Quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu thành phố Đà Nẵng
Trong những năm gần đây, thành tựu của giáo dục Việt Nam đã đóng góp quan trọng trong việc nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, phát triển kinh tế – xã hội, giữ vững an ninh chính trị, tạo điều kiện cho đất nước tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế.
Cùng với những thành tựu kể trên thì giáo dục Việt Nam vẫn tồn tại một số những bất cập và yếu kém, trong đó hiện tượng bạo lực học đường là mối lo hại của không những các nhà giáo dục, các nhà quản lý xã hội mà còn của mỗi gia đình.
Trong các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, công tác phối hợp giữa cấp uỷ, chính quyền, hoạt động của các đoàn thể, giữa nhà trường, gia đình và xã hội còn có những hạn chế nhất định nên tình trạng học sinh có hành vi BLHĐ vẫn còn. Công tác quản lý và thực hiện giáo dục pháp luật trong các nhà trường mới chỉ dựa trên các văn bản hướng dẫn và kinh nghiệm riêng, quá trình quản lý và triển khai thực hiện giáo dục pháp luật và giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho HS còn chưa thật hiệu quả.
Từ những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng” làm đề tài luận văn cao học của mình với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào việc làm giảm thiểu ngăn chặn có hiệu quả hiện tượng BLHĐ, nâng chất lượng giáo dục đạo đức học sinh trong các nhà trường THCS.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường trong các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
– Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
– Khách thể: Hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS.
Công tác phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng trong thời gian qua đã được quan tâm chú ý, nhưng vẫn còn những hiện tượng BLHĐ,… điều này do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân thuộc về yếu tố quản lý. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường, dựa trên quan điểm phối hợp đồng bộ các lực lượng giáo dục, có thể đề xuất được các biện pháp quản lý hợp lý, khả thi góp phần giảm thiểu thực trạng hành vi BLHĐ trong học sinh ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
– Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS.
– Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu thành phố Đà Nẵng.
– Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở các trường THCS quận Hải Châu thành phố Đà Nẵng.
– Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận, đề tài sử dụng các phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết trong nghiên cứu.
– Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
– Nhóm phương pháp sử dụng toán thống kê.
7. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường và đề ra các biện pháp quản lý hoạt động phòng ngừa bạo lực học đường ở 10 trường THCS trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. Số liệu khảo sát được lấy từ năm 2015 trở lại đây.
8. Dự thảo nội dung nghiên cứu
– Mở đầu: Đề cập những vấn đề chung của đề tài.
– Nội dung nghiên cứu: Gồm 3 chương
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC PHÒNG NGỪA BLHĐ Ở CÁC TRƯỜNG THCS
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam
1.2. Các khái niệm chính của đề tài
Khái niệm quản lý: “Quản lý là một hoạt động có định hướng, có tổ chức, lựa chọn trong các đối tượng có thể dựa trên các thông tin về tình trạng của đối tượng được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục đích đã định. Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra”.
Khái niệm quản lý giáo dục: “Quản lý giáo dục là những tác động có hệ thống, có mục đích, hợp quy luật và chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ thống giáo dục, nhằm đảm bảo cho hệ thống giáo dục vận hành, phát triển, thực hiện mục tiêu của nền giáo dục.”
BLHĐ là hành vi lệch chuẩn của học sinh. BLHĐ là dạng hành vi ngừa đối, đi ngược lại các quy tắc, chuẩn mực đạo đức của xã hội, nội quy của nhà trường mà các em là thành viên. BLHĐ có thể được biểu hiện thông qua nhận thức, thái độ và hành vi”.
1.2.3. Giáo dục phòng ngừa BLHD
– Giáo dục phòng ngừa BLHĐ: Là quá trình giáo dục nhằm loại trừ BLHĐ ra khỏi đời sống học đường. Đây là nhiệm vụ của các cấp, các ngành, các địa phương và của toàn xã hội; trong đó nhà trường có vị trí quan trọng hàng đầu, là lực lượng chủ công trong công tác tuyên truyền, giáo dục học sinh, hướng dẫn gia đình và tổ chức phối hợp các lực lượng trong xã hội tham gia.
1.2.4. Quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ
Quản lý giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhà trường trong việc giáo dục đạo đức học sinh nhằm tăng cường phòng ngừa bạo lực học đường và thực hiện theo nguyên tắc lấy phòng ngừa, ngăn chặn là chính; thực hiện các biện pháp giáo dục, vận động và can thiệp của nhà trường, gia đình và cộng đồng, bảo vệ sức khoẻ, tính mạng của học sinh, xử lý kịp thời các hành vi BLHĐ.
1.3. Hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở trường THCS
1.3.1. Mục tiêu giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở học sinh THCS
Giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở các trường THCS nhằm mục đích hình thành hành vi, ứng xử đúng đắn, giảm thiểu và xóa bỏ BLHĐ, ngăn chặn GV và HS có những thái độ, hành vi sai lệch với chuẩn mực xã hội, giữ cho môi trường giáo dục lành mạnh, nhằm thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
1.3.2. Học sinh THCS, đối tượng của hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ
Tuổi thiếu niên là giai đoạn phát triển của trẻ từ 11 – 15 tuổi, các em được vào học ở trường trung học cơ sở (từ lớp 6 – 9). Lứa tuổi này có một vị trí đặc biệt và tầm quan trọng trong thời kỳ phát triển của trẻ em, vì nó là thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành.
1.3.3. Nội dung giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở học sinh THCS
Giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường nhằm giúp học sinh tăng cường khả năng nhận diện các biểu hiện và nguyên nhân của bạo lực học đường. Nâng cao nhận thức cho học sinh về nguy cơ và hậu quả của bạo lực học đường. Cả nạn nhân lẫn kẻ thực hiện hành vi bạo lực đều có hậu quả không hay.
1.3.4. Phương pháp giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
– Nhóm phương pháp tác động vào ý thức.
– Nhóm phương pháp tạo lập hành vi thói quen.
– Nhóm phương pháp điều chỉnh thái độ.
1.3.5. Hình thức tổ chức giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
– Thông qua việc dạy học các bộ môn khoa học cơ bản.
– Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
– Thông qua con đường tự rèn luyện, tự tu dưỡng, tự giáo dục của bản thân mỗi học sinh.
– Thông qua sự gương mẫu của người thầy.
1.3.6. Các lực lượng giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
– Gia đình
– Nhà trường
– Xã hội
1.3.7. Các điều kiện phục vụ giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Môi trường giáo dục là tất cả các điều kiện về vật chất và tinh thần có ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục, học tập, rèn luyện và phát triển của người học. Môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện là môi trường giáo dục mà người học được bảo vệ, không bị tổn hại về thể chất và tinh thần; không có tệ nạn xã hội, không bạo lực; người học, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên có lối sống lành mạnh, ứng xử văn hóa; người học được tôn trọng, đối xử công bằng, bình đẳng và nhân ái; được phát huy dân chủ và tạo điều kiện để phát triển phẩm chất và năng lực.
1.4. Quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở trường THCS
1.4.1. Quản lý mục tiêu giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường cho học sinh ở các trường THCS sẽ giúp những học sinh có hành vi lệch chuẩn nhận thức được hành vi sai trái của mình, tự giác sủa chữa lỗi lầm, hình thành những thái độ, hành vi hợp chuẩn. Điều này mang lại lợi ích cho gia đình, nhà trường và xã hội.
1.4.2. Quản lý nội dung giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Quản lý nội dung giáo dục phòng ngừa BLHĐ là đảm bảo đúng, đủ nội dung giáo dục phòng ngừa BLHĐ nhằm giúp học sinh tăng cường khả năng nhận diện các biểu hiện và nguyên nhân của bạo lực học đường.
1.4.3. Quản lý phương pháp giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Quản lý phương pháp giáo dục phòng ngừa BLHĐ là đảm bảo sử dụng đúng phương pháp giáo dục, là sự tác động, chỉ huy, điều khiển cách thức hoạt động của nhà giáo dục và người được giáo dục, được thực hiện trong sự thống nhất biện chứng, gắn bó với nhau nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí, trách nhiệm của nhà trường, gia đình và cộng đồng trong việc giáo dục học sinh.
1.4.4. Quản lý hình thức tổ chức giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Thông qua việc dạy học các bộ môn khoa học cơ bản.
Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Thông qua con đường tự rèn luyện, tự tu dưỡng, tự giáo dục của bản thân mỗi học sinh.
Thông qua sự gương mẫu của người thầy.
1.4.5. Quản lý các lực lượng giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Quản lý các lực lượng giáo dục phòng ngừa BLHĐ là đảm bảo các lực lượng thực hiện nhiệm vụ theo chức năng và sự phân công của nhà trường.
1.4.6. Quản lý các điều kiện phục vụ giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Quản lý các điều kiện phục vụ giáo dục phòng ngừa BLHĐ là quản lý môi trường vật chất, môi trường tinh thần, tài chính, chế độ, chính sách với CB-GV-NV và HS.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC PHÒNG NGỪA BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG THCS QUẬN HẢI CHÂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
2.1. Khái quát quá trình khảo sát
Nắm được thực trạng giáo dục phòng ngừa BLHĐ và quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng để làm căn cứ thực tiễn khi đề xuất các biện pháp trong quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ đạt hiệu quả hơn.
– Thực trạng công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho học sinh tại các trường THCS trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
– Thực trạng công tác quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho HS các trường THCS trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
– Phương pháp nghiên cứu hồ sơ; Phương pháp điều tra; Phương pháp phỏng vấn
2.1.4. Đối tượng và địa bàn khảo sát
CBQL, GV tham gia giáo dục phòng ngừa BLHD, GVCN và HS của các trường THCS: Tây Sơn (1), Lý Thường Kiệt (2), Trần Hưng Đạo (3), Kim Đồng (4), Nguyễn Huệ (5), Lê Hồng Phong (6), Lê Thánh Tôn (7), Trưng Vương (8), Hồ Nghinh (9), Sào Nam (10).
2.1.5. Thời gian tiến hành khảo sát
Từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2017.
2.2. Khái quát điều kiện kinh tế – xã hội và Giáo dục – Đào tạo quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
2.2.1. Tình hình phát triển kinh tế – xã hội của quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
Quận Hải Châu được chính thức thành lập vào ngày 01 tháng 02 năm 1997 theo Nghị định 07/CP ngày 23/01/1997.
Diện tích tự nhiên của quận Hải Châu: 21,35 km2; 1,66% diện tích toàn thành phố. Dân số toàn quận: 196.098 người (điều tra năm 2010), chiếm 21,17% số dân toàn thành phố; Mật độ dân số: 9.184,92 người/km2.
Từ khi thành lập (1997) đến nay, tình hình kinh tế-xã hội trên địa bàn quận đã phát triển nhanh theo hướng Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa; lĩnh vực văn hóa-xã hội đạt được nhiều thành tựu quan trọng; quốc phòng-an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.
2.2.2. Tình hình GD-ĐT của quận Hải Châu thành phố Đà Nẵng
Hiện nay, quận Hải Châu có 74 trường MN, TH, THCS trong đó có 44 trường Mầm non, 20 trường tiểu học, 10 trường THCS công lập, tư thục đã đáp ứng được phần lớn nhu cầu học tập của học sinh trên địa bàn quận.
Tổng số học sinh THCS gồm 12592 học sinh với 303 lớp, 5.241 học sinh nữ, 79 học sinh dân tộc, 06 học sinh khuyết tật (số liệu cập nhật tháng 5/2017).
2.3. Thực trạng giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
2.3.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Qua khảo sát mục tiêu xây dựng tập thể giáo viên, cán bộ công chức thành những chủ thể giáo dục nhân cách, hỗ trợ, giải quyết những khó khăn về phòng ngừa bạo lực học đường cho học sinh; mục tiêu nâng cao nhận thức cho toàn xã hội về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác phòng ngừa bạo lực học đường trong trường học được các nhà quản lý ít quan tâm.
2.3.2. Thực trạng nội dung giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Các nhà trường cũng đã có sự cố gắng nhất định trong việc thực hiện nội dung hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ. Tuy nhiên, những nội dung đó vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu, đòi hỏi về nhận thức, về thông tin phòng ngừa BLHĐ mà học sinh mong muốn.
2.3.3. Thực trạng phương pháp giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ là hoạt động mới trong trường học, chưa có sự thống nhất trong phạm vi cả nước về mô hình tổ chức lẫn quy định về chuyên môn, biên chế, chế độ chính sách,… Phần lớn các địa phương đang trong giai đoạn “mò mẫm”, một bộ phận các nhà quản lý giáo dục các cấp chưa quan tâm hoặc chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động này. Mặt khác, việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ cũng chưa đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng và chất lượng.
2.3.4. Thực trạng hình thức tổ chức giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Chúng tôi tiến hành khảo sát 170 giáo viên về các hình thức giáo dục phòng ngừa BLHĐ chủ yếu, kết quả thu được cụ thể như sau: Kết quả khảo sát cho thấy, theo đánh giá của HS các hình thức giáo dục phòng ngừa BLHĐ đã được nhà trường và các thầy cô giáo quan tâm tuy nhiên so với thực tiễn của tình trạng BLHĐ hiện nay, mức độ quan tâm thường xuyên chiếm tỷ lệ chưa cao.
2.3.5. Thực trạng các lực lượng xã hội tham gia giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Việc giáo dục đạo đức nhân cách cho thế hệ trẻ là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội phức tạp. Vì thế, việc giáo dục nói chung và giáo dục phòng ngừa BLHĐ nói riêng luôn luôn đòi hỏi có sự tham gia phối hợp, kết hợp của nhiều lực lượng, đó là: Gia đình, nhà trường và xã hội.
2.3.6. Thực trạng các điều kiện phục vụ giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
– Về cơ sở vật chất: Do điều kiện eo hẹp về tài chính nên nguồn lực của nhà trường chủ yếu tập trung cho vấn đề phục vụ chuyên môn nhà trường.
– Về mặt tài chính: Hầu hết các trường có nguồn kinh phí thấp chọn giải pháp bố trí giáo viên, hoặc cán bộ Đoàn, TPT Đội, GVCN có khả năng tư vấn tuyên truyền,…
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Chúng tôi chỉ tiến hành khảo sát bằng cách đối thoại trực tiếp và phỏng vấn, phát phiếu hỏi đối với CBQL và GV các trường THCS quận Hải Châu.
Có 14/14 CBQL đồng ý rằng hiện nay công tác giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường của nhà trường vẫn chỉ mang tính hình thức, chưa có chương trình, nội dung, kế hoạch hoạt động rõ ràng, các hoạt động chỉ mang tính thời vụ,…
2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Khảo sát cho thấy việc quản lý điều kiện bảo đảm phục vụ công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ cũng rất thấp, quản lí công tác phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường để thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ trong nhà trường cũng không cao.
2.4.3. Thực trạng quản lý phương pháp giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Để tìm hiểu về thực trạng quản lý phương pháp giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường, chúng tôi tiến hành khảo sát 170 GV về mức độ sử dụng các phương pháp phòng ngừa BLHĐ trong các nhà trường THCS, kết quả thu được cụ thể như sau:
Tất cả GV đã có ý thức sử dụng các phương pháp cần thiết để phòng ngừa BLHĐ. GV đã chú trọng đến phương pháp phòng ngừa BLHĐ có tính “nhân văn” hơn như “Giảng giải cho học sinh nhận thức những hành vi xử sự đúng sai khi xảy ra va chạm, mâu thuẫn, đồng thời cũng tạo điều kiện cho các em có cơ hội để sửa chữa khuyết điểm của mình”. Đối với HS có hành vi BLHĐ, nhà trường cũng rất nghiêm khắc trong xử lý kỷ luật nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của nội quy trường lớp, kỷ cương của học đường, đã không bỏ qua bất kỳ một trường hợp vi phạm kỷ luật nào.
2.4.4. Thực trạng quản lý hình thức tổ chức giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Chúng tôi tiến hành khảo sát các hình thức giáo dục phòng ngừa BLHĐ tại 10 trường THCS để đánh giá GV sử dụng những hình thức nào. Kết quả nghiên cứu thể hiện ở bảng số liệu sau:
Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy hiện nay các trường THCS đều sử dụng nhiều hình thức giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho học sinh. Đối với các trường THCS có trên 90% CBQL đều cho rằng chưa có kế hoạch hoạt động cụ thể về việc quản lý công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ do chưa có hướng dẫn rõ ràng về các quy định cụ thể, chế độ cho cán bộ làm công tác này, cách tính tiết dạy, việc quản lí chương trình nội dung, trách nhiệm cụ thể của cán bộ, giáo viên làm công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ trong các trường THCS.
2.4.5. Thực trạng quản lý các lực lượng giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
– Gia đình
– Nhà trường
– Xã hội
2.4.6. Thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở học sinh THCS
Kết quả khảo sát về kế hoạch bổ sung, mua sắm cơ sở vật chất đảm bảo điều kiện cho hoạt động của Ban chỉ đạo giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho thấy việc quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ tại các trường THCS còn hạn chế, không có sự đầu tư đúng mức, không chú trọng về việc sử dụng các nguồn kinh phí để hỗ trợ cho hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ của nhà trường.
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC PHÒNG NGỪA BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG THCS QUẬN HẢI CHÂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường ở các trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
3.2.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh về công tác giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường
a. Mục tiêu: Nâng nhận thức về nội dung, ý nghĩa, cách thức, trách nhiệm giáo dục của công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho cán bộ quản lý, GV, nhân viên và phụ huynh.
b. Ý nghĩa: Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ cần phải nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, nhân viên và PH về công tác phòng ngừa BLHĐ.
c. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
Trước hết, các nhà lãnh đạo giáo dục phải nhận thức đúng đắn về vai trò, vị trí của công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ đối với việc giáo dục toàn diện cho HS hướng tới mục tiêu giáo dục của nhà trường. Từ đó có nội dung, kế hoạch chỉ đạo, động viên các thành viên của Ban chỉ đạo giáo dục phòng ngừa BLHĐ tham gia tích cực các hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ và tổ chức tốt đội ngũ GV, giáo viên chủ nhiệm tham gia vào công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ, nhằm động viên những giáo viên có kinh nghiệm, có kỹ năng giao tiếp, thấu hiểu mọi vấn đề để làm nòng cốt cho các hoạt động.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp:
Hiệu trưởng huy động các phương tiện tuyên truyền trước hết là văn bản pháp luật như Luật Giáo dục, Điều lệ trường THCS, Chỉ thị, nhiệm vụ năm học do Bộ GD&ĐT ban hành, các công văn hướng dẫn, chỉ đạo liên quan đến giáo dục phòng ngừa BLHĐ trong trường học,…
3.2.2. Bồi dưỡng nghiệp vụ công tác quản lý học sinh cho lực lượng giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và cho đội ngũ những người làm công tác Đội trong nhà trường THCS
a. Mục tiêu: Trang bị thêm kiến thức và kỹ năng về quản lý công tác phòng ngừa BLHĐ cho lực lượng GVCN, GVBM và các đoàn thể trong nhà trường.
b. Ý nghĩa: Năng lực quản lý HS có vai trò quan trọng, quyết định hiệu quả của hoạt động quản lý công tác phòng ngừa BLHĐ.
c. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
* Nội dung bồi dưỡng
– Bồi dưỡng nhận thức, ý thức
– Bồi dưỡng năng lực công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ
– Bồi dưỡng khả năng ứng xử
* Hình thức và cách thức tổ chức bồi dưỡng
– Tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng do Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT tổ chức.
– Mời các báo cáo viên bồi dưỡng, góp ý kiến trực tiếp, qua kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ.
– Tổ chức tọa đàm, hội thảo về công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho học sinh.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp:
– Hiệu trưởng phải thường xuyên chú ý khơi dậy và kích thích niềm đam mê học hỏi, biến quá trình bồi dưỡng thành tự bồi dưỡng có sức sống lâu bền và sức mạnh vững chắc tự bên trong.
3.2.3. Tăng cường giáo dục kĩ năng sống thông qua các hoạt động ngoại khóa với nhiều hình thức đa dạng, phong phú
a. Mục đích: Thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho HS nhằm trang bị cho các em những hiểu biết và cách xử lý một số tình huống khó khăn trong việc giải quyết các mâu thuẫn giữa bạn bè, từ đó góp phần hạn chế BLHĐ.
b. Ý nghĩa: Học sinh có khả năng vận dụng kỹ năng sống vào thực tế trong mối quan hệ bạn bè, sẽ tạo không khí thân mật, hạn chế những xích mích gây mâu thuẫn.
c. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
Cần phát huy thế mạnh phương pháp dạy học lấy vai trò lấy học sinh làm trung tâm, tăng cường công tác thảo luận, tổ chức nhiều hoạt động vui chơi bổ ích để các em được bày tỏ, được thể hiện, được khẳng định mình. Giáo dục đạo đức trong nhà trường cần kiên trì bồi đắp lòng nhân ái, tính trung thực, lòng tự trọng, nếp nghĩ và lối sống lành mạnh, trọng đạo lý, sống có kỷ luật, kỷ cương.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp:
Kỹ năng sống có nhiều dạng, cần chọn lọc những dạng nào là thiết thực đối với học sinh, nhất là giúp các em để vận dụng trong mối quan hệ với bạn bè để tạo không khí thân mật, gần gũi.
3.2.4. Tổ chức các phong trào thi đua không có hành vi bạo lực học đường
a. Mục đích: Nâng cao ý thức của HS trong việc chấp hành pháp luật, kỷ luật của nhà trường, nội quy của lớp.
b. Ý nghĩa: Qua các hình thức kỷ luật này giáo dục cho các em ý thức công dân, tu dưỡng rèn luyện bản thân nhằm làm lành mạnh hóa môi trường giáo dục.
c. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, đánh giá hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác quản lý các hoạt động giáo dục phòng ngừa BLHĐ.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp:
Việc kỷ luật HS là biện pháp cuối cùng trong việc giáo dục đạo đức HS nói chung cũng như phòng ngừa BLHĐ cho HS nói riêng. Vậy nên, khi buộc phải thi hành kỷ luật đối với HS, các thầy cô giáo phải hết sức thận trọng, tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình thủ tục đối với việc xử lý kỷ luật HS. Hình thức khen thưởng và kỷ luật phải tuân theo Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học.
3.2.5. Tăng cường kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình, các tổ chức chính trị – đoàn thể trong giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường
a. Mục tiêu
Nâng cao trách nhiệm của các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong việc quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ.
b. Ý nghĩa
Giáo dục HS có ý thức phòng ngừa BLHĐ không phải trách nhiệm một phía từ nhà trường mà là trách nhiệm của toàn xã hội cùng chung tay giáo dục, mà trước hết trách nhiệm thuộc về các cấp ủy Đảng, Chính quyền, các đoàn thể xã hội, của mỗi gia đình.
c. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
Toàn bộ công tác giáo dục thế hệ trẻ được xem xét và thực hiện như một bộ phận của quá trình xã hội tổng thể. Trong đó mỗi bộ phận trong cơ cấu xã hội (gia đình, nhà trường, các đoàn thể cơ quan văn hóa xã hội,…) đều phải thực hiện tốt các chức năng giáo dục phù hợp với đặc điểm và sở trường của mình.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp:
Nhà trường thường xuyên có các buổi họp định kỳ giữa nhà trường với các bậc cha mẹ phụ huynh HS và đại diện các cơ quan, đoàn thể chính trị – xã hội của địa phương. Các nội dung cuộc họp này phải chuẩn bị chu đáo, đi vào thực chất, tránh hình thức, chiếu lệ.
3.2.6. Xây dựng Phòng tư vấn tâm lý và tổ chức tốt công tác tham vấn tâm lý cho học sinh
a. Mục tiêu: Nâng cao nhận thức về công tác tư vấn tâm lý cho cán bộ, GV, học sinh và cha mẹ học sinh sẽ giúp cho các tổ chức, đoàn thể, cá nhân hiểu được vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác tư vấn tâm lý trong việc hình thành và phát triển nhân cách của học sinh.
b. Ý nghĩa: Việc xây dựng các hoạt động tâm lý cho HS trong trường sẽ giúp cho giáo viên và HS hiểu biết rõ hơn về những vấn đề liên quan đến sự hình thành và phát triển nhân cách của các em để giúp đỡ và hướng cho các em phát triển một cách đúng đắn, lành mạnh, hiểu về bản thân và người khác tốt hơn.
c. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
Trước hết, các nhà lãnh đạo giáo dục phải nhận thức đúng đắn về vai trò, vị trí của công tác tư vấn tâm lý đối với việc giáo dục toàn diện cho HS hướng tới mục tiêu giáo dục của nhà trường. Từ đó có nội dung, kế hoạch chỉ đạo, động viên các thành viên của tổ công tác tư vấn tâm lý tham gia tích cực các hoạt động tư vấn tâm lý và tổ chức tốt đội ngũ tư vấn viên, GVCN tham gia vào công tác tư vấn tâm lý, nhằm động viên những giáo viên có kinh nghiệm, có kỹ năng giao tiếp, thấu hiểu mọi vấn đề để làm nòng cốt cho các hoạt động.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp:
Hiệu trưởng huy động các phương tiện tuyên truyền trước hết là văn bản pháp luật như Luật Giáo dục, điều lệ trường THCS, chỉ thị, nhiệm vụ năm học do Bộ GD&ĐT ban hành, các công văn hướng dẫn, chỉ đạo về hoạt động tư vấn tâm lý trong trường học để tác động vào nhận thức của GV và HS.
3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Biện pháp quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ là một hệ thống đa dạng, năng động. Mỗi biện pháp đều có những vị trí và vai trò nhất định trong quá trình quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ. Tuy nhiên, không có biện pháp nào là vạn năng, mỗi biện pháp đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Đồng thời mỗi biện pháp quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ phải được thực hiện trong những điều kiện nhất định.
3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của biện pháp
Do thời gian nghiên cứu có hạn, chúng tôi tiến hành kiểm chứng tính cần thiết và tính khả thi của một số biện pháp quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ trong mối quan hệ phối hợp ở 5 trường THCS quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng bằng phương thức trưng cầu ý kiến của đội ngũ cán bộ quản lý và các giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong công tác giáo dục đạo đức HS, của đội ngũ cán bộ chi đội, cán bộ Đội,… trong nhà trường.
3.3.1. Về tính cấp thiết của biện pháp
Kết quả khảo sát hầu hết các biện pháp đưa ra đều rất cần thiết. Trong đó, biện pháp 1 “Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh công tác giáo dục phòng, ngừa bạo lực học đường” xếp bậc 1, biện pháp 2 xếp bậc 2.
Từ kết quả khảo nghiệm trên có thể rút ra những kết luận sau:
– Tất cả các biện pháp đều nhận được sự đồng thuận cao.
– Về tính cần thiết: trung bình là 89,3%.
3.3.2. Tính khả thi của các biện pháp
Qua kết quả khảo sát cho thấy, cả 6 biện pháp quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ cho HS mà chúng tôi đưa ra đều có tính khả thi cao:
Trong đó:
+ Biện pháp 1 được đánh giá cao nhất chiếm tỷ lệ 100%.
+ Biện pháp 2 được đánh giá là 92,3%.
+ Biện pháp 3 được đánh giá là 89,3%.
+ Biện pháp 4 được đánh giá là 80,4%.
+ Biện pháp 5 được đánh giá là 85,7%.
+ Biện pháp 6 được đánh giá là 77,4%.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Muốn nâng cao chất lượng quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ ở các trường THCS của quận Hải Châu – Đà Nẵng phải có hệ thống biện pháp quản lý, phù hợp, mang tính đồng bộ. Dựa trên cơ sở những nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý, chúng tôi đề xuất 06 biện pháp quản lý giáo dục phòng, ngừa BLHĐ cho HS:
Một là: Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh về công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ.
Hai là: Bồi dưỡng nghiệp vụ công tác quản lý học sinh cho lực lượng giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và cho đội ngũ những người làm công tác Đội trong nhà trường THCS.
Ba là: Tổ chức hoạt động ngoại khóa với nhiều hình thức đa dạng, phong phú với mục đích giáo dục cho học sinh các kỹ năng sống.
Bốn là: Tổ chức các phong trào thi đua không có hành vi BLHĐ.
Năm là: Tăng cường kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình, các tổ chức chính trị – đoàn thể trong quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ.
Sáu là: Xây dựng Phòng tư vấn tâm lý và tổ chức tốt công tác tham vấn tâm lý cho học sinh.
2. Khuyến nghị
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục chỉ đạo các Sở Giáo dục và Đào tạo, cơ sở giáo dục thực hiện đồng bộ các giải pháp về giáo dục, tuyên truyền, quản lý và tăng cường phối hợp với các ngành chức năng để phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng BLHĐ.
2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Đà Nẵng
Cần tham mưu UBND thành phố có chính sách đầu tư, thu hút nhân lực làm công tác tư vấn tâm lý; hỗ trợ cho GV, GVCN, TPT Đội,… những người trực tiếp tham gia công tác giáo dục phòng ngừa BLHĐ trong các trường học trên toàn thành phố.
2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Hải Châu – Thành phố Đà Nẵng
Yêu cầu các nhà trường phải thực hiện nghiêm túc nội dung này, phải xem đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường nhằm làm lành mạnh hóa nhà trường, xây dựng “trường học thân thiện” và được đánh giá là một trong các nội dung thi đua của nhà trường.
2.4. Đối với Ban Giám hiệu các nhà trường Trung học cơ sở
Lãnh đạo Nhà trường cần chú trọng hơn nữa khâu bồi dưỡng giáo viên hàng năm về các chuyên đề “Phòng ngừa BLHĐ bậc học THCS”.
2.5. Đối với giáo viên các nhà trường Trung học cơ sở
Mỗi cán bộ giáo viên phải không ngừng tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, năng lực quản lý, tu dưỡng bản thân là tấm gương sáng để làm tốt công tác quản lý giáo dục phòng ngừa BLHĐ.
2.6. Đối với phụ huynh học sinh
Trong việc giáo dục con em ở độ tuổi vị thành niên, gia đình cần có được mối liên lạc thường xuyên với nhà trường để có sự gắn kết chặt chẽ cũng như nắm bắt thông tin, tình hình học tập, các mối quan hệ của con em mình từ đó có những định hướng đúng đắn phù hợp trong cách thức quản lý và giáo dục.
2.7. Đối với học sinh
Cần có nhận thức tốt về BLHĐ có vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện phát triển nhân cách của bản thân. BLHĐ không chỉ làm tổn thương đến người bị BLHĐ mà còn gây tổn thương đến chính những người gây ra BLHĐ. Đó là sự vi phạm kỷ luật của trường lớp, cao hơn nữa là vi phạm pháp luật, sự dày vò tâm lý của bản thân, sự dị dạng, méo mó về tâm hồn.
E:\DỮ LIỆU COP CỦA CHỊ YẾN\DAI HOC DA NANG\GIAO DUC HOC\VO THANH PHUOC\SAU BAO VE\TOM TAT
