hệ thống, mô hình tổ chức các cơ quan quản lý thi hành án, cơ quan thi hành án.

– Xây dựng và hoàn thiện cơ chế quản lý tổ chức bộ máy cho cơ quan thi hành án dân sự.

– Công tác đào tạo, bồi dưỡng và thi đua khen thưởng.

– Hoàn thiện pháp luật về hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự

3.3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự tại tỉnh Bình Định

– Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính

– Nâng cao chất lượng và hiệu quả giám sát của nhân dân, báo chí, của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kê biên tài sản để thi hành án dân sự

– Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, công cụ, phương tiện, phục vụ công tác xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự.

KẾT LUẬN

Luận văn đã tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản về pháp luật XLVPHC, thực hiện pháp luật, thực hiện pháp luật XLVPHC trong lĩnh vực THADS nói chung và trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự nói riêng. Kết quả bước đầu đã cung cấp những luận cứ khoa học phục vụ việc tiếp tục nghiên cứu, xây dựng những vấn đề về các giải pháp nâng cao hiệu quả XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự được tổ chức thực hiện nghiêm chỉnh trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Bảo đảm thực hiện pháp luật XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự trong thời gian tới; tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật XLVPHC; nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra… Việc kết hợp đồng bộ các giải pháp trên đảm bảo cho pháp luật XLVPHC trong hoạt động kê biên tài sản để thi hành án dân sự được tuân thủ, chấp hành nghiêm túc, góp phần làm giảm thiểu các hành vi vi phạm pháp luật hành chính trên địa bàn tỉnh Bình Định trong thời gian tới^./.

LIỆN HỆ:

SĐT+ZALO: 0935568275

E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\LUAN VAN VIEN HAN LAM\VIEN HAN LAM DOT 7\HANH CHINH\NGUYEN TRONG TAI