Quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
1. Tính cấp thiết của đề tài
Văn hóa là thể tổng hòa những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử. Văn hóa ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau.
Nhà trường là nơi hình thành đạo đức cơ bản của người công dân có trí thức. Là nơi định hình những phong cách văn hóa ứng xử của học sinh phù hợp. Giáo dục đạo đức trong nhà trường không chỉ là sự tiếp tục của giáo dục gia đình mà còn là môi trường đào tạo cho con người có trình độ năng lực, có phẩm chất đạo đức, có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhằm phát triển toàn diện con người. Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1299/QĐ-TTg, ngày 03/10/2018 nhằm phê duyệt Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh trong trường học giai đoạn 2018 – 2025”.
Dưới góc độ quản lý, chúng tôi có nhiều suy nghĩ về việc giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh cho học sinh. Xuất phát từ thực tế trên, chúng tôi mạnh dạn lựa chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam.”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống lý luận và khảo sát thực trạng quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam. Từ đó, đề xuất những biện pháp quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh nhằm các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam còn nhiều bất cập, chưa đi sâu vào thực tiễn, đôi khi còn hình thức, dẫn tới hiệu quả giáo dục còn chưa cao, chưa đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục toàn diện cho học sinh. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh phù hợp thì sẽ nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống cơ sở lý luận về quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường trung học phổ thông.
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn hiện nay.
6. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn được chúng tôi tập trung làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản của văn hóa ứng xử và hoạt động quản lý xây dựng văn hóa ứng xử giữa học sinh với học sinh; học sinh với giáo viên, nhân viên tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra viết
Phương pháp phỏng vấn;
Phương pháp quan sát;
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Phương pháp chuyên gia;
Phương pháp khảo nghiệm;
7.3. Nhóm phương pháp bổ trợ
– Phương pháp toán thống kê: Để xử lý kết quả điều tra, khảo sát.
8. Cấu trúc luận văn
– Phần mở đầu
– Phần nội dung gồm ba chương:
+ Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh trong trường THPT
+ Chương 2: Thực trạng quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
+ Chương 3: Biện pháp quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
– Kết luận và khuyến nghị
– Phụ lục
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG THPT
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước
1.2. Các khái niệm chính của đề tài
1.2.1. Quản lý
Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và các biện pháp cụ thể nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt tới mục tiêu quản lý.
1.2.2. Văn hóa
Văn hóa là sản phẩm của con người; là hệ quả của sự tiến hóa nhân loại. Nhờ có văn hóa mà con người trở nên độc đáo trong thế giới sinh vật và khác biệt so với những con vật khác trong thế giới động vật.
1.2.3. Ứng xử
Ứng xử là phản ứng của con người trước sự tác động của người khác hay môi trường tự nhiên trong một tình huống cụ thể nhất định. Ứng xử là biểu hiện bản chất nhân cách của mỗi cá nhân thông qua ngôn từ, cử chỉ, thái độ, phong thái, hành vi trước sự tác động của các yếu tố bên ngoài.
1.2.4. Văn hóa ứng xử
Văn hóa ứng xử là những chuẩn mực xã hội về ứng xử có tác dụng định hướng cho thái độ, hành vi của con người trong những tình huống ứng xử nảy sinh với bản thân, với người khác, với thế giới xung quanh.
1.3. Văn hóa ứng xử của học sinh THPT
1.3.1. Ý nghĩa của việc giáo dục văn hóa ứng xử đối với học sinh THPT
Giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh trong nhà trường nhằm:
– Giúp truyền tải những giá trị kiến thức nhân văn cho học sinh;
– Giúp các thầy cô giáo, các em học sinh gần gũi, thân thiện, hòa hợp với nhau, có sự đồng cảm, chia sẻ …;
– Nhằm xây dựng được môi trường nhà trường văn hóa lành mạnh, trong sáng, đầy tính nhân văn, có sức cảm hóa, sức lan tỏa sâu rộng;
– Nhằm tạo ra môi trường học tập, rèn luyện thuận lợi cho học sinh, giúp các em cảm thấy tự nhiên, thoải mái, được tôn trọng, vui vẻ, ham học trong môi trường văn hóa đích thực;
– Giúp các em tích cực khám phá, trải nghiệm, tích cực tương tác và hợp tác hiệu quả với thầy cô giáo.
1.3.2. Vai trò của người giáo viên trường THPT đối với giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
Người thầy có vai trò và vị trí rất quan trọng trong việc giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh. Thầy không chỉ dừng lại ở truyền thụ kiến thức mà còn làm gương sáng trong thực hiện các chuẩn mực đạo đức, thuần phong mỹ tục, chế tài pháp luật… cho học sinh noi theo.
1.3.3. Nội dung xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh trong trường THPT
Ứng xử của CB, GV, NV nhà trường với học sinh
Ứng xử của học sinh với CB, GV, NV nhà trường;
Ứng xử giữa lãnh đạo với GV, NV;
Ứng xử giữa các đồng nghiệp;
Ứng xử giữa học sinh với học sinh;
Ứng xử của học sinh đối với việc chấp hành nội quy của nhà trường;
Trong phạm vi đề tài này, tôi chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu văn hóa ứng xử của học sinh và trong mối quan hệ giữa học sinh với thầy cô, học sinh với học sinh và cách ứng xử trong việc thực hiện các nội quy, quy định của nhà trường.
1.3.4. Các biểu hiện của văn hóa ứng xử của học sinh trong trường THPT
1.3.4.1. Văn hóa ứng xử của học sinh trong mối quan hệ với thầy cô
1.3.4.2. Văn hóa ứng xử của học sinh trong mối quan hệ với bạn bè
1.3.4.3. Văn hóa ứng xử của học sinh trong việc chấp hành nội quy, quy định của nhà trường
1.3.5. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả giáo dục học sinh về văn hóa ứng xử trong trường THPT
1.4. Quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT
1.4.1. Mục tiêu quản lý giáo dục văn hóa ứng xử
1.4.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch giáo dục văn hóa ứng xử
1.4.3. Xây dựng bộ máy quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
1.4.4. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
1.4.5. Chỉ đạo triển khai thực hiện các hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh
1.4.6. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh trong trường THPT
1.4.7. Những môi trường ảnh hưởng đến giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý xây dựng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT
1.5.1.1. Năng lực quản lý của hiệu trưởng
1.5.1.2. Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh của đội ngũ giáo viên, nhân viên
1.5.1.3. Tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của học sinh
1.5.2. Yếu tố khách quan
1.5.2.1. Môi trường văn hóa
1.5.2.2. Sự phối hợp giữa Gia đình – Nhà trường – Xã hội.
1.5.2.3. Điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện tổ chức hoạt động giáo dục
Tiểu kết Chương 1
Trong chương 1, về mặt lí luận chúng tôi đã cố gắng làm rõ các khái niệm về quản lý, văn hóa, văn hóa ứng xử, ý nghĩa của việc giáo dục văn hóa ứng xử đối với học sinh THPT, vai trò của giáo viên đối với giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh…
Muốn nâng cao chất lượng giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh đòi hỏi người làm công tác giáo dục phải nắm vững những định hướng về mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục… đặc điểm lứa tuổi, đặc thù đối tượng học sinh, hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế xã hội từ đó có hệ thống biện pháp giáo dục thích hợp mới đạt được những mục tiêu đề ra. Muốn đề ra được các biện pháp có tính khả thi, thì phải đánh giá được thực trạng giáo dục văn hóa ứng xử và quản lí hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử trong nhà trường. Vì vậy, trong chương 2 của luận văn chúng tôi tiến hành khảo sát thực trạng các hoạt động này tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam.
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THĂNG BÌNH TỈNH QUẢNG NAM
2.1. Vài nét về các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
2.1.1. Đặc điểm về tự nhiên, kinh tế – xã hội
2.1.2. Tình hình giáo dục và đào tạo
2.2. Khái quát quá trình điều tra khảo sát
2.2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng
2.2.4. Đối tượng khảo sát
CBQL, GV và học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam:
– Cán bộ quản lý: 100 (Hiệu trưởng: 4, Phó Hiệu trưởng: 12, Tổ trưởng: 37, Tổ phó: 32; Bí thư Đoàn thanh niên: 5; Phó Bí thư Đoàn thanh niên: 10);
– Giáo viện: 120
2.2.6. Cách thức xử lý kết quả khảo sát
2.2.7. Kết quả số phiếu khảo sát
2.3. Thực trạng văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về mục tiêu của giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh tại các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam
Qua khảo sát cho thấy đa số CBQL, GV của các trường THPT huyện Thăng Bình đều nhận thức đúng về giáo dục văn hóa ứng xử (73.2%) cho rằng các giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh sẽ rất quan trọng
2.3.2. Thực trạng nhận thức của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam về về mục tiêu của giáo dục văn hóa ứng xử
Qua khảo sát CBQl, GV và học sinh, chúng tôi nhận thấy rằng vẫn còn một số CBQL, GV và học sinh nhận thức chưa đầy đủ về khái niệm giáo dục văn hóa ứng xử.
2.3.3. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình về nội dung cần giáo dục để nâng cao văn hóa ứng xử của học sinh
Từ kết quả điều tra cho thấy, đa số CBQL, GV và học sinh của các trường THPT huyện Thăng Bình đều nhận thức đúng về nội dung cần giáo dục để nâng cao văn hóa ứng xử của học sinh (Tất cả các nội dung đều trên 97.2%).
2.3.4. Thực trạng nhận thức của cán bộ, giáo viên về giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh thông qua các hoạt động trong nhà trường
Qua kết quả khảo sát, chúng tôi nhận thấy tất cả 15 nội dung đều chiếm tỉ lệ trên 90% ở mức “Rất cần”. Đây là những hoạt động, mà thông qua đó giáo dục đạo đức, kỹ năng sống nói chung và giáo dục văn hóa ứng xử nói riêng cho học sinh.
2.3.5. Thực trạng kết quả hoạt giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam trong thời gian qua
– Nhóm hành vi tích cực gồm có 10 nội dung đánh giá. Có 05 nội dung đạt >2.5 và 05 nội dung cho giá trị trung bình <2.5.
– Nhóm hành vi tiêu cực có 08 nội dung khảo sát. Trong đó, có 06 nội dung lớn hơn 2.5 và có 02 nội dung nhỏ hơn 2.5.
Qua kết quả trên đã cho ta thấy rằng, học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam đã được giáo dục và có văn hóa ứng xử tốt với CBQL, GV và học sinh. Tuy nhiên, nhà trường đã nhận thức tốt tầm quan trọng và tổ chức các nội dung giáo dục văn hóa ứng xử, nhưng vẫn còn nhiều học sinh chưa có văn hóa ứng xử tốt đối với CBQL, GV và đối với học sinh.
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình
2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam
Qua khảo sát, nhận thấy việc thực hiện các kế hoạch trên ở mức cao, trong đó: Các kế hoạch theo chủ điểm, chủ đề, tính khả thi của các kế hoạch được đánh giá trội hơn so với các kế hoạch khác. Kết quả đánh giá theo các loại thì cả hai nhóm đối tượng đều đánh giá cao việc thực hiện cả hai kế hoạch trên.
2.4.2. Thực trạng tổ chức chỉ đạo hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam
Việc chỉ đạo các biện pháp giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh được đánh giá đều ở mức cao. Tuy nhiên, kết quả đánh giá về đầu tư cơ sở vật chất có sự phân hóa, cán bộ quản lý giáo dục đánh giá cao, trong khi đó giáo viên đánh giá kết quả thực hiện ở mức trung bình và mong muốn được tăng cường hơn nữa về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học phục vụ cho giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
2.4.3. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam
Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh ở các trường được đánh giá cao. Hình thức học sinh tự đánh giá, tự xếp loại và việc đề ra các biện pháp khắc phục các tồn tại, hạn chế về giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
2.5. Đánh giá chung thực trạng
2.5.1. Những điểm mạnh
Biện pháp quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam:
– Có sự chỉ đạo của Chi ủy chi bộ, Ban giám hiệu về chủ động xây dựng các kế hoạch;
– Đã chú trọng tăng cường các biện pháp chỉ đạo triển khai kế hoạch;
– Các bộ phận, các đoàn thể, cha mẹ học sinh và học sinh đã nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục văn hóa ứng xử.
2.5.2. Những hạn chế
– Việc xây dựng kế hoạch của các bộ phận chưa thể hiện rõ tính đồng bộ và khả thi cao của các kế hoạch;
– Trong chỉ đạo hoạt động chưa linh hoạt, đôi khi phân công nhiệm vụ còn chồng chéo do đội ngũ còn kiêm nhiệm nhiều;
– Việc đánh giá chất lượng giáo dục chưa thường xuyên, nhiều giáo viên bộ môn chưa quan tâm đến công tác giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh, coi công việc đó là của giáo viên chủ nhiệm;
– Việc phối hợp các lực lượng giáo dục văn hóa ứng xử chưa cao, đặc biệt đối với các lực lượng ngoài nhà trường.
Tiểu kết Chương 2
Qua điều tra thực trạng giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, chúng tôi nhận thấy các trường đã tổ chức nhiều nội dung giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh, kết quả của học sinh cơ bản đáp ứng được yêu cầu giáo dục toàn diện cho học sinh. Song vẫn còn một bộ phận học sinh có những hành vi văn hóa ứng xử thiếu chuẩn mực đạo đức. Từ thực trạng này là cơ sở, nền tảng để chúng tôi đưa ra những biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam trong chương 3
CHƯƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA ỨNG XỬ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THĂNG BÌNH TỈNH QUẢNG NAM
3.1. Các nguyên tắc chung xây dựng biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục THPT
Các biện pháp giáo dục phải xuất phát và phù hợp với quan điểm của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, phải xuất phát từ mục tiêu Giáo dục và Đào tạo, thực tiễn của các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
3.1.2. Nguyên tắc tổ chức và quản lý hoạt động giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi
Tuổi học sinh THPT là thời kì đạt được sự trưởng thành về mặt cơ thể. Sự phát triển thể chất đã bước vào thời kì phát triển bình thường, hài hòa, cân đối. Cơ thể của các em đã đạt tới mức phát triển của người trưởng thành, nhưng sự phát triển của các em còn kém so với người lớn. Hoạt động trí tuệ của các em có thể phát triển tới mức cao.
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống trong việc tổ chức và quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
Các biện pháp đưa ra có tính hệ thống, được xác định trên một trục thống nhất là: Hướng vào bộ mặt đạo đức, văn hóa ứng xử của học sinh, giúp học sinh biết cách ứng xử có văn hoá.
Giáo dục văn hóa ứng xử nói riêng cho con người là quá trình diễn ra liên tục, thường xuyên, chịu tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của các biện pháp quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
Các biện pháp xây dựng văn hóa ứng xử chỉ có thể tồn tại được và có ý nghĩa thực tiễn trong chỉ đạo giáo dục khi các biện pháp ấy mang tính cụ thể, phù hợp thực tiễn giáo dục đặt ra.
3.2. Biện pháp quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh tỉnh Quảng Nam
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, học sinh về giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
3.2.1.1. Mục tiêu biện pháp
Nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho đội ngũ CBQL, GV, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường, các lực lượng liên quan về công tác giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
Quy định những nội dung cụ thể cho từng đối tượng (Đối với cán bộ quản lý: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, Tổ trưởng, tổ phó chuyên môn; Đối với cán bộ Đoàn: Bí thư, phó bí thư Đoàn thanh niên; Đối với giáo viên giảng dạy; Đối với giáo viên chủ nhiệm).
Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch cụ thể cho năm học, từng tháng, tuần và từng hoạt động.
3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp
Phải có sự chỉ đạo, định hướng của chi bộ Đảng, sự quản lý điều hành của Ban giám hiệu, sự đồng tình của toàn bộ cán bộ công nhân viên trong trường, các đoàn thể trong nhà trường.
Dự kiến nguồn kinh phí, cơ sở vật chất.
3.2.2. Biện pháp 2: Nâng cao nghiệp vụ cho các lực lượng tham gia giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
Nhằm nâng cao nghiệp vụ và uy tín cho đội ngũ quản lý tham gia giáo dục văn hóa ứng xử
Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, nghiệp vụ quản lý; Nâng cao khả năng lập kế hoạch, tổ chức chỉ đạo thực hiện tốt các kế hoạch; …
3.2.2.3. Cách tiến hành biện pháp
Lập kế hoạch bồi dưỡng cán bộ quản lý. Phân công tham gia công tác bồi dưỡng ở cáp trên. Xây dựng đội ngũ cốt cán trong nhà trường nhằm hỗ trợ quản lý xây dựng giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
3.2.2.4. Các điều kiện thực hiện
Hiệu trưởng tự hoàn thiện bản thân. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo cán bộ trẻ. Tạo điều kiện về tài chính, thời gian cho cán bộ tích cực nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường tham gia quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh
Tạo sự thống nhất cao giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường về giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
Tăng cường phối hợp với các thành viên trong và tổ chức trong nhà trường. Tăng cường phối hợp với phụ huynh; Các tổ chức, cá nhân bên ngoài.
3.2.3.3. Cách tiến hành biện pháp
Xây dựng kế hoạch, chỉ đạo phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh gồm:
- Tăng cường phối hợp các tổ chức, thành viên trong nhà trường, tạo sự thống nhất từ mục đích, nội dung, phương pháp hình thức thực hiện đến đánh giá đạo đức trong đó có đánh giá văn hoá ứng xử của học sinh. Phân công và chỉ rõ vai trò nhiệm vụ từng tập thể, cá nhân.
- Tăng cường phối hợp với gia đình học sinh, tổ chức chính quyền, xã hội… trong chỉ đạo quản lý và giáo dục đạo đức, giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
3.2.3.3. Cách tiến hành biện pháp
Phối hợp các lực lượng trong nhà trường nhằm quán triệt mục tiêu, nội dung, phương pháp quản lý giáo giáo dục văn hóa ứng xử phân công rõ trách nhiệm của tập thể, từng thành viên bao gồm: Hiệu trưởng; Phó hiệu trưởng (Phụ trách trực tiếp giáo dục văn hóa ứng xử); Chủ tịch công đoàn nhà trường; Bí thư đoàn thanh niên; Giáo viên chủ nhiệm; Giáo viên bộ môn; Gia đình học sinh; Ban đại diện cha mẹ học sinh; Các cấp ủy Đảng, Chính quyền, Công an ở địa phương, cựu chiến binh, đơn vị kết nghĩa, doanh nhân…Trong đó, hiệu trưởng đóng vai trò chính trong công tác dẫn dắt, định hướng xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
3.2.3.4. Các điều kiện thực hiện
Phải có kế hoạch phối hợp thống nhất, khoa học và hợp lý từ nội dung đến hình thức và thời gian thực hiện
Tạo điều kiện về mặt thời gian cơ chế hợp lý, cơ sở vật chất, nguồn kinh phí để phát huy tính chủ động tự giác của các tổ chức, cá nhân thì kết quả hoạt động phối hợp mới đạt kết quả cao.
3.2.4. Biện pháp 4: Đa dạng hoá hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử
Vận dụng nhiều hình thức khác nhau, kể cả việc lồng ghép trong các môn học để giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh có hiệu quả cao.
Tổ chức giảng dạy và hoạt động giáo dục học sinh, tạo nên bầu không khí giáo dục trong toàn trường và trong mỗi lớp học.
Đáp ứng các cơ sở vật chất, tài liệu liên quan phục vụ công tác giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
3.2.4.3. Cách tiến hành biện phá
Cụ thể hóa các văn bản hướng dẫn (Luật giáo dục, Điều lệ trường trung học, chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn kế hoạch năm học…) để đề ra chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho hoạt động.
Hoàn thiện các nội quy, quy chế của nhà trường; xây dựng các nội dung cam kết thực hiện nội quy, quy chế đó.
Tổ/nhóm chuyên môn thống nhất nội dung tích hợp, đề xuất nội dung phù hợp qua các bài giảng, các chuyện kể lịch sử…
Xây dựng các kế hoạch, quy chế phối hợp giáo dục giữa các tổ chức trong nhà trường với bên ngoài để.
Tổ chức tốt các hoạt động tập thể, hoạt động dưới cờ, câu lạc bộ kỹ năng…
Nhà trường cần tạo được sự đồng thuận, khơi gợi được tính tự giác, tích cực, sự nhiệt tình, sức sáng tạo và linh hoạt của cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên và học sinh
Tạo điều kiện thuận lợi về vật lực, tài lực để tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các hoạt động ngoại khoá… theo hướng tăng cường các nội dung giáo dục văn hóa ứng xử.
3.2.5. Biện pháp 5 Huy động các nguồn lực, tăng cường cơ sở vật chất, các điều kiện cho các hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử
Nhằm đáp ứng những điều kiện vật chất cơ sở vật chất, tài chính, các loại tài liệu liên quan…; Tạo không khí môi trường làm việc cộng tác, chia sẻ để mọi thành viên có thể phát huy hết khả năng sẵn có và thể hiện tính sáng tạo trong công việc.
Huy động mọi nguồn lực trong và ngoài ngân sách để xây dựng cảnh quan sư phạm nhà trường.
Đáp ứng các cơ sở vật chất, tài liệu liên quan phục vụ công tác giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh.
3.2.5.3. Cách tiến hành biện pháp
Hiệu trưởng phải lập dự trù kinh phí thực hiện, điều kiện cơ sở vật chất hiện có, nhu cầu cần trang bị trong kế hoạch tổng thể đầu năm, kế hoạch học kỳ, từng tháng, chủ đề. Xây dựng quy chế thi đua, khen thưởng, kỷ luật phù hợp. Đáp ứng đầy đủ các quyền lợi cho các lực lượng tham gia giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh được hưởng.
Cần có sự đồng thuận của các tổ chức, các nhân ngoài nhà trường trong việc huy động các nguồn lực kinh phí cơ sở vật chất xây dựng nhà trường. Thay đổi nhận thức của đội ngũ trong nhà trường.
3.2.6. Biện pháp 6: Xây dựng môi trường giáo dục nhà trường lành mạnh
Tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh, thuận lợi hỗ trợ việc dạy và học, khuyến khích giáo viên và học sinh nỗ lực trong giảng dạy, học tập đạt thành tích mong đợi.
Đánh giá lại mục tiêu của nhà trường: Xem xét lại các mục tiêu hoạt động và vị thế của nhà trường.
Nhận diện môi trường giáo dục hiện tại của nhà trường: Thu thập thông tin và phân tích về hiện trạng môi trường giáo dục nhà trường.
Thống nhất nhận thức về môi trường giáo dục trong nhà trường: Cung cấp, chia sẻ thông tin cho toàn thể các thành viên của nhà trường, sau đó thảo luận để thống nhất ý kiến.
Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường giáo dục nhà trường: Tình hình địa phương; Kinh tế và nhu cầu phát triển; Sứ mệnh của nhà trường; Điều kiện vật chất cho thực thi; …
Xây dựng quy chế văn hóa cho nhà trường: Dự thảo quy chế; lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo quy chế và ban hành.
Hình thành chuẩn mực giao tiếp liên nhân cách: Giao tiếp, ứng xử cần đảm bảo nguyên tắc tôn trọng, bình đẳng, công khai, tin cậy, hợp tác, …
Hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý: Nhằm cung cấp các thông tin chính xác và kịp thời.
Xây dựng các hình mẫu: Điển hình tiên tiến, tấm gương tiêu biểu,…
Phát huy năng lực và vai trò làm gương của cán bộ lãnh đạo, quản lý: Văn hóa quản lý, quyền lực và uy tín, phân cấp trong quản lý,…
3.2.6.3. Cách tiến hành biện pháp
Tích cực công tác tham mưu với lãnh đạo các cấp, tranh thủ sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân; Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục nhằm huy động nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị dạy học, cải tạo cảnh quan nhà trường… Mỗi CBQL, GV, NV trong trường đều có bản mô tả công việc rõ ràng, cụ thể thể hiện rõ trách nhiệm, quyền hạn và nghĩa vụ.
Xây dựng bầu không khí dân chủ: Cởi mở, hợp tác, cùng chia sẻ hỗ trợ lẫn nhau;…
Xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá, khen thưởng hợp lý thúc đẩy mọi người nỗ lực làm việc.
3.2.6.4. Điều kiện thực hiện biện pháp
Các thành viên trong trường hành động như một khối thống nhất, thực thi công việc với tinh thần trách nhiệm cao. Nhà trường biết coi trọng sự hài hòa về lợi ích ngắn hạn, lâu dài thông qua việc xây dựng các mối quan hệ của nhà trường
3.2.7. Biện pháp 7: Xây dựng quy tắc ứng xử trong trường học
Xây dựng môi trường văn hóa nhà trường văn minh, hiện đại, phù hợp với truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc, điều kiện kinh tế – xã hội của đất nước cũng như điều kiện cụ thể và đặc thù của mỗi nhà trường. Xây dựng chuẩn mực ứng xử của cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên trong mọi hoạt động…
Xây dựng quy tắc ứng xử áp dụng cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh các trường:
– Quan hệ ứng xử của người học: Đối với bản thân, đối với bạn bè; Đối với khách và người lớn tuổi; Đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường; …
– Quan hệ ứng xử của nhà giáo, cán bộ quản lý, cán bộ nhân viên, người lao động: Đối với bản thân; Đối với trẻ em, học sinh; Đối với cấp trên, đồng nghiệp, cấp dưới; Đối với cha mẹ học sinh;…
3.2.7.3. Cách tiến hành biện pháp
Căn cứ vào cá văn bản hướng dẫn (Quyết định số 1299/QĐ-TTg, ngày 03/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ; Thông tư số 06/2019/TT-BGDĐT, ngày 12/4/2019 của Bộ giáo dục…) và các văn bản khác để xây dựng dự thảo, tổ chức góp ý, ban hành văn bản.
Xây dựng nội dung cụ thể cho từng mối quan hệ: Quy định về thực hiện tác phong, giờ giấc, xưng hô…
3.2.7.4. Điều kiện thực hiện biện pháp
Kịp thời góp ý, đồng thời phản ánh với lãnh đạo nhà trường để xử lý tùy theo mức độ vi phạm. Quán triệt, tổ chức thực hiện các nội dung của quy tắc ứng xử tới toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh. Kiểm tra giám sát cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh thực hiện quy tắc; Phê bình, chấn chỉnh việc vi phạm nội dung quy tắc và kịp thời biểu dương, …
3.2.8. Biện pháp 8: Tăng cường kiểm tra, đánh giá; khuyến khích học sinh tự kiểm tra, tự đánh giá; xây dựng và thực hiện quy chế khen thưởng và trách phạt rõ ràng, hợp lý
Phát hiện những mặt tích cực và tiêu cực; Nâng cao ý thức tự kiểm tra, đánh giá. Xây dựng một hành lang pháp lý cho việc khen thưởng, trách phạt đối với học sinh trong các hoạt động học tập, lao động, vui chơi, giải trí
Vận dụng linh hoạt hợp lý, các điều kiện về phương tiện, tài chính trong vấn đề xã hội hóa giáo dục để tổ chức các hoạt động ngoại khóa.
Đáp ứng các chế độ được hưởng đối với cán bộ giáo viên và chế độ tổ chức các hoạt động ngoại khoá.
3.2.8.3. Cách tiến hành biện pháp
Cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá để kịp thời thu được những thông tin phản hồi về nhiều vấn đề, để từ đó có biện pháp giáo dục hợp lý và hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, cần có biện pháp khen thưởng, khuyến khích động viên những học sinh có thành tích cao trong học tập, gương mẫu trong việc thực hiện các quy định của nhà trường…
Đồng thời, có chế độ xử phạt và xử lý nghiêm khắc đối với những biểu hiện tiêu cực.
Cần có sự tham gia phối hợp của nhiều lực lượng giáo dục, giúp cho hoạt động này phản ánh đúng thực trạng vấn đề cần kiểm tra, đánh giá.
Xây dựng quỹ khen thưởng, có mục riêng chi cho công tác hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử.
Dự trù về chế độ, chính sách, quyền lợi đối với các lực lượng tham gia vào hoạt động.
Xây dựng quy chế khen thưởng, trách phạt hợp lý với các lực lượng tham gia khi đánh giá kết quả hoạt động.
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Biện pháp quản lý là một hệ thống đa dạng, linh hoạt, không có biện pháp nào là vạn năng, mỗi biện pháp quản lý đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Do đó các biện pháp nêu trên phải được thực hiện một cách đồng bộ và linh hoạt thì hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh mới mang lại hiệu quả cao .
3.4. Kết quả khảo nghiệm biện pháp theo ý kiến đánh giá của chuyên gia
3.4.1. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp
+ Mục tiêu:
+ Nội dung:
Khảo nghiệm tính khả thi và tính cấp thiết của 8 biện pháp giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình mà đề tài đã xây dựng.
+ Cách thức khảo nghiệm
– Xây dựng phiếu hỏi.
– Thăm dò ý kiến bằng phiếu hỏi đến cán bộ quản lý, giáo viên của 05 trường THPT huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam: THPT Tiểu La, THPT Nguyễn Thái Bình, THPT Thái Phiên, THPT Lý Tự Trọng và THPT Hùng Vương và kết quả phiếu thu lại như sau:
+ CBQL: 80 người;
+ Giáo viên: 110 người;
– Chúng tôi tiến hành xử lý kết quả bằng cách cho điểm với từng mức độ đánh giá:
+ Rất cần thiết, rất khả thi: 3đ.
+ Khả thi, cần thiết: 2đ.
+ Không khả thi, không cần thiết: 1đ.
– Xử lý và phân tích kết quả bằng cách sử dụng công thức tính điểm trung bình:
Xi Yi
.Yi
Xi .Yi
n
X
Trong đó:
– X là điểm trung bình;
– Xi là điểm ở mức độ Xi;
– Yi là số người cho điểm ở mức độ Xi; n là số người tham gia đánh giá.
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm
3.4.3. Nhận xét
Qua kết quả khảo ngiệm cho thấy, các biện pháp giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình mà chúng tôi xây dựng đã đáp ứng được yêu cầu về tính cấp thiết và có thể mang lại hiệu quả cao. Theo đánh giá chung của các khách thể, điểm chung bình chung của các biện pháp đạt từ 2.87 đến 2.98 đối với tính cần thiết và từ 2.86 đến 2.99 đối với tính khả thi.
Kết luận Chương 3
Trong chương 3 chúng tôi đã đề ra 8 biện pháp quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh THPT: Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, học sinh về giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh; Nâng cao nghiệp vụ cho các lực lượng tham gia giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh; Chỉ đạo phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường tham gia quản lý giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh; Đa dạng hoá hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử; Huy động các nguồn lực, tăng cường cơ sở vật chất, các điều kiện cho các hoạt động giáo dục văn hoá ứng xử; Xây dựng môi trường giáo dục nhà trường lành mạnh; Xây dựng quy tắc ứng xử trong trường học; tăng cường kiểm tra, đánh giá; Khuyến khích học sinh tự kiểm tra, tự đánh giá; xây dựng và thực hiện quy chế khen thưởng và trách phạt rõ ràng, hợp lý.
Kết quả điều tra cho thấy hệ số tương quan thứ bậc nằm trong khoảng giá trị tương quan thuận chặt chẽ. Điều đó khẳng định các biện pháp mà chúng tôi đưa ra hoàn toàn mang tính cần thiết và khả thi.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Trong thời đại ngày nay, văn hóa ứng xử có vai trò hết sức quan trọng đối với đời sống của mỗi con người cũng như toàn xã hội. Vì vậy các nhà trường, nhất là bậc THPT cần phải chú ý xây dựng kế hoạch, tăng cường quản lý hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh THPT. Trong đó, có các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển con người toàn diện về Đức, Trí, Thể, Mỹ.
Quá trình nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam cho thấy bước đầu đã có hiệu quả cao, giúp học sinh rèn luyện và hình thành lối sống phù hợp với chuẩn mực đạo đức, có kỹ năng sống tốt.
Tuy nhiên, do đặc thù của hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử chưa phải là môn học, chưa có bộ sách giáo khoa cụ thể nên nhiều khi kết quả giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình tỉnh Quảng Nam chưa được như mong muốn.
Do đó, chúng tôi xây dựng được 8 biện pháp cơ bản quản lý hoạt động giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh các trường THPT huyện Thăng Bình nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, văn hoá và giáo dục toàn diện trong nhà trường. Kết quả khảo nghiệm cho thấy, các biện pháp được đánh giá cao và có tính khả thi.
2. Khuyến nghị
2.1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Nam
Xây dựng cơ chế riêng phù hợp đối với công tác giáo dục văn hóa ứng xử: Nguồn kinh phí, trang bị cơ sở vật chất, kiểm tra, giám sát, đánh giá, khen thưởng…đối với các nhà trường.
Chỉ đạo triệt để các trường xây dựng và thực hiện Quy chế ứng xử trong trường học.
Chỉ đạo triệt để nhà trường các cấp tăng cường các biện pháp giáo dục văn hóa ứng xử, kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động dạy học và giáo dục.
2.2. Đối với huyện Đoàn Thăng Bình, phụ huynh của các trường THPT
Các cấp bộ Đoàn ở địa phương cần có kế hoạch chủ động phối hợp với các trường trong mọi hoạt động giáo dục kỹ năng sống. Lồng ghép các cuộc thi, phong trào thi đua nhằm giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
Phụ huynh cần phải có nhận thức đúng ý nghĩa của việc giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh. Gia đình cần quan tâm đến cách ăn mặc ở nhà, đi học, tham gia lễ hội …phải phù hợp. Cần quan tâm, uốn nắn cách xưng hô, phát ngôn, giao tiếp, hiếu thảo, kính trọng với ông bà, ba mẹ, anh chị em trong nhà. Đồng thời, cùng với Ban đại diện cha mẹ học sinh phối hợp với nhà trường trong việc giáo dục văn hóa ứng xử của học sinh.
2.3. Với Ban giám hiệu các trường THPT huyện Thăng Bình
Phải nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của việc giáo dục văn hóa ứng xử nói chung, văn hoá ứng xử cho học sinh nói riêng.
Đưa nội dung giáo dục văn hoá ứng xử cho học sinh vào một trong những nội dung giáo dục chính trị tư tưởng và đạo đức lối sống cho học sinh. Nhà trường phải tăng cường quản lý chặt chẽ hơn, sâu sát hơn đối với học sinh,. Hàng tuần, hàng tháng phải có sự tổng kết, đánh giá văn hoá ứng xử của học sinh.
Đồng thời, khen thưởng những tấm gương điển hình. Kỷ luật những trường hợp vi phạm quy chế, nội quy, quy định của ngành và nhà trường.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\DAI HOC DA NANG\GIAO DUC HOC\VO DANG CU
